Anders Bekeken

Van egotripper tot ontdekkingsreiziger

Anders Bekeken: The Lost City of Z van James Gray

Van egotripper tot ontdekkingsreiziger

In de rubriek Anders Bekeken gaat redacteur Johannes niet enkel op zoek naar hoe goed een film is, maar vooral ook naar wat de film ons leert over vandaag. Deze keer: The Lost City of Z van James Gray. In deze op feiten gebaseerde film trekt de Britse avonturier en ontdekkingsreiziger Percy Fawcett aan het begin van de twintigste eeuw door het Amazonewoud. Daar ontdekt hij dat het Westen geen monopolie heeft op beschaving. Niemand gelooft hem.

Aah, de natuur. Onlangs kocht ik enkele mooie prints van natuurparken. Niet alleen om de muren van de woonkamer op te fleuren, ook om het lonken van de wildernis er een plekje te geven. Of hoe je exotische natuur kan gebruiken als afleidingsmanoeuvre voor het drukke alledaagse. Zo’n vluchtgedrag is velen niet vreemd, denk maar aan het palmblad of de flamingo die overal opduiken als decoratief motief. Dat is ook het gevoel waar sommige avonturenfilms op inspelen. Die platgetreden paden volgt James Gray’s The Lost City of Z (2016) gelukkig niet, al doet hij eerst geloven van wel.

“De ene kiest ervoor om avontuur veilig in te kaderen, de andere is bereid ervoor te sterven.”

Deze op feiten gebaseerde film vertelt het verhaal van de avonturier Percy Fawcett, gespeeld door Sons of Anarchy-ster Charlie Hunnam, die rond z’n veertigste bezeten raakt van de mythische stad ‘Z’ in het Amazoneregenwoud. Daarna verruilt hij zijn comfortabele familieleven voor het avontuur om uiteindelijk samen met zijn oudste zoon Jack voorgoed in de jungle te verdwijnen. ‘What’s life without a little adventure?’ moet ie gedacht hebben. Ach ja. De ene kiest ervoor om avontuur veilig in te kaderen, de andere is bereid ervoor te sterven.

Snoepreisje

De Amerikaanse cineast James Gray heeft alvast een boontje voor die laatste categorie. Net als in zijn vorige film The Immigrant (2013) kiest hij met The Lost City of Z opnieuw voor een intrigerend verhaal over avontuur, reizen en dromen najagen aan het begin van de twintigste eeuw. Maar terwijl in die eerste film het hoofdpersonage Ewa (Marion Cotillard) haar zware verleden in Polen achter zich laat om in Amerika opnieuw te beginnen, kiest Percy ervoor zijn goede leventje achter te laten en zijn droom te volgen tot diep in het Amazoneregenwoud. Niet uit noodzaak dus, maar om avontuur en erkenning te vinden.

“De Britse avonturier en de Amerikaanse regisseur kiezen niet voor de gemakkelijkste weg. Dat is bewonderenswaardig.”

Weer een op hol geslagen westerse mannelijke vluchtfantasie, dacht ik. Vertolkt daarom de ster uit de motorbendeserie Sons of Anarchy de hoofdrol? Die verzuchting speelde in de openingsscènes meermaals op. Eerst wanneer Percy’s ego wordt gekrenkt als hij niet wordt uitgenodigd op een diner, daarna als hij over zijn aanmodderende carrière bij het leger klaagt. Als hij zijn jonge zoon en zwangere vrouw Nina (Sienna Miller) achterlaat om met de hulp van Henry Costin (Robert Pattinson) de Amazone en de jungle in kaart te brengen, verandert die verzuchting in een lange kreun.

Of juister: een lange kreun van bewondering. Want als Percy iets leert tijdens z’n lange tochten naar de bron van de Amazone, dan wel dat het makkelijker is om met de stroom mee te varen dan ertegen in te gaan. De Britse avonturier en de Amerikaanse regisseur kiezen dan ook niet voor de gemakkelijkste weg. Dat is bewonderenswaardig, omdat velen dat nog wél doen.

Missend puzzelstukje

Het probleem met avonturenfilms die wél voor de easy way kiezen, is dat ze het exotische vaak zo authentiek mogelijk tonen, iets waar ook toeristische folders goed in zijn. Ze creëren een geromantiseerd beeld van hoe we de andere culturen verwachten te zien, niet om te ontdekken hoe het er echt aan toe gaat. Dat vertelde de Franse historicus Pascal Blanchard vorig jaar aan MO*. “De paradox is dat we ‘authentieke’ volkeren willen zien met als gevolg dat er een wereld voor de toerist wordt gecreëerd.” Ook in films gebeurt dat met regelmaat van de klok. Denk maar aan de vele scènes waarin ontdekkingsreizigers door mensenetende stammen achtervolgd worden.

“Er is nog zoveel te ontdekken, nog zoveel vastgeroeste ideeën los te wrikken.”

In The Lost City of Z komen Percy en co ook een mensenetende stam tegen, maar ze schuiven er bij aan tafel. Klinkt vreemd? Andere wetenschappers verklaren Percy ook gek als hij na zijn eerste reis met zulke verhalen en enkele archeologische vondsten terugkomt. Ze lachen hem uit als hij beweert dat zij ‘het missende puzzelstukje van de mensheid’ zijn. Hoe kunnen zulke primitieve wilden nu beschaafd of de sleutel tot iets groters zijn? Die bekrompenheid maakt de avonturier nog vastberadener om ‘Z’ te vinden.

Indiana Jones

Die spanning tussen het stereotiepe beeld van het ‘vreemde’ en de realiteit ervan, maakt The Lost City of Z net een pak interessanter dan de zoveelste avonturenfilm. Er is nog zoveel te ontdekken, nog zoveel vastgeroeste ideeën los te wrikken. Die boodschap brengt het boeiende verhaal van Percy Fawcett en James Gray’s knappe film mooi over. Of Percy nu een naïeve dromer is die zijn familie uit elkaar heeft getrokken voor zijn wanhopige zoektocht naar ‘Z’ of juist een held die grote ontdekkingen heeft gedaan in het Amazonegebied, maakt uiteindelijk niet zoveel uit. Percy Fawcett is volgens The Lost City of Z vooral een man die naar erkenning zocht, en deze uiteindelijk aan anderen gaf. Daar kan Indiana Jones van leren.

The Lost City of Z (James Gray, 2016) is vanaf 15 maart in de cinema te zien. De film wordt verdeeld door The Searchers.
Wij mogen weer 5 duotickets weggeven aan onze abonnees. Mail snel naar redactie@charliemag.be, de eerste 5 zijn de gelukkige winnaars!

Schrijf je reactie

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen