Uitgetest

Uitgetest: menstruatiecupparty

Uitgetest: menstruatiecupparty

Een vrouw verslijt meer dan 11.000 tampons of maandverbanden in haar leven. Dat is 60 kilo afval. Om mijn afvalproductie te verminderen kocht ik jaren geleden een menstruatiecup, toen nog onbekend en enkel online te koop. Inmiddels heeft er een kleine revolutie plaatsgevonden: Bol.com zag de verkoop van menstruatiecups vervierdubbelen, supermarkten hebben ze in hun assortiment en er worden heuse “cupparty’s” georganiseerd. Ik ging partycrashen.

Toen ik zes jaar geleden besloot de menstruatiecup te proberen, was er niet alleen weinig aanbod, ik durfde ook aan niemand te vertellen dat ik met zo’n cup tussen mijn benen rondliep. Maar ik vond het wel een handig, goedkoop en milieuvriendelijk alternatief. Ik gebruik ‘m nog steeds.

Inmiddels is het taboe er wat vanaf en kun je milieuvriendelijke tampons, maandverbanden en cups kopen van allerlei merken en materialen, in verschillende maten en kleuren. Maar hoe maak je een keuze uit dat aanbod, en hoe leeg je zo’n cup als je op je werk bent? Enter de “cupparty”, voor alle vragen waar je online geen antwoord op vindt.

Een Tupperwareparty, maar dan anders

Het concept van de cupparty is afgekeken van de welbekende Tupperwareparty. Een gastvrouw die al overtuigd gebruiker is van het product, nodigt een consulente uit aan huis, die een productdemonstratie geeft aan een groepje opgetrommelde vriendinnen. In dit geval draait het feestje niet om plastic doosjes, maar milieuvriendelijke menstruatieproducten.

“Chips eten terwijl je over je maandstonden praat, het is weer eens wat anders.”

Naast informatief is het ook gewoon gezellig, merk ik als ik aanschuif bij een cupparty in Gent, waar de gastvrouw zeven jonge moeders uit haar straat en consulente Nathalie van webshop Tante Rosa uitnodigde. De gastvrouw schenkt wijn en thee, terwijl Nathalie haar menstruatiecups en maandverbanden uitstalt. Chips eten terwijl je over je maandstonden praat, het is weer eens wat anders.

Drie vrouwen en de gastvrouw gebruiken de cups al, voor de vier anderen is het helemaal nieuw. Nathalie legt uit dat newbies soms schrikken van het idee. “Vooral oudere dames begrijpen niet meteen waarom wasbare maandverbanden en cups populair zijn. ‘Gaan we dan terug naar vroeger?’ willen ze weten. Ik vertel dat zowel de wasmachines als de producten tegenwoordig beter zijn. Het is daardoor gemakkelijker geworden om wasbare producten te gebruiken. Ze passen in een trend waarbij steeds meer mensen afstand nemen van de wegwerpcultuur.”

Nathalie stalt haar collectie cups en wasbare maandverbanden uit.

Jezelf vanbinnen leren kennen

Nathalie begint met uitleg over de menstruatiecup: een flexibel cupje van medische siliconen dat bloed opvangt. Zo’n cup kost rond de €30 en gaat tien jaar mee. Dat is wat sommige vrouwen in enkele maanden uitgeven aan maandverband en tampons; reken uit je winst. Dat een cup milieuvriendelijk is behoeft geen uitleg. Daarnaast absorbeert de cup niet, waardoor de vochtbalans in je vagina op pijl blijft.

“Mijn man schrok zich laatst een ongeluk toen hij bij me in de badkamer stond en dat geluid hoorde!”

“Fantastisch, maar hoe krijg je dat ding naar binnen?” vraagt een van de vrouwen. Onze consulente toont hoe je de cup samenknijpt, waardoor die versmalt en er geen lucht mee naar binnen geduwd wordt. Als de cup goed zit, klapt hij open en hoor je een ‘plop’-geluid. “Mijn man schrok zich laatst een ongeluk toen hij bij me in de badkamer stond en dat geluid hoorde!” vertelt een van de ervaren gebruiksters lachend. Ik dacht, zoals we wel vaker geneigd zijn te denken bij gênante dingen, dat het plopgeluid iets met mijn lijf te maken had. Altijd geruststellend om te ontdekken dat je eigenaardigheden universeel zijn.

Nathalie geeft een handige tip: kun je ‘m aan zijn “staartje” ronddraaien, dan zit de cup goed. Ze legt uit dat de vorm van de vagina en kracht van de bekkenbodemspieren per vrouw verschillen. Daarom zijn er cups in verschillende maten en materialen. Hoe zwakker je bekkenbodemspieren, hoe zachter de cup die je moet nemen. Er bestaan zelfs extra zachte cups voor vrouwen die meermaals vaginaal bevallen zijn, en een speciale sportcup voor topsportsters met extreem stevige bekkenbodemspieren. Who knew? 

Leren hoe je de cup gebruikt vergt oefening. Nathalie: “Het is als de eerste keer dat je een tampon gebruikte. Het duurt even voordat je weet hoe je zo’n cup het beste inbrengt. Het betekent dat je jezelf beter moet leren kennen vanbinnen, maar dat is helemaal zo slecht nog niet.”

Wasbaar maandverband: van inlegkruisje tot nachtverband

Glittercup

De cup kan niet ergens daarbinnen verdwijnen, zoals sommige vrouwen denken, maar als je niet de juiste cup voor jouw lijf hebt, kan die wel uitzakken. “Dat is een onaangenaam gevoel, dat flubbert er dan wat uit, zeker met fietsen! Je voelt het staartje van de cup prikken,” weet een van de cupgebruiksters. Nathalie wijst erop dat je het staartje, dat bedoeld is om de cup makkelijk te verwijderen, zelf korter kunt knippen.

“In het beste geval leeg je de cup in de wc en spoel je die daarna af onder de kraan.”

De cups met merknamen als ‘Lady cup’, ‘Super Jenny’ en ‘Diva’ gaan rond. Ze voelen allemaal anders aan, hebben allerlei kleurtjes en er is er zelfs eentje met glitters. De cups gaan jaren mee, mits je er geen domme dingen mee doet. Daar kan onze gastvrouw van getuigen. Elke maand moet je je menstruatiecup even uitkoken, ofwel twee minuten in een potje water in de microgolf, ofwel in een pannetje op het fornuis. Tijdens zo’n reinigingsbeurt was ze vergeten dat haar cup nog in een pannetje stond te sudderen, waardoor al het water verdampte en de cup aanbrandde. Ik maak een mental note dat ik dit nooit mag laten gebeuren.

Dan de vraag die de meeste vrouwen bezighoudt: hoe ververs je die cup als je bijvoorbeeld op kantoor of op een festival met vieze toiletten bent? Nathalie legt uit dat je, bij gemiddeld bloedverlies, de cup gelukkig niet zo vaak hoeft te vervangen als een tampon. Vanwege de chemische stoffen in een tampon draag je die beter niet een hele nacht. Een menstruatiecup mag wel een hele nacht blijven zitten. De cup wordt zwaarder naarmate die gevuld raakt, waardoor je voelt wanneer die geleegd moet worden. In het beste geval leeg je de cup in de wc en spoel je die daarna af onder de kraan. Een flesje water meepakken om je cup af te spoelen, of je cup schoonmaken met wat wc-papier zijn ook prima mogelijkheden. Of met zo’n doekje van Lactacyd, oppert een andere cupgebruikster, “zo zijn die belachelijke doekskes toch nog ergens goed voor.”

Maandverband met een fleecelaagje, fancy cups en… die lelijkerd is een zeespons.

Een zeespons tegen het bloeden

Naast de menstruatiecup krijgen we ook andere milieu- en budgetvriendelijke producten te zien. De zeespons bijvoorbeeld, die wordt opgevist uit zee en dienstdoet als tampon. Zo’n spons oogt grijs en hard, maar als je ‘m voor het inbrengen even onder de kraan houdt wordt ie een stuk zachter en vriendelijker. Handig voor vrouwen die daarbeneden erg gevoelig zijn; de spons gaat er gemakkelijker in en uit dan een cup of tampon. Het nadeel is dat de spons – net zoals een keukenspons –  begint te lekken als hij helemaal volgezogen is. De oplossing is om de spons te combineren met een (wasbaar) inlegkruisje. Als de spons bijna vol is verwijder je die en spoel je ‘m uit met lauw water. De spons is biologisch afbreekbaar, kun je zes maanden gebruiken en kost zo’n €6 per stuk.

