Alcoholdossier

Van koppijn naar klein brein

De psychische gevolgen van alcohol

Van koppijn naar klein brein

Wist je dat je van alcohol dement kan worden? Alcohol is niet alleen slecht voor de lever, maar je verliest er ook meer dan één vijs door. Tekst: Eva Beeusaert

“Onze hersenen ontwikkelen zich tot we ongeveer 23 jaar zijn en alcohol is een remmende factor op die groei. Dat betekent dat iemand die op jonge leeftijd veel alcohol drinkt, gewoonweg kleinere hersenen heeft ontwikkeld.” Aan het woord is Marijs Geirnaert, directeur van de VAD, de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugsproblemen. De Vlaamse organisatie overkoepelt zo’n 85 organisaties, waaronder bijvoorbeeld Drugpunt SMAK en het UZ in Brussel. VAD heeft een druglijn waar mensen met al hun vragen terechtkunnen, zorgt voor cijfermateriaal en enquêtes, maar zet vooral in op de preventie van alcohol en andere drugsproblemen. “We leven in een echte alcoholcultuur”, zegt ze. “België is een bierland en jongere kinderen groeien op met alcohol. Gelukkig zien we nu een lichte verandering. Vroeger liet men kinderen op hun plechtige communie alcohol drinken. We weten het nog niet zo lang, maar alcoholgebruik heeft een nefaste invloed op de ontwikkeling van onze hersenen.”

psychische-gevolgen

Marijs Geirnaert

Van genen naar gewoonte

Niemand is immuun voor de verslavende bestanddelen van alcohol, maar er zijn een aantal groepen die meer risico lopen op verslaving. Mensen die als tiener beginnen te drinken, hebben tot veertig procent meer kans om afhankelijk van alcohol te worden. Jongeren die in hun studententijd veel drinken, bouwen die drinkgewoonten normaal gezien langzaamaan af. Er is ook een risicogroep die in hun studentenfase blijft hangen.

Mensen die mentaal kwetsbaar zijn en daarvoor zware medicatie nemen, vormen ook een risicogroep. Ze drinken niet alleen meer, maar gebruiken ook meer cannabis en andere drugs. “Een groep die zeker kwetsbaar is, zijn kinderen van ouders met een alcoholprobleem”, weet Marijs. “Een deel van de kwetsbaarheid rond alcohol is genetisch bepaald. Bovendien hebben zij thuis ook niks anders gezien. Psychisch is dat heel zwaar én het is nog steeds een enorm taboe.”

“Iemand die op jonge leeftijd veel alcohol drinkt, heeft gewoonweg kleinere hersenen.”

Nog een kwetsbare groep zijn mensen van wie de moeder tijdens de zwangerschap alcohol gedronken heeft. In officiële termen heet die aandoening het foetaal alcoholsyndroom. “Dat is zowel lichamelijk als psychologisch te zien”, vertelt Marijs. “Het gezicht van het kind is misvormd. Rond de leeftijd van tien jaar krijgen de kinderen met foetaal alcoholsyndroom af te rekenen met ontwikkelingsproblemen, moeilijkheden op school en ze krijgen soms het label ADHD opgekleefd, maar dat is onterecht. Het zijn kinderen met een beperking die heel moeilijk zelfstandig kunnen leven. En het taboe is hier nog groter, want als vrouw toegeven dat je gedronken hebt tijdens je zwangerschap…”

Van hero naar zero

Je dacht dat een kater het enige gevolg is van je drankgebruik? Think again! We kunnen vlakaf stellen dat je intelligentie bergaf gaat als je te veel drinkt. Je ruimtelijk inzicht vermindert, je geheugen gaat erop achteruit, je redeneert minder snel en je past je minder goed aan nieuwe situaties aan.

“Hoeveel leerlingen vertellen me niet dat ze seks hebben gehad waarvan ze achteraf spijt hebben?”

Je hoeft dus niet verslaafd te zijn om te lijden onder de psychische gevolgen van alcohol. Eén keer te veel drinken kan al veel schade aanrichten. “Zelfs bij leerlingen in het secundair zijn de gevolgen op korte termijn groot”, merkt Marijs op. “Je kan je niet voorstellen hoeveel leerlingen vertellen dat ze seks hebben gehad waarvan ze achteraf spijt hebben. Dus ook op relationeel vlak zijn er zware gevolgen. Alcohol vervaagt je grenzen. Hoe meer je drinkt, hoe minder controle je hebt. Je denkt ook dat je alles aankan. Studenten die op gebouwen kruipen en door een dak vallen… Ze zouden dat nooit doen als ze nuchter zijn. Onder invloed durf je gewoon veel meer.”

Van Wodka naar Korsakov

Door jarenlang overmatig te drinken kan je het syndroom van Korsakov krijgen. De symptomen zijn duidelijk: geheugenverlies, faalangst en vermijdingsgedrag. “Het syndroom van Korsakov komt voor bij de hele zware gevallen”, vertelt Marijs. “Die mensen takelen mentaal helemaal af. Ze krijgen te maken met vroege dementie.” Ook al is deze aandoening onomkeerbaar, toch is er bij twintig procent van de mensen met Korsakov een sterke verbetering als het alcoholverbruik stopt.

Van alcoholieker naar levensgenieter

Gelukkig is het nooit te laat om te stoppen of te minderen met drinken. Afstappen van een alcoholprobleem gebeurt nochtans niet zonder struikelen. “Vaak is het de omgeving van de verslaafde die de grens trekt. Tot hier en niet verder. Dat is meestal een goed signaal om iets aan de problematiek te doen”, zegt Marijs. “Ook hervallen is heel normaal in het proces van het herstel van een alcoholprobleem, dat is een situatie waaruit de verslaafde veel kan leren.”

“De psychische afhankelijkheid van alcohol is hardnekkig en zwaar om dragen.”

Marijs legt de moeilijkheid van het afkicken uit: “Als je een aantal psychologische taken uit je jeugd hebt overgeslagen, moet je hard werken om dat te compenseren. Je hebt niet geleerd om leuke dingen te doen, om een hobby te hebben die je goed doet voelen. Het enige dat je kent, is stoer doen en uitgaan. Als je stopt met drinken, moet je ook stoppen met uitgaan. Dan moet je iets zoeken in je leven dat ook betekenis heeft en moet je een aantal stappen terugzetten en herbeginnen. Werken aan een verslaving is niet alleen lichamelijk ontwennen, daar bestaat medicatie voor. Vooral de psychische afhankelijkheid is hardnekkig en zwaar om dragen. Je moet je persoonlijkheid voor een stuk terug opbouwen.” 

Van zuipen naar nippen

Maar hey, geen zorgen, je kan gerust zonder problemen een glaasje drinken! VAD stelde een aantal normen voor aanvaardbaar drinken, en die normen zijn alles behalve streng. “Volwassen vrouwen mogen maximum 14 glazen per week drinken, en mannen 21 glazen. Daarnaast mag je per gelegenheid nooit meer dan drie glazen voor een vrouw en vijf glazen voor een man drinken. Las bij voorkeur twee alcoholvrije dagen per week in.” Wie op veilig wil spelen, drinkt gewoon niet.

Voor meer info kan je surfen naar www.vad.be
Een vraag of een knoop in je maag? Twijfel niet om contact op te nemen met de druglijn: www.druglijn.be
Illustratie: Istock

 

Lees ook: De fysieke gevolgen van alcohol 
Lees meer in Charlies Alcoholdossier
Vijf studenten journalistiek van de AP Hogeschool bogen zich de afgelopen zes weken over het alcoholgebruik in Vlaanderen. Waarom is drinken zo vanzelfsprekend en wat zijn de gevolgen hiervan? Het resultaat van hun onderzoek tonen ze jullie in Charlies Alcoholdossier.

Schrijf je reactie

Charlie geeft regelmatig het woord aan mensen die - net als wij - geen blad voor de mond nemen.

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen