Door Elke Jeurissen
“Al het vrouwelijk talent in de zaal, sta op! Kijk naar hen, ze willen steun en geld voor hun ideeën. Ontvang ze dus na de party vanavond ook in je kantoor, of beter nog, in hun kantoor.” Dat was in een notendop de oproep van Frances McDormand, bejubeld als beste actrice tijdens de Oscar-ceremonie eerder deze week.
Leuk voor de ‘happy few’ in die zaal, zij die het al gemaakt hebben in Hollywood. Maar wat met al het talent dat thuis voor de buis zat, dat een opleiding tot scenarist volgt of worstelt met de financiering van haar eerste kortfilm? Zeggen we ook tegen de vrouwen vaak genoeg dat ze talentvol zijn, maar ook zichtbaar moeten worden? En hoe zit het met de steun van hun omgeving voor al die bruisende ideeën?
“Je directe omgeving heeft enorme impact op het najagen van je dromen als meisje of vrouw.”
Er is me iets beginnen dagen het voorbije jaar. Als we al het onontgonnen talent bij vrouwen echt willen ontwikkelen, dan moeten we veel meer ervaringen delen en verbinden over generaties, culturen en sectoren heen. En praten met elkaar over die onzichtbare factor die ontbreekt in alle beleidsplannen: de enorme impact van de directe omgeving op het najagen van je dromen als meisje of vrouw.
Heel wat meisjes die nog studeren zeggen tegen me dat er geen ongelijkheid is tussen mannen en vrouwen. Ze vinden feminisme voorbijgestreefd. Vaak tot er kinderen komen. Bij jonge dertigers, mannen en vrouwen, hoor ik vooral veel gezucht over hoe je een job combineert met een gezin. Of het wel oké is om hulp in huis te halen als beide ouders ambitie hebben. Dat perfecte leven op sociale media, dat is toch de norm? Cijfers over toenemende burn-outs in die leeftijdscategorie spreken boekdelen. Veertigers zeggen steeds vaker dat het tijd is voor iets anders en vinden zichzelf opnieuw uit. Opeens is er meer tijd in hoofd en hart, want de kinderen zijn groot.
De directe omgeving doet het zo, dus doen wij het ook zo
Onlangs brachten ik met het Straffe Madammen-netwerk enkele topvrouwen in de wetenschap en technologie bij Microsoft samen. Ze spraken over het waarom van hun studie- en beroepskeuze. Ouders, leerkrachten en nonkels, dat waren de rolmodellen die hen inspireerden. Allemaal, zonder uitzondering, hadden ze ook wel gehoord ‘dat technologie of wiskunde toch niet echt voor een meisje was’. Koppig waren ze daardoor nog meer overtuigd om er toch voor te gaan. De directe omgeving bepaalt de studiekeuze.
Uit onderzoek blijkt dat twintigers zodra er kinderen komen, bijna als vanzelf in het klassieke rolpatroon belanden. Hoe komt dat eigenlijk? Omdat er gewoon niet over gepraat wordt, het gebeurt gewoon. We imiteren wat gebeurt in onze directe omgeving en praten te weinig met diegene die ons zijn voorgegaan.
“Morele steun is belangrijk om je ambitie waar te maken, maar praktische steun is onmisbaar, voor beide partners.”
Een ander taboe is hoe mannen omgaan met een vrouw met ambitie. Tientallen verhalen hoor ik daarover. Er zijn er weinig waarbij er geen flauwe grappen uit de omgeving komen over ‘de sloef’ of ‘de bitch’. Competitiedrang tussen partners duikt vaak op en kan een relatie grondig verzieken. Ik hoor gelukkig ook veel mannen die het goed menen met uitspraken als “Ik zeg tegen mijn vrouw altijd dat ze meer moet durven, ze heeft zoveel talent en moet ervoor gaan”. Mijn antwoord is het volgende “Mooi, en wat doe jij concreet als partner om haar droom waar te maken? En wat doet zij voor jou?” De vraag stellen is, vaak, ze beantwoorden. Morele steun is belangrijk om je ambitie waar te maken, maar praktische steun is onmisbaar, voor beide partners.
We onderschatten met zijn allen hoe groot de impact van de directe omgeving is. Hoezeer we met zijn allen, uit gewoonte, zaken aanpakken. Hoe elke generatie opnieuw met dezelfde zaken worstelt, terwijl we even goed wat meer zouden kunnen uitwisselen.
Je ambitie waarmaken, kost inspanningen. Continu strijd moeten voeren op het thuisfront helpt daarbij niet, niet voor mannen en niet voor vrouwen. Er moet brood op de plank komen, maar er moet ook brood in de kast liggen. Praat daar gewoon over.
‘Done is better than perfect’ mag wat mij betreft op een affiche aan elke keukenmuur.
‘Delegate, delegate and delegate’ mag eronder. Bij de realisatie van om het even welke droom, ligt er veel werk op de plank. Focus is essentieel. En dat kan alleen als je leert delegeren. Aan collega’s op het werk, aan je partner thuis, en aan je kinderen. Ik schreef al eerder: de knop van de wasmachine is net dezelfde als de knop van de iPad.
Je kan het ook omdraaien – Als zij het kan, kan ik het ook
De omgeving waarin we opgroeien is wat ze is. We weten uit onderzoek dat die heel bepalend is voor studie- en beroepskeuzes, alle democratiseringsinspanningen in het onderwijs ten spijt. De vraag is dus hoe we hier vat op krijgen. Hoe kunnen we de alternatieve aanpak promoten? Die waar wederzijdse morele en praktische steun voor elkaars ambitie een evidentie is, bij voorkeur met een duw in de rug van de omgeving?
Het concreet benoemen en er een gesprek over aan gaan lijkt me al een goed begin. Vanavond bijvoorbeeld, aan de keukentafel, met je eigen partner en kinderen. Vraag je samen eens af hoe het komt dat Dominique Leroy, Catherine De Bolle, Ann Caluwaerts of Caroline Pauwels aan de top staan in hun vakdomein (slechts enkele van de CEO’s die de oproep ondertekenden voor meer vrouwen aan de top)? Welke impact had hun directe omgeving? Als zij het kunnen, zou ik het dan ook kunnen?
Elke vrouw heeft een eigen verhaal en eigen uitdagingen. Laten we praten, niet tegen maar mét elkaar, zodat we elkaar over die drempels heen kunnen helpen. Laten we topvrouwen in alle domeinen zichtbaar maken zoals in De Kleurrijke Top 100 in Nederland, de #REDforExecutiveWomen lijst in Frankijk, de BBC 100 Women in de UK of de 100 toppers van OkayAfrica. Niet alleen op vrouwendag, maar elke dag.
Illustraties: Istock
Elke Jeurissen is ondernemer bij Glassroots Consulting en oprichter van het Straffe Madammen netwerk, dat vrouwelijk talent zichtbaar wil maken in de media, op congrespodia en in bedrijven. www.straffemadammen
2 reacties
Ik ken letterlijk niemand die hier niet mee worstelt.
Klopt als een bus! Ik heb maar al te goed gemerkt hoe die dingen binnensluipen eens er kinderen zijn-het is zo’n moeilijk gevecht. Ik word daar zo kwaad over, als ik zie hoeveel vrouwen rond mij nog steeds zoveel extra werk oppakken ivm hun mannelijke partners. Er bewust mee omgaan en over praten is zoveel makkelijker gezegd dan gedaan, maar we moeten er blijven voor gaan en dan zijn goeie rolpatronen idd een belangrijke wegwijzer.