“Gaan die gebruikte maandverbanden niet stinken als je ze opspaart voordat je een was draait?”

Tot slot bekijken we het wasbare maandverband. Net als de menstruatiecup bestaat dat in alle mogelijk maten, kleuren en materialen; van bamboe, bio, met kersen- of hagedissenprint tot een fleecelaagje. Die fleecevariant zou zo comfortabel aanvoelen tijdens het fietsen dat sommige vrouwen het zelfs dragen als ze niet menstrueren. Nathalie, lachend: “In deze job hoor je de meest bijzondere dingen over wat er zich afspeelt in andermans onderbroek.”

Waarom zou je – buiten een zacht fleecelaagje – kiezen voor wasbaar maandverband? Naast het feit dat je vuilemmer leeg blijft, zitten er geen parfums, chemicaliën of lijmen in dit maandverband. En het ademt, wat de kans op schimmels en infecties verkleint. En het is milieuvriendelijk, want wasbaar. Als je de maanverbanden eerst koud wast gaan de bloedvlekken eruit. Als je ze daarna op 60 graden wast, zijn ze ook bacterieel schoon.

Een van de dames stelt een vraag die ook op het puntje van mijn tong ligt. “Gaan die gebruikte maandverbanden niet stinken als je ze opspaart voordat je een was draait?” Nathalie toont een speciale waterdichte zak, waarin je de gebruikte maandverbanden kunt bewaren. In die zak drogen ze op en gaan niet stinken. De zak heeft een print met vrolijke aapjes, want eigenlijk is die bedoeld voor wasbare luiers. Onze gastvrouw waarschuwt dat wie kleine kinderen heeft beter een saaie zak (“of desnoods een met spruitjesprint”) koopt, want je moet er toch niet aan denken dat je kinderen daar hun handen in steken. Goed advies.

“Chips eten terwijl je over je maandstonden praat, het is weer eens wat anders.”

Blauw bloed

De laatste glazen wijn worden leeggedronken. Dit is het moment waarop feestgasten besluiten of ze iets willen kopen. Onze gastvrouw koopt een nieuwe cup om haar aangebrande geval te vervangen. Andere dames kopen inlegkruisjes en maandverbanden, een van de newbies besluit (hoera!) een cup uit te proberen. En er gaan ook nog wasbare vuilbakzakken over de “toonbank”.

“De cup met zilveren glitters staat te blinken op de salontafel. Zou ik?”

Ik heb wat weetjes bijgeleerd, en vooral: waar ik me zes jaar geleden nog schaamde voor die rare menstruatiecup, voel ik me vanavond een trotse early adopter. Alle klinische reclames voor maandverband ten spijt, waarin blauw bloed altijd in bescheiden hoeveelheden perfect wordt opgezogen door een kraakwit verbandje met vleugels die nooit loslaten, verloopt de praktijk toch vaak anders. Bij een glas wijn praten over je maandstonden en de ongemakken die je elke maand maar weer zwijgend ondergaat, doet dus best eens deugd.

De cup met zilveren glitters staat te blinken op de salontafel. Zou ik? Nee, spreek ik mezelf streng toe, want hoe mooi ook, normaal gesproken zit dat ding toch waar de zon nooit schijnt. Ik zal nog vier jaar moeten wachten, totdat mijn huidige exemplaar niet meer bruikbaar is. Dat krijg je met die verrekte duurzaamheid.

Lees ook: Het is een cup, geen tampon!
En: Wat ’n k*tzooi

Schrijf je reactie

Selma Franssen is freelance journalist en auteur van 'Vriendschap in tijden van eenzaamheid' (uitgeverij Houtekiet, 2019). Haar werk verscheen onder meer bij Charlie Magazine, OneWorld, De Morgen, De Standaard, The New Statesman, VPRO en Vice. Ze volgde het postgraduaat Internationale Onderzoeksjournalistiek, ontving een beurs van het Fonds Pascal Decroos voor haar werk en presenteert journalistieke lezingenreeks 'Moeilijke Dingen Makkelijk Uitgelegd'.

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen