“Het maakt me razend dat slachtoffers van seksueel misbruik zich zo vaak schamen.” Margaret Cho is boos, vertelt ze aan Charlie. Haar eigen familie wilde nooit praten over hoe zij als kind werd misbruikt door een vriend des huizes en de comedienne stelt vast dat het er nog vaak zo aan toe gaat. Op 12 december komt ze naar de Arenbergschouwburg in Antwerpen met haar nieuwe show, ‘The PsyCho Tour – There’s No I In Team, But There’s A Cho In PsyCho.’ Of hoe woede een uitstekende bron is voor humor.
“This show is about the anger I feel about everything happening in the world right now”, zei je al over deze show. Wat heeft je het voorbije jaar kwaad gemaakt?
Cho: “Bill Cosby. Het feit dat tientallen vrouwen die getuigen dat ze door hem zijn misbruikt zo hard moeten vechten om geloofd te worden. Mensen als de Duggars (Een gelovig Amerikaans gezin met 19 kinderen en een eigen reality show. Hun show werd dit jaar afgevoerd nadat er allerlei seksschandalen aan het licht kwamen, red.). Het maakt me razend kwaad dat slachtoffers van seksueel misbruik zich zo vaak schamen en schuldig voelen. Dat hun verhalen in twijfel worden getrokken. Dat andere mensen impliceren dat het toch een klein beetje hun eigen schuld is. Dat ze hun mond niet durven open te trekken, uit schrik om uitgelachen of uitgestoten te worden. Dat is gewoon ziekelijk. En al dat gezeik: ‘Goh, was dit wel echt verkrachting? Was het ook niet een beetje zus of zo? Is het niet een beetje raar dat ze nu pas naar voor komt?’. Het moet hard veroordeeld worden. Verkrachting is verkrachting en is altijd onaanvaardbaar. Er zit een hele sterke boodschap in deze show en dat is dat seksueel misbruik vaak leidt tot self-abuse. Slachtoffers gaan zichzelf straffen: ze ontwikkelen eetstoornissen, destructief gedrag, verslavingen, soms maken ze zelfs een einde aan hun leven. Er zijn te veel mensen die in stilte afzien en alles opkroppen. Daarom wil ik die woede een plaats geven. Je mag niet bang zijn van wat je voelt, je mag je niet laten opvreten. Kom er mee naar buiten. Wees kwaad. Wees razend. Schreeuw het uit en red jezelf.”
Credit: Mary Taylor
Op 13 november breng je een nummer uit dat ‘I want to kill my rapist’ heet. Dat klinkt behoorlijk nijdig.
Ik ben misbruikt door een vriend van de familie tussen mijn vijfde en mijn twaalfde
“Dat nummer zit ook in de show! Als ik hoor dat een vrouw ergens haar verkrachter heeft doodgeschoten, dan denk ik: that’s the best use of a gun I can think of. Maar voor alle duidelijkheid: ik ben niet pro-wapens en wil ik niemand vermoorden. Het gaat me niet om geweld, daar geloof ik niet in. Wat ik er eigenlijk mee bedoel, is dat je niet bang hoeft te zijn van je eigen negatieve gevoelens. Kill the rapist inside before you kill yourself. Pak de destructieve gevoelens – de rapist – aan in jezelf, voordat ze jou vermoorden. En ik spreek daarmee niet alleen vrouwen aan. Voor aangerande mannen kan het nog lastiger zijn om hun verhaal te delen, omdat er een nog groter taboe op rust op wat hen is overkomen.”
Je bent heel open over je eigen traumatische ervaringen – is dat altijd even gemakkelijk?
“Dat gaat. Ik voel me niet kwetsbaar, ik voel me zegevierend. Ik luister naar iedereen die zijn verhaal wil delen en misschien kan dat een eerste stap zijn in hun herstel. Ik ben misbruikt door een vriend van de familie tussen mijn vijfde en mijn twaalfde. De man leeft nog en mijn familie weet intussen wat er gebeurd is. Maar daar blijft het dan ook bij: ze vermijden het onderwerp. Ze hebben nooit actie ondernomen of een duidelijk signaal gegeven. Dat is pijnlijk, ja, het is moeilijk om te begrijpen. Je kan je familie graag zien, en toch een haat voelen om wat er gebeurd is.”
Credit: Mary Taylor
Kan comedy een manier zijn om gevoelens te kanaliseren?
Comedy kan helpen genezen en is een manier om met pijn om te gaan.
“Zeker! Humor kan heel krachtig zijn. Comedy kan helpen genezen en is een manier om met pijn om te gaan. Je kan loodzware thema’s aanboren: rouw, geweld, racisme, noem maar op. Net door die dingen tegen het licht te houden en er vragen over te stellen verander je stapje voor stapje de perceptie. Ik denk dat samen lachen ervoor kan zorgen dat je je minder alleen voelt. Dat je terug een zekere rust vindt. Hard lachen kan ontzettend helend zijn, als een catharsis. A joyous release.”
Hoe is de tournee tot nu toe verlopen? Wat voor reacties en recensies heb je al gekregen?
Cho: “De recensies zijn heel lovend. Het is een heel grappige show, mensen hebben er echt van genoten. Ik probeer ook altijd meet & greets te doen, dus op die manier ontmoet ik veel mensen die de show hebben gezien. Er wordt behoorlijk wat afgehuild, zowel door mij als door hen. Als mensen me bedanken omdat ze zich begrepen voelen en minder alleen, of omdat ik hen een beetje lichtheid heb kunnen geven, dan houd ik het meestal zelf ook niet droog.”
Credit: Pixie Vision
In september 2014 overleed Joan Rivers, een legendarische comédienne en jouw grote voorbeeld.
Cho: “Ik heb het er nog altijd heel moeilijk mee dat ze er niet meer is. Het is dankzij Joan dat ik beslist heb om comedy te doen. Ik wou doen wat zij deed. Joan is niet alleen een grote inspiratiebron, ze was ook mijn mentor en een heel goede vriendin. Gelukkig zie ik haar dochter Melissa nog regelmatig – als ik haar aan het lachen kan brengen, troost me dat een beetje. Dan voelt het alsof Joan er nog een beetje is.”
Naar welke andere comedians kijk je nog op?
“Ik ben al jaren grote fan van Amy Schumer, ze is als een dochter voor mij. Ik zeg al zo lang dat mensen haar moeten volgen. Ik zie ook absoluut een link tussen Joan, Amy en mezelf. Ze is grappig, maar haar humor zegt ook veel over seksisme, schaamte en het keurslijf waar we jonge vrouwen in duwen. I really love her. Dan heb je natuurlijk ook Kathy Griffin. Ik ben gek op Tig Notaro, Loni Love, Wanda Sykes. Er zijn er zoveel. Gina Yashere is geweldig. Ken je Princess Superstar ? Ze is rapper en dj en ik heb samen met haar al muziek geschreven.”
Wat mogen we verwachten in Antwerpen? Pas je deze show aan voor een Europees publiek?
“De basis blijft en de thema’s liggen vast, maar de show groeit natuurlijk. Sinds maart is er al heel veel veranderd. Ik doe altijd mijn research. Als er tegen december, wanneer ik naar België kom, een interessant verhaal in de pers is, is de kans groot dat ik dat erin verwerk. Ik ben nog nooit in Antwerpen geweest! Maar er zal er zeker een stukje over chocolade in zitten. En over Belgische frieten met mayonaise, want eigenlijk zijn fries Belgisch, hè? En wafels. Mmm. Ik kijk er naar uit!”
Schrijf je reactie