Gij zult geen overspel plegen. Het zevende gebod uit de bijbel. In tijden van Tinder is de Bijbel amper nog een leidraad voor het seksuele leven van de moderne mensch. Maar het nalatenschap van de tien geboden is nog steeds aanwezig: zo’n 90 procent keurt vreemdgaan af. Toch volgen we onze eigen moraal niet echt na. Zo’n 30 procent heeft het vreemdgangerspad zelf een keer of vaker bewandeld. Die hypocrisie, of het onvermogen onze eigen moraal te volgen roept vragen op. Zoals deze: waarom gaan we eigenlijk vreemd?
Ik leg deze vraag voor aan Elise (38), die een relatie buiten haar huwelijk had. Ze was een paar jaar getrouwd en heeft een zoontje met haar man, met wie ze al jaren samen is. Een gemeenschappelijke vriend werd meer dan een vriend. Dit duurde ongeveer een half jaar. Ze biechtte haar affaire op en is nu nog steeds samen met haar man, Erik.
De vriend van vrienden
Elise vertelt: “Mijn man, Erik, en ik zijn al lang samen. We deden bijna alles samen. Toen ik een relatie met hem kreeg heb ik heel veel op slot gezet. Ik ging geflirt bewust uit de weg. Ik was panisch om iets verkeerd te doen, was zelfs niet in dezelfde kamer met andere mannen. Mijn seksualiteit bestond niet meer. Ik dacht oprecht dat ik seks niet interessant vond. Daarnaast was ik ook nog hartstikke depressief. Omdat ik zo depressief was, leek het de therapeut een goed idee meer voor mezelf te ondernemen. De relatie tussen mij en Erik was compleet symbiotisch.
“‘Het was misschien meer een onderzoek naar mezelf dan een nee tegen mijn relatie.”
Ik begon weer meer met andere mensen af te spreken. Zo leerde ik ook Stijn kennen. Hij was een vriend van andere vrienden. We konden leuk met elkaar praten en zochten elkaar steeds vaker op. Hij leerde me mezelf opnieuw kennen. Ik zag mezelf eindelijk eens buiten mijn eigen context. Niet meer als vrouw van en moeder. Maar als los persoon.
Ondanks de sterke fysieke aantrekkingskracht ben ik seks nog een hele tijd uit de weg gegaan. Maar die opwinding was iets wat ik al heel lang jaren niet gevoeld had. Met Stijn gingen langzaam alle knopjes weer aan. Het was fantastisch om dat te ontdekken. Ik voelde me eindelijk meer leven. Het was misschien meer een onderzoek naar mezelf dan een nee tegen mijn relatie.”
Een van de anderen die ik interviewde was Kevin. Een lieve man van 41 met een gezin met twee kinderen. Hij had een aantal jaar een affaire die zich afspeelde op de werkvloer. Hij bleef bevriend met zijn maîtresse. De affaire is beëindigd, maar het is nooit uitgekomen. “Ik was niet op zoek naar een buitenechtelijke relatie, maar deze persoon was er ineens. We gingen van nul naar honderd, dronken veel samen en hadden ontzettend veel lol. Mijn vrouw wilde bepaalde dingen in bed niet, die ik met haar wel uit kon voeren. Maar we raakten ook echt bevriend. Ik kon met haar dingen bespreken die ik met niemand kon bespreken. Ze heeft me nooit veroordeeld en we hebben nog steeds een bijzondere band.”
“Het klinkt gek om te zeggen, maar ik denk dat mijn affaire mijn huwelijk heeft geholpen.”
Astrid Kremers is seksuoloog en herkent wat Elise zegt: “In mijn praktijk komen bijvoorbeeld vrouwen die in de overgang zitten. Zij zeggen last te hebben van vaginale droogheid tijdens het vrijen. Maar dan gaan ze vreemd en verdwijnt dat probleem. Ze ontdekken dat ze wel nat kunnen worden als ze adequaat geprikkeld worden. Iets wat nieuw is prikkelt meer dan wat bekend is en verboden vruchten smaken zoet. Dat is een prettig gevoel wat veel mensen daarna ook niet meer willen missen in hun leven.”
Wat levert het op?
Kevin vertelde me iets wat ik niet verwacht had te horen: “Mijn affaire haalde me uit een hele depressieve periode. We hadden goede gesprekken. Door haar voelde ik me weer gezien. Doordat ik me beter voelde over mezelf kon ik uiteindelijk ook weer een betere man worden voor mijn vrouw. Het klinkt heel gek om te zeggen, maar ik denk dat mijn affaire mijn huwelijk heeft geholpen. Misschien blijkt er over vijftig jaar wel uit onderzoek wel dat het heel goed is af en toe een scheve schaats te rijden.”
Elise zegt: “Ik voelde me al heel lang gevangen, zonder dat ik het zelf doorhad. Hierdoor zag ik dat eindelijk in. Ik ben er blij mee en denk dat het me geholpen heeft. Daardoor ben ik andere keuzes gaan maken. Het schudt dingen door elkaar en zet je leven even op z’n kop. Je ziet alles ineens even heel erg scherp. Ik kon hierdoor weer bepalen wie ik was en wie ik ben en wil zijn.”
Astrid Kremers herkent wat gezegd wordt in de verhalen van Kevin en Elise uit haar praktijk: “Veel mensen zeggen dat ze het gevoel hebben weer tot leven te komen. Het gevoel autonoom te handelen wordt ook als prettig ervaren.”
Spijt
Dat het vreemdgaan zelf zo fijn is, maakt het ook lastig te dealen met het volgende probleem wat vaak naar boven komt drijven bij vreemdgaan. Spijt. Volgens seksuologe Esther Perel heeft bijna niemand spijt van het vreemdgaan zelf.
Astrid Kremers zegt: “Het vreemdgaan zelf is vaak plezierig, alleen is het prijskaartje soms ontzettend hoog. Die paar minuten plezier kan veel schade geven aan een huwelijk. Andere pijnlijke situaties kunnen voorkomen als de één vrijgezel is en de ander een vaste relatie heeft. Dan is de minnaar/minnares vaak niet altijd bij speciale momenten. Samen op vakantie gaan zit er ook vaak niet in. En er kunnen dan ook lastige situaties ontstaan als één van de twee ziek wordt.”
Elise zegt hierover: “Het verraadstuk is naar. Ik weet niet of je dat goed kan praten. Je bepaalt uiteindelijk voor je partner dat die ermee moet leven. Maar ik ontken mezelf als ik zou zeggen dat ik spijt heb. Mijn onderzoek woog op dat moment zwaarder dan het verraad. Het klinkt gek, maar ik zou het dus ook niet willen missen. Ik heb ervan geleerd. De meeste partners zijn natuurlijk niet zo open-minded om even mee te werken aan zo’n onderzoek. Ook niet als je het van tevoren bespreekt.”
“Ik ontken mezelf als ik zou zeggen dat ik spijt heb.”
Kevin vertelt: “Ik had een schuldgevoel naar mijn partner, maar dat is langzaam weggeëbd. Ik zou het wel heel erg vinden als het uitkomt. Ik heb dan het idee dat ik haar onnodig pijn doe. Want mijn affaire stond los van onze relatie. Waar ik voornamelijk spijt van kreeg is dat ik mijn minnares ook pijn begon te doen. Ze is heel zelfstandig, maar ik merkte dat ze na een tijdje soms uit het niets boos werd. Ik kon haar niet alles geven wat ze wilde. Dat is bijvoorbeeld alleen al het geval met iets simpels berichtjes sturen. Dat kan alleen op bepaalde tijden. Toen ze een keer in het ziekenhuis belandde kon ik er niet voor haar zijn. Dat voelt niet eerlijk. Ik ben haar nog steeds heel dankbaar dat ze nooit iets verteld heeft. Het klinkt heel erg fucked up, maar dat voelt als een vorm van geborgenheid. Ik kon iemand vertrouwen die me, ondanks van alles, nooit zou verraden.”
Astrid Kremers: “In onze maatschappij is het heel normaal dat je meerdere vrienden of vriendinnen hebt. We zien het ook als normaal dat je van je eigen (meerdere) kinderen houdt. Maar de meeste liefdesrelaties zijn gebaseerd op exclusiviteit. Bij vreemdgaan ontdek je dat je bij verschillende mensen een andere kant van jezelf leert kennen.
Ik zou het fijn vinden als mensen minder zouden oordelen wanneer iemand vreemdgaat en leren luisteren naar het verhaal en de achtergrond van iemand. Een affaire is niet het hoofdonderdeel van het verhaal, daar hoort een aanloop bij.”
Waarom ik dit artikel schreef
Toen ik mensen opriep mij te vertellen over hun eigen ervaringen met vreemdgaan was ik overdonderd door de reacties. Ik kreeg bijzondere verzoeken die ik vriendelijk moest weigeren, mensen die mij hun ervaringen begonnen te vertellen nog voordat ik ze een vraag had gesteld en ik moest een aantal gekkies afwimpelen. Ik moest hard zoeken naar de echte ervaringen, die ik uiteindelijk via via wist te verifiëren. Het schrijven van het artikel duurde langer dan gewoonlijk. Ik merkte dat ik verdrietig werd van de verhalen, waardoor ik het moeilijk vond om ze op te schrijven.
Sommigen bejubelden vreemdgaan zo onnatuurlijk hard dat ik er verlegen van werd. Anderen wisten zelf niet waarom ze het deden. Maar uit alle verhalen klonk ook onbeholpenheid. Onbeholpenheid om jezelf te zijn en te mogen staan voor wat je doet. Door naar de verhalen te luisteren realiseerde ik me vooral hoe complex dit soort situaties zijn voor alle partijen. Daarbij wil ik niet voorbijgaan aan de pijn die mensen hebben ervaren wanneer zij degenen zijn die bedrogen zijn. Dat was te veel om in één artikel te stoppen. Ik hoop met dit artikel wat inzicht te geven in redenen waarom mensen vreemdgaan, zodat het beter begrepen wordt en wie weet, om handvatten aan te reiken om een beter gesprek te kunnen voeren over (on)trouw.
2 reacties
Is de mens wel monogaam ? Of wordt hij maatschappelijk tot monogamie gedwongen ? Waarom wordt “seks” en alles wat er mee te maken heeft, zeker overspel, nog altijd als taboe ervaren, of als verwerpelijk bestempeld ? Waren ze in de Middeleeuwen ook zo preuts als nu? Ik denk het niet. Wat heeft ons gebracht tot een mentaliteit dat “seks” een verboden vrucht is? Waar komt het begrip ‘jaloezie’ vandaan ? Bezitsinstinct? Eigenwaarde? Allemaal vragen waar ik geen antwoord op weet… Uw artikel zet wel aan tot nadenken. Wat op zich een grote verdienste is. Bedankt.
Hoi,
Lees gerust ook eens dan deze longread, dat kan misschien wat vragen beantwoorden.
https://charliemag.be/mensen/bewust-monogaam/