How to

Revolutie voor dummies

In 12 tips naar de overwinning

Revolutie voor dummies
Deze reportage verscheen eerder in bookzine 4 in oktober 2016 met als thema Revolutie.

Heb je wel eens gedacht: “Dit kan niet! Hier moet ik iets aan veranderen!” Ben je het beu om als een mak schaap de kudde te volgen? Dan ben jij misschien wel de aangewezen persoon om een revolutie te starten en met je naam de geschiedenisboeken in te gaan. Vergis je niet: genoeg momentum creëren om een échte omwenteling te veroorzaken, is niet gemakkelijk. Gelukkig gingen een heleboel succesvolle (en minder succesvolle) dissidenten, vrijheidsstrijders en andere non-conformisten je al voor. Lees deze tips en fight the power! Illustraties: Charlotte Vandeputte

Tip 1: put uit je vurige passie of een diep onrechtvaardigheidsgevoel

Alles begint met een goed idee, groot of klein. Het belangrijkste is dat je er met een vurige passie in gelooft. Er zullen altijd mensen zeggen dat ‘you can’t fight city hall’, maar voor een echte revolutionair is geen brug te ver.

“Een beetje ego kan wel nuttig zijn, maar zorg dat je trouw blijft aan je idealen.”

Wees bovendien revolutionair vanuit de juiste motivatie. Ben je zeker dat je revolutie niet louter om eigen gewin draait? Heeft een grote groep mensen werkelijk baat bij de verandering die jij wilt teweegbrengen? Een beetje ego kan wel nuttig zijn, maar zorg dat je trouw blijft aan je idealen. Als je doel enkel is om Maogewijs een standbeeld van jezelf te zien staan op elk plein in je geboortestad, dan denk je best nog eens na over de nobelheid van je bedoelingen.

Hou er rekening mee dat jouw revolutie misschien een verandering in gang zal zetten waarvan jij het eindresultaat niet meer zal meemaken, maar waarvoor jouw inzet toch onmisbaar was. Susan B. Anthony streed haar hele leven voor het vrouwenstemrecht in Amerika, maar pas veertien jaar na haar dood werd haar levenswerk realiteit.

Tip 2: kies een mythische leidersfiguur

Bij voorkeur ben je dat zelf, maar een échte leider weet wanneer het hem aan het nodige charisma ontbreekt om mensen achter zich te kunnen scharen. Die zoekt dan beter een ander gezicht voor zijn revolutie. Dat gezicht hoeft niet per se zo ‘stoer, maar toch sexy’ te zijn als Katniss van de Hunger Games, maar wel iemand die, zoals ze zeggen, goed op beeld pakt. Vrienden maken bij de pers en media kan trouwens ook nooit kwaad.

Een revolutie leiden is niet voor de faint of heart. Een dissident is best ook bereid om te sterven voor zijn zaak. Martin Luther King Jr. had een droom die hem zijn leven kostte, en Nelson Mandela moest zijn anti-apartheidsactivisme met 27 jaar gevangenschap bekopen. Wees ook voorbereid op sociale uitsluiting: de voorvechter zijn van een nieuw en radicaal alternatief zal je niet overal populair maken. Steve Jobs werd door iedereen een lul gevonden en Julian Assange zit door zijn WikiLeaks al jaren vast in de Ecuadoraanse ambassade in Engeland. Onthoud dus goed: echte revolutionairen geven geen reet om wat anderen van hen denken. Je overtuiging is je belangrijkste bezit.

Maar niet iedereen is bereid om zich koste wat het kost tegen de wereld te kanten, dus: bezint eer ge begint.

Tip 3: foefel niet of foefel slim

Als leider van de revolutie zijn alle ogen op jou gericht. Je vijanden willen je maar wat graag op een misstap betrappen. Klimaatactivist Bill McKibben van 350.org deed onlangs een boekje open over zijn tegenstanders die in de bosjes liggen te wachten om een foto van hem te nemen als hij in een auto stapte. Want een directeur van een klimaatorganisatie die soms de auto neemt, dat mag natuurlijk niet! Onzin natuurlijk, maar toch doe je er goed aan je tegenstanders zo weinig mogelijk munitie te geven. Zorg dus dat je ten allen tijde zuiver op de graat handelt en een stapje voor loopt op je tegenstanders, of dat – als je dat niet doet – je reputatie en gevolg sterk genoeg zijn om de kritiek te overstemmen.

Tip 4: vorm is alles

Denk goed na over de juiste drager voor jouw boodschap. Een bevlogen speech werkte voor Martin Luther King Jr., terwijl Pussy Riot voor een punknummer koos. Als je een beetje kunstzinnig bent aangelegd, kan je zelfs opteren voor een theateropvoering of een opera, kijk maar naar wat een opvoering van ‘De Stomme van Portici’ teweegbracht in 1830. Toen bleek dat met de juiste tekst zelfs de onderkoelde Belg tot opstand kon worden gedreven, in dit geval tegen de Hollandse bezetters. Begin dus maar te schrijven. Je doel is om een eenvoudige en krachtige boodschap te formuleren die je keer op keer overtuigend naar buiten brengt. Speel in op het besef van goed en kwaad in de mensen. Hoe maakt jouw idee van de wereld een betere plek? En vooral: wat is er mis met de huidige situatie? Kies een concreet doelwit en stel de tegenstelling met jouw ideeën gerust een beetje zwart-wit voor. Neem het aan van Rutger Bregman, voorvechter van het basisinkomen: “Wie de wereld wil veranderen moet onredelijk, onrealistisch en onuitstaanbaar zijn.”

Tip 5: let op je woorden

Neem een voorbeeld aan hét toonbeeld van semantische manipulatie of framing: de Amerikaanse politiek, en kies je woorden zorgvuldig. Denk goed na over welke begrippen en woorden je aan je beweging wil verbinden en gebruik die strategisch. Een krachtige slogan of catchphrase kan je campagne maken of kraken: ‘Yes we can!’ en ‘Viva la revolución’ zijn wel al bezet.

Je moet ook niet vies zijn van wat emoties: durf af en toe te laten horen dat je een krop in de keel krijgt of een bibber in de stem van ontroering wanneer je mensen toespreekt over je zaak. Zelfs de stoerste strijder is ook maar een mens.

EXTRA TIP: mensen gaan helemaal loco op het woordje ‘vrijheid’. Het is dé sleutel van het succes van de opzwepende speeches van menig Amerikaans president. Probeer je discours dus zo vorm te geven dat je je volgelingen de ultieme vrijheid voorhoudt.

Tip 6: geweld is voor sukkels

Wees als Gandhi en KIES NIET VOOR GEWELD. Onderzoek heeft uitgewezen dat niet-gewelddadige campagnes twee keer zo veel kans hebben op slagen. De bedoeling van je revolutie mag nooit zijn om iemand anders kapot te maken. Om echte verandering te bewerkstelligen, moet je op lange termijn denken en vanaf dag één aan een nieuwe en betere toekomst beginnen bouwen. Grootschalige burgerlijke ongehoorzaamheid heeft trouwens een veel groter draagvlak en maakt veel meer indruk dan geweld, dat alleen meer geweld uitlokt. Wie weet win je zoals Aung San Suu Kyi een Nobelprijs met je geweldloos verzet. Onthoud ook dat jouw macht datgene is wat je vijand dénkt dat je hebt. Voer de druk dus hoog op en wissel af en toe van tactiek. Te lang dezelfde tactiek gebruiken, heeft na een tijd geen effect meer.

Tip 7: organiseer je & spread the word

Vanaf het begin van je revolutie is het nodig om doelen te stellen zodat je je vooruitgang kunt meten. Een radicale omwenteling is geen nattevingerwerk. Met ‘we zien wel’ kom je er niet. Als je na een tijd nog steeds geen
momentum hebt gecreëerd, moet je je strategie herbekijken. En het mag een beetje vooruitgaan, anders is het geen revolutie, maar een evolutie.

Daarom is het belangrijk om je boodschap wijd te verspreiden. Je bouwt best een community van betrouwbare volgelingen om je heen die bereid zijn om hun tijd (en liefst ook wat geld) in de goede zaak te investeren. Gepensioneerden zijn schitterende vrijwilligers met veel tijd, maar zijn misschien minder gemakkelijk op te zwepen door al hun levenservaring. Jongeren hebben dan weer ontzettend veel energie, maar vragen meer begeleiding omdat ze dan weer wat levenservaring missen… Choose your allies wisely.

Tip 8: neem een professor in huis

Neem een voorbeeld aan de strijd tegen de opwarming van de Aarde en laat je omringen door wetenschappers die je zaak met feiten kunnen onderbouwen. De kans bestaat dat er, zoals bij de klimaatopwarming, niemand naar hen luistert, maar het kan handig zijn om een team van onderzoekers te hebben die moeilijke vragen kunnen beantwoorden. De intellectuelen in je entourage kunnen op een eloquente manier tonen aan je publiek hoe de nieuwe wereld na jouw revolutie eruit zal zien (veel beter natuurlijk).

Tip 9: zet er een beat onder

Onderschat de kracht van kunst en muziek niet. Bij overtuigende pamfletten horen overtuigende illustraties en een catchy strijdlied kan ook nooit kwaad. Luister eens naar Bob Marleys Redemption Song of Tracy Chapmans Talking ‘bout a Revolution ter inspiratie. Acteurs of andere bekendheden onder je volgelingen kunnen wonderen doen voor de verspreiding van je boodschap: je kunt veel zeggen over Tom Cruise, maar Scientology heeft hij toch maar mooi op de kaart gezet. Of doe zoals de Cubaanse regering en zet een inspirerende muurschildering (met of zonder beeltenis van Che Guevara) op elke straathoek.

EXTRA TIP: zet af en toe een inspirerend muziekje op bij het schrijven van je manifest of gewoon om in de revolutionaire mood te raken. Verderop vind je een playlist vol anarchistische tunes, kritische lyrics en opzwepende beats.

Tip 10: gebruik de interwebs

Cruciaal in het verspreiden van je boodschap zijn de sociale media: elke beweging die zichzelf serieus neemt, heeft tegenwoordig een Facebookpagina, YouTubekanaal en Twitteraccount. Maar let op: net zoals je met likes niets kunt kopen, schuilt er achter elke clicktivist niet per se een geëngageerde activist. Moedig je volgelingen aan om ook zelf online de boodschap te verspreiden om de achterban te vergroten. De member gets member-tactiek heeft voor veel organisaties (en sektes) al wonderen gedaan.

“Je eerste believer is goud waard.”

Binnen je community zijn steun en consensus heel belangrijk. Respecteer dus al je volgers en toon waardering voor hun input en mening. Als alleen je beste vrienden voor je staan te klappen uit sympathie, zal er niks veranderen. Zoals Derek Sivers in zijn TED-talk over het starten van een beweging zegt: een eerste volger is wat een eenzame gek onderscheidt van een leider. Je eerste believer is goud waard.

Tip 11: vul de clubkas

Voor niets gaat de zon op. Daarom is de cashflow van je revolutionaire strijd een niet te verwaarlozen component voor de overwinning. Illegale manieren om snel veel geld te verdienen zijn legio: drugs- of wapenhandel blijken erg lucratief te zijn, maar zijn niet zonder risico. Als je geluk hebt, zit er olie onder je achtertuin, maar voor de eerlijke zielen zijn donaties en benefieten waarschijnlijk de beste optie. Hier komt ook je community weer van pas: doe een crowdfunding, of verkoop cupcakes.

Tip 12: DOE IETS

Ga niet alleen zitten schrijven, klagen, aanklagen en bloggen. Onderneem ook genoeg actie, of je gevolg haakt af en je bereikt geen échte verandering. Je kan een protestmars, hongerstaking of sit-in organiseren of gewoon op een druk plein op een zeepkist gaan staan roepen. In ieder geval, action speaks louder than words: dat had de zwarte Rosa Parks ook begrepen toen ze in de bus weigerde recht te staan voor een blanke die wilde zitten.

EXTRA TIP: kies voor je manifestaties een handig moment waarop veel mensen vrij zijn, zoals een vrijdag. Zelfs de trouwste volgelingen moeten ook hun brood verdienen en op tijd een babysit zoeken.

Conclusie

Een revolutie starten is één ding, maar die zonder al te veel (persoonlijk) lijden en kleerscheuren tot een goed einde brengen nog iets anders. Heb het lef om radicaal te zijn. Het is pas een revolutie als er wat tegenstand is, en diplomatie heeft geen plaats in de beginfase. Het stemrecht voor vrouwen, de afschaffing van slavernij of apartheid, allemaal begon het met één moedig mens die zei: “Nu is het genoeg geweest!” Een revolte zien ze nooit graag komen, dus verwacht geen applaus langs alle kanten. Maar laat je zeker niet ontmoedigen, ook al lijkt het soms alsof je moederziel alleen tegen een leger vecht. Besef goed waar je aan begint, revolutie voeren is niet altijd zo romantisch als Dirty Dancing: Havana Nights en Moulin Rouge ons willen doen geloven. Volharden is de boodschap. Succes!

Een playlist die je in een rebelse mood brengt

  • Tracy Chapman – Talking ‘bout A Revolution
  • Beyoncé & Kendrick Lamar – Freedom
  • The Beastie Boys – Sabotage
  • Rage Against the Machine – Killing in the Name
  • Bob Marley – Them Belly Full (but We Hungry)
  • Kanye West & Jay-Z – No Church in the Wild
  • Cut Killer – Nique la police
  • Common ft. Will.i.am – I Have a Dream
  • Public Enemy – Fight the Power
  • Gnarls Barkley – Storm Coming
  • M.I.A. – Borders
  • Manu Chao – Mr. Bobby
  • Kendrick Lamar – How Much a Dollar Cost
  • 2Pac  – Changes
  • T.Rex – Children of the Revolution
  • Pink Floyd – Money
  • Billie Holiday – Strange Fruit
Illustraties: Charlotte Vandeputte

Schrijf je reactie

Louise Vanderputte is een pragmatische idealist met een passie voor taal en mensen. Liefst van al verdiept ze zich telkens in een nieuw fenomeen dat haar fascineert, om het beter te proberen begrijpen. Vaak vloeit daar dan een niet te stoppen informatie-binge uit voort, maar soms gelukkig ook eens een tekst of een ander idee.

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen