Vrouwendag

Een vrouw die schrijft, die blijft (bij). Of niet?

Een vrouw die schrijft, die blijft (bij). Of niet?

¡Feliz día de la mujer!
Happy Women’s Day!
Vrolijke Vrouwendag!

‘Waarom vieren we dit eigenlijk nog?’ zucht iemand.

Ja, waarom vieren we dit eigenlijk?

In mijn hoofd overloop ik allerlei goede redenen om jaarlijks stil te staan bij de positie van de vrouw op onze globe. Het feit dat we nog steeds niet overal ter wereld een rijbewijs mogen bezitten, bijvoorbeeld. Of dat we minder verdienen dan onze mannelijke collega’s terwijl we hetzelfde werk doen. Onlangs nog verschenen er resultaten van een onderzoek waaruit bleek dat acteurs beduidend meer verdienen dan actrices. Terwijl ze per definitie geen concurrentie voor elkaar zijn, mocht je de logica ‘ja maar die is beter in zijn job’ willen volgen. Mannen kunnen geen vrouwen vervangen of vice versa in de acteerwereld. Hoe zou het eigenlijk zitten met vrouwen in de literaire wereld, die andere passie van mij? Zijn vrouwen hierin  goed (genoeg) vertegenwoordigd? Nemen vrouwen hier significante posities in? Maken vrouwelijke schrijvers deel uit van ons collectieve literaire geheugen?

Dat laatste kan ik gemakkelijk testen middels een steekproef. Ik peil naar de perceptie van vrouwelijke schrijvers bij de bezoekers van Buchbar, mijn koffiebar/boekenwinkel. Wanneer ik mensen in Buchbar vraag: ‘wat is jouw favoriete boek geschreven door een vrouw?’, dan is de eerste reactie veelal: ‘ik herinner me geen enkel boek dat geschreven is door een vrouw.’ Dan vraag ik hen er even rustig over na te denken bij een koffie en na een tijdje sijpelen de boeken dan toch binnen. Iemand herinnert zich een titel. Iemand anders noemt een schrijfster. We zijn vertrokken met een sneeuwbal en voor iemand er erg in heeft, rolt er een metershoge sneeuwbrok van de heuvel. Want ja, er zijn wel degelijk veel boeken geschreven door vrouwen. Meer zelfs, onze literatuur bevat parels geschreven door vrouwen. Ook al werd het hen lang niet gemakkelijk gemaakt doordat ze geen universiteiten of bibliotheken mochten betreden of doordat het hebben van een kamer voor zichzelf om in te schrijven, geen evidentie was.

Meer zelfs, onze literatuur bevat parels geschreven door vrouwen. Ook al werd het hen lang niet gemakkelijk gemaakt doordat ze geen universiteiten of bibliotheken mochten betreden.

Maar goed, das Leben ist Kein Ponyhof en laat het vooral geen geschiedenisles zijn. Laat ons de beha-verbrandingen even laten voor wat ze waren en vooruit kijken, want ook vandaag is er duidelijk nog werk aan de winkel. Mensen blijken zich dus geen boeken voor de geest te kunnen halen die geschreven zijn door vrouwen. Deze boeken hebben geen blijvende afdruk nagelaten in ons collectief geheugen. Nochtans liggen er vandaag prachtige exemplaren van Connie Palmen, Patti Smith, Elena Ferrante, Annie M.G. Schmidt, Zadie Smith en Siri Hustvedt in de rekken. Of wat te denken van de jongere generatie schrijvers zoals Maartje Wortel, Rebekka De Wit, Maud Vanhauwaert, Miranda July en Lena Dunham? Griet Op de Beeck en Lize Spit voeren de bestsellerlijsten aan zowel in België als Nederland. Was J.K. Rowling niet een van de best verkopende schrijvers – like – ever?

Let op, ik zal de laatste zijn om te beweren dat populariteit gelijk staat aan kwaliteit. En een goed verkopend boek hoeft – godzijdank – niet automatisch toegelaten te worden tot de literaire canon, of een hype hoeft niet te betekenen dat een boek ons bijblijft voor de rest van ons leven. Maar wat leren we hier dan uit? Dat er veel boeken bestaan die geschreven zijn door vrouwen, dat een massa mensen deze boeken koopt, leest, en… vergeet? Is dat het?

Er zijn vaak grotere verschillen tussen vrouwen onderling dan tussen mannen en vrouwen. Het klinkt zo logisch dat het bijna belachelijk wordt om dit  nog eens op te schrijven.

Ik zelf lees heel veel. Deels omdat mijn job me daartoe verplicht, maar vooral omdat ik een passie heb voor een goed verhaal. Of dat verhaal nu door een man of vrouw geschreven is, maakt me niet uit. Zoals het bij de meeste veralgemeningen van bevolkingsgroepen gaat, zijn er vaak grotere verschillen tussen de leden van één groep (vrouwen onderling) dan tussen de verschillende groepen (mannen en vrouwen). Het klinkt zo logisch dat het bijna belachelijk wordt om dit  nog eens op te schrijven. Bent u zich sinds het begin van dit stuk al aan het afvragen welk boek ù dan is bijgebleven? Krabt u zich al meer dan 600 woorden lang achter de oren in de hoop dat er een boektitel van uw schedel afschilfert? Stop daar nu meteen mee. Ik geef u een lijst mee van boeken die ik meer dan de moeite waard vond om te lezen. Allemaal geschreven door de mooiste wezens van onze aarde. Nu is het aan hen en hun papieren kinderen om een memorabele plek in uw hoofd te veroveren.

  • A Room of One’s Own – Virginia Woolf
  • De wetten – Connie Palmen
  • Just Kids – Patti Smith
  • No One Belongs Here More Than You – Miranda July
  • Wij zijn evenwijdig – Maud Vanhauwaert
  • Dagen van verlating – Elena Ferrante
  • Pluk van de Petteflet – Annie M.G. Schmidt
  • I.M. – Connie Palmen
  • Jij zegt het – Connie Palmen
  • We Should all be Feminists – Chimamanda Ngozi Adichie
  • De passie – Jeanette Winterson
1794Kim Hertogs (33) is actrice en eigenaar van Buchbar, een koffiebar met boekenwinkel.
Buchbar/Scheldestraat 79 Antwerpen/www.facebook.com/buchbarantwerp

Schrijf je reactie

2 reacties

Charlie geeft regelmatig het woord aan mensen die - net als wij - geen blad voor de mond nemen.

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen