“Vandaag ga ik met jou skypen, en verder doe ik helemaal niks,” verzucht de jonge vrouw op mijn computerscherm. Nynke Koster is een 29-jarige kunstenares / meubelontwerpster die tijdens haar studies in Den Haag haar eigen ontwerptechniek ontwikkelde. Haar eindwerk werd opgemerkt en sindsdien liep de weg die ze aflegde steil omhoog. Maar steil en stijl hebben ook hun prijs. Vandaag is haar eerste vrije dag na een intense Dutch Design Week in Eindhoven.
Nynke studeerde af als meubelontwerpster, maar in plaats van meubels te maken zoals wij die ons meestal voorstellen, sloeg ze al tijdens haar studies aan het experimenteren. Ze brengt lagen rubber aan op ornamenten van gebouwen die voor haar of voor anderen een bijzondere betekenis hebben. Eenmaal het rubber droog is, pelt ze het af en verwerkt ze het met andere zachte materialen tot autonome objecten. Het werk geeft zo letterlijk en figuurlijk een nieuwe vorm aan het verleden. En dat verleden is op zijn beurt zacht om aan te raken, als een tedere herinnering.
Ik vraag Nynke waarom dat verleden voor haar zo belangrijk is. “Ik maak afgietsels van dingen die al bestaan, maar geef er een nieuw perspectief aan. In mijn werk wil ik het feit benadrukken dat we in de hedendaagse maatschappij, waarbij we steeds vooruit willen, ook moeten blijven kijken naar het verleden.”
Nynke heeft moeite met afscheid nemen en dat had ze ook met afstuderen. De Haagse academie liet een grote indruk op haar achter. “Ik ben er meer van mezelf geworden en wilde er een stukje van vastleggen, als een soort 3D-herinnering.” Haar aandacht werd getrokken door een grote gipsen deur in de academie, een replica van de Porta del Paradiso van Ghiberti, de oostelijke deur van het Baptisterium San Giovanni in Firenze. Laagje voor laagje bracht Nynke rubber aan op de gipsen replica. Eens gedroogd, afgepeld en opgevuld, vormden haar pastelkleurige panelen ook een replica, maar dan met negatieve vormen. De figuren steken niet uit zoals op de echte deur. Het is de leegte, de ruimte rondom het werk van Ghiberti, die tastbaar wordt. Met het project bracht ze zowel een ode aan Ghiberti’s levenswerk als aan haar school.
De rubberen deur opende andere deuren. “Die afstudeercollectie heb ik écht voor mezelf gemaakt. Maar dan ben je afgestudeerd, heb je een eindexpositie, beginnen mensen over je te schrijven, kom je in de krant en vragen ze je voor andere exposities. Daar had ik hélemaal niet over nagedacht. Veel mensen belanden na hun studies in een zwarte gat. Ze weten niet meer wat ze moeten doen. Ik heb dat eigenlijk nooit gehad. Omdat het zo druk was, heb ik soms zelfs verlangd naar dat zwarte gat.”
De academie nam Nynkes werk mee naar een expositie in Milaan. Zo kwam de pastelkleurige replica van de Haagse replica van de Italiaanse deur op haar beurt in Italië terecht. En na in Milaan te worden overspoeld door enthousiaste reacties, besloot Nynke om voorwerpen te maken met een grotere bruikbaarheid. Ze maakte een collectie zitobjecten en doopte die Elements of Time, waarvoor ze afgietsels van ornamenten uit haar nabije omgeving gebruikte. Zet je de zitobjecten op een rij, dan krijg je een overzicht van ornamenten uit verschillende tijdsperiodes.
Met die zitobjecten oogstte Nynke vorig jaar opnieuw succes op de Dutch Design Week en er volgden opnieuw verschillende tentoonstellingen. Nu kan ze leven van haar werk en combineert ze nieuwe experimenten en persoonlijke projecten met bestellingen voor anderen. Van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat zit ze in haar atelier in Den Haag en dat heeft een grote impact op de rest van haar leven. “Mijn opa zei altijd: het is een hele kunst om te kunnen leven van de kunst. Dat is ook zo. Ik kan niet luxueus leven. Nee, ik moet wel zuinig doen, maar dat is niet erg. Ik moet keihard werken om het voor elkaar te krijgen, maar ik doe niets liever. Ik vind het heel erg fijn dat ik hier zoveel tijd in kan en mag steken. Ik koop nu eenmaal liever rubber dan een nieuwe jas.”Ik moet wel zuinig doen, maar dat is niet erg. Ik koop nu eenmaal liever rubber dan een nieuwe jas.
Ik vraag Nynke of het tussen al die succesverhalen door soms ook moeilijk is. “Absoluut,” antwoordt ze. “Wat ik het moeilijkst vind, is dat ik ook dingen moet opgeven, en dat het soms best eenzaam is. Ik was nu in Eindhoven voor de Dutch Design Week, maar gisteren werd er een grafsteen geplaatst op het graf van mijn oma, en daar kon ik niet bij zijn. Daar baal ik dan heel erg van. Aan de andere kant krijg ik er ook weer zoveel voor terug. Ik leef hiervoor, dit is mijn passie, maar het is wel heel heftig soms, juist omdat ik er zo in opga. Een van de mooiste werken die ik heb gemaakt, is een afgietsel van de handen van een vader en dochter. Bas, de vader, was 34 toen hij te horen kreeg dat hij een hersentumor had. Hij zou zijn vierjarige dochter Milou moeten achterlaten. Ik ken de moeder van Bas goed, zij betekent veel voor me en ik stelde haar voor om een afgietsel te maken van hun handen, zodat Milou altijd de hand van haar vader zou vasthouden. Het was zwaar om dat te maken, maar het was wel een van de mooiste dingen die ik ooit voor iemand heb gedaan.”
“Zoveel kunst en design in je leven is ook niet altijd vruchtbaar voor een relatie. Mijn laatste relatie is stukgelopen op het feit dat ik twee grote liefdes had: mijn vriend en mijn werk. Voor iemand die niet zoveel met kunst heeft, is mijn passie misschien moeilijk te begrijpen. Wanneer ik tot laat in mijn atelier zat, dan durfde hij wel eens bellen om te vragen waar ik bleef. Dat is heel logisch, maar ik moest mijn werk dan toch afmaken. Het was voornamelijk hij die er moeite mee had dat ik zoveel werkte. Hij had er in ieder geval meer moeite mee dan ik.”Mijn laatste relatie is stukgelopen op het feit dat ik twee grote liefdes had: mijn vriend en mijn werk.
Waarom kunst haar dan zo gelukkig maakt, vraag ik. “Omdat ik door kunst te creëren mezelf steeds opnieuw kan ontpoppen. Soms voelt het echt alsof ik uit mijn schil barst. Bevrijding is het goede woord. Kunst maakt me zo gelukkig omdat het voor mij de ultieme vrijheid in zich draagt.”
Een paar maanden geleden zou Nynke een vriend gaan bezoeken in New York. “Het was heel grappig, want ik had net een ticket geboekt en plots kreeg ik een mailtje van LMAKgallery in New York dat ze met mij wilden samenwerken. Ik geloofde mijn eigen ogen niet. Ze vroegen of ik niet toevallig binnenkort naar New York kwam. Ja, zei ik. Ik ben er over drie weken!”
Nynke ging er op de koffie, had een leuk gesprek en kwam terug met het vooruitzicht haar werk te mogen exposeren in de New Yorkse galerij. Ze had bestaand werk met de boot naar New York kunnen sturen, maar besloot het over een andere boeg te gooien. Want eenmaal ter plaatse herontdekte ze dat de stad een belangrijke Nederlandse historische achtergrond heeft. New Amsterdam werd in 1664, na de verovering van de Engelsen, omgedoopt tot New York, maar er bleef ook best wat Nederlandse etymologie behouden. Zo komt Brooklyn van Breuckelen en Harlem van Haarlem.
De energie die ik in me heb, ervaar ik hier en deel ik met de stad. New York is elke dag nieuw. Zo kijk ik ook het liefst naar mezelf.
“Mijn werk gaat over 3D-herinneringen aan bepaalde plekken. Ik liep in New York rond, voelde de energie in die stad en dacht: jeetje, dit was gewoon Nederlands. Ik voelde het dan helemaal borrelen in mijn buik en ik wist: hier moet ik iets mee doen. Net op dat moment was er een oproep van het Nederlandse stimuleringsfonds. Ze zouden financiële steun bieden aan jong Nederlands talent in een internationale context. Ik deed een aanvraag en kreeg de beurs.”
Op de vraag wat die Nederlandse identiteit dan uitmaakt, zoekt ze nu volop het antwoord. Op het moment van dit schrijven heeft Nynke net een maand New York achter zich, waar ze tal van instituten, huizen, gebouwen en verenigingen bezocht die iets met de ondergesneeuwde Nederlandse identiteit van New York te maken hebben. Ze fotografeerde er de mooiste vormen en bijzonderste plekken en hield een blog bij over haar avonturen. In het voorjaar gaat ze terug om de mooiste hoekjes en kantjes van die Nederlandse geschiedenis af te gieten en er nieuwe objecten mee te maken. Die zullen op hun beurt verhalen vertellen over de Nederlandse nederzetting en identiteit in New York. Het nieuwe werk zal eerst in New York en wellicht nadien in Nederland worden tentoongesteld en verkocht. Maar wat vindt ze dan van zichzelf terug in de stad? “De energie die ik in me heb, ervaar ik hier en deel ik met de stad. New York is elke dag nieuw. Zo kijk ik ook het liefst naar mezelf.”
Wordt vervolgd …
1 reactie
heerlijk artikel en mooi , dat rubber-idee .. ” het is een hele kunst om te kunnen leven van de kunst ” – die ga ik inkaderen… insprirend is dat , bedankt!