We hebben er honderden woorden voor, maar wat weten we echt over borsten? We zien ze vooral in lingeriereclames en erotische filmpjes, maar dat is niet representatief voor hoe ze zich in real life gedragen. Daarom: een reeks over het verborgen leven van borsten.
In deze reeks hadden we het al over ingewikkelde beha’s, complexen over hangtieten, en bemoeizucht bij borstvoeding. In het laatste deel snijd ik misschien wel het moeilijkste thema: wat als je je borsten verliest?
Borstkanker is met 88.886 overlijdens per jaar een van de grootste doodsoorzaken bij Europese vrouwen. Een op negen vrouwen krijgt in de loop van haar leven ooit met de verschrikkelijke ziekte te maken. Bij onze noorderburen wordt er al over een op zeven gesproken. Bij ongeveer een derde van de vrouwen die borstkanker krijgen, wordt overgegaan op een borstamputatie of mastectomie. Na die operatie behoort een borstreconstructie vaak tot de standaard procedure. In sommige gevallen voert een plastisch chirurg zelfs tijdens de mastectomie een directe borstreconstructie uit.
“De vanzelfsprekendheid van een borstreconstructie is zo groot dat de andere keuze amper wordt besproken.”
De vanzelfsprekendheid om een borstreconstructie te ondergaan is zo groot dat de andere keuze, zonder borsten door het leven gaan, amper wordt besproken. Toch zijn er steeds meer vrouwen die kiezen om geen borstreconstructie te laten uitvoeren na kanker. ‘Going flat’ wordt de beweging in de VS genoemd. Als redenen noemen vrouwen de risico’s die zo’n operatie met zich meebrengt, de kans op infecties, het ongemak of het feit dat hun borsten nooit meer hetzelfde zullen zijn als voorheen, omdat het gevoel in de tepels en het weefsel grotendeels of helemaal verdwijnt. Anderen zien op tegen de vele operaties en willen niet opnieuw onder het mes, maar willen gewoon kunnen helen.
De New York Times bracht in 2017 een mooie longread waarin vrouwen vertellen over de moeilijke keuze die ze maakten, tegen alle sociale conventies in. Zo vertelt Rebecca Pine, die na borstkanker het fotografieproject ‘The breast and the Sea’ oprichtte: “Borstreconstructie is een heel zware ervaring voor je lichaam, en het is niet alsof je achteraf je borsten terugkrijgt.”
Stilaan vinden lotgenoten elkaar via sociale media en Facebookpagina’s als ‘Flat and Fabulous’. Daar wisselen ze verhalen uit over de starende blikken, de negatieve reacties van hun omgeving of van de plastisch chirurg, die ‘een normaal uiterlijk’ vooropstelt op het lichamelijk welzijn van de vrouwen. Deze video waarin vrouwen hun platte borst met littekens tonen, en vertellen waarom ze hun keuze maakten, werd een kwart miljoen keer bekeken.
“Vrouwen zonder borsten lopen er tegenaan dat vrouwelijkheid in onze samenleving automatisch gelinkt wordt aan borsten.”
Een van de moeilijkste dingen waar vrouwen zonder borsten tegenaan lopen, is de dwingende gedachte dat vrouwelijkheid in onze samenleving automatisch gelinkt wordt aan borsten.
Dat ondervindt ook Céline Broeckaert in haar gesprekken met kankerpatiënten. Célines moeder kreeg twintig jaar geleden kanker en koos er toen voor om haar borsten niet te laten reconstrueren. Céline was daarnaast jarenlang buddy voor jongeren met kanker en maakte samen met borstverpleegkundige Katrien Devalez de voorstelling ‘Drie stemmen, een kankermonoloog’, waarmee ze seks en intimiteit bij borstkanker bespreekbaar wil maken.
“Mijn moeder heeft ervoor gekozen om geen reconstructie te nemen, omdat zij het fysiek gewoon niet meer kon opbrengen. Haar lichaam was op. De eerste keer dat ik mijn moeder naakt zag met de vele littekens over haar borstkas, ging er een schok door mijn lijf. Je moet als vrouw sterk zijn om hier elke dag mee om te gaan. Niet alleen is er de fysieke impact, maar ook de psychologische belasting. Vooral inzake intimiteit en seksualiteit brengt het veel stress met zich mee. Wanneer en hoe vertel je bijvoorbeeld aan een nieuwe partner dat je kanker hebt gehad en je borsten bent verloren? En wat als de relatie afspringt omdat je geen borsten meer hebt? Want ook dat zie ik gebeuren in mijn omgeving.”
“De nadruk ligt op het esthetische aspect van een vrouwenlijf, terwijl het belangrijkste is dat je je goed voelt in je vel, met of zonder borsten.”
Naast sociale druk van geliefden, ervaart Céline ook een bepaalde druk vanuit artsen en ziekenhuizen. “Je merkt toch nog dat reconstructie als een vanzelfsprekendheid naar voren wordt geschoven na borstkanker. De nadruk ligt eerder op het esthetische aspect van een vrouwenlijf, terwijl het belangrijkste toch is dat je je goed voelt in je vel, met of zonder borsten. Onderschat het parcours dat je moet afleggen bij een borstconstructie niet. Telkens weer onder narcose, telkens weer nauwelijks kunnen bewegen. Als je net chemotherapie achter de rug hebt gehad, heb je vooral rust nodig. Je lijf moet helen.”
Céline hoopt dan ook dat de druk op vrouwen om hun borsten meteen te laten reconstrueren vermindert en dat vrouwen zelf kunnen kiezen hoe ze verder willen met hun lijf en hun leven. Sommige vrouwen kiezen voor een reconstructie en voelen zich daar prima bij, anderen nemen een tattoo op de plaats waar hun borsten zaten om zo hun ziekte en verlies te verwerken. En nog anderen willen liefst geen gedoe meer aan hun lijf, en dragen lange sjaals of opvallende halskettingen over hun platte borst.
En nog anderen tonen hun platte borst aan de wereld om zo het taboe te doorbreken rond borstamputatie. Zo wandelde Paulette Leaphart, een vijftigjarige Amerikaanse vrouw die een dubbele mastectomie had ondergaan, in haar blote bovenlijf van Biloxi tot Washington om aandacht te vragen voor de zorgen van (borst)kankerpatiënten.
“We zijn bang voor wat mensen zouden zeggen of hoe ze ons veroordelen. Daar wil ik een einde aan maken.” Want, zo zegt ze nog: “Borsten zijn niet wat ons een vrouw maakt.”
1 reactie
heefd er iemand met zijn eigenlichaam vet borstel laten
maken hoe voelt dat en waar heb u het laten plaats vinden hoe lang duurt zo een ingreep kunnen ze alle beide borstel gelijk doen ik moet alle 2 bij mij verwijderen hartelijk dankt voor u antwoord grt sandra