Reportage

“Water in een verpakking is gewoon heel maf”

“Water in een verpakking is gewoon heel maf”

Het klimaat is een hot topic. Letterlijk dan, maar ook figuurlijk. De Belgische jeugd heeft haar stem meermaals laten horen in Brussel en hier en daar springen er ook burgerinitiatieven uit de grond ten voordele van het milieu. Redactrice Charlotte trok erop uit om deze initiatieven onder de loep te nemen. Vandaag: het burgerinitiatief Free Tap Water in Belgian Restaurants dat het overgebruik aan flessenwater in horeca wil aanvechten. Foto’s: Michel Vertongen

“Misschien is het kraantjeswater in België gewoon niet drinkbaar”, dacht Sarah Ehrlich toen ze net vanuit het Verenigd Koninkrijk naar Brussel was verhuisd. Ze had kraantjeswater in een horecazaak gevraagd, maar kreeg een harde nee. De Britse woont ondertussen al enkel jaren in België, en heeft zich niet nog eens gewaagd aan het vragen van kraantjeswater in Belgische horecazaken. Tot nu. Begin februari richtte ze een Facebookpagina op die in een mum van tijd duizend likes kreeg: Free Tap Water in Belgian Restaurants.

De druppel voor Sarah was het verbouwereerde gezicht van een Britse vriendin die op bezoek was. Haar vriendin had de ober om kraantjeswater gevraagd na een grote lunch. De vraag werd onthaald op een njet. Ze zaten in een establishment van een keten die ook in Frankrijk en in het Verenigd Koninkrijk filialen heeft. In die landen hoort kraantjeswater er standaard bij, maar in België wordt er echter geen kraantjeswater aangeboden. De vriendin werd de facto verplicht een plastiek waterflesje te kopen, terwijl er perfect plasticvrij water uit de kraan komt. Het contrast met waarom er mensen in Brussel op straat komen, kan niet groter zijn.

6.000 likes

Sarah en haar team – dat volledig uit vrijwilligers bestaat – onderhouden niet alleen de Facebookpagina, maar hebben ook een Twitteraccount, een blog en een map die al zo’n 30.000 keer werd bekeken. De map zet alle zaken die kraantjeswater aanbieden letterlijk op de kaart.

In Frankrijk en het verenigd Koninkrijk hoort kraantjeswater er standaard bij, maar in België wordt het niet aangeboden.

“En het gebeurt volledig organisch”, legt Vlatka Matkovic uit, een Kroatische die al negen jaar in België woont en het logo van de Facebookpagina heeft ontworpen. “Deze beweging is van iedereen.” Mensen worden opgeroepen te laten weten welke restaurants en welke cafés nu al kraantjeswater aanbieden, maar nog niet op de map staan. “We kunnen ook niet zelf naar elke zaak gaan”, zegt Sarah. “We vertrouwen onze volgers volledig. Als iemand laat weten dat een zaak op de map staat, maar toch geen kraantjeswater aanbiedt, schrappen we die zaak van onze lijst. We bellen de uitbater daarna op en proberen hem of haar te overhalen op z’n minst de optie kraantjeswater aan klanten te bieden.”

“Het is allemaal ook wel een beetje overweldigend”, geeft Sarah toe. Ze kende voordien amper iets van Facebook en sociale media. “Ik bedoel, ik zou een foto van een schattige puppy op Facebook zetten en amper drie likes krijgen.” Nu heeft haar pagina 6.000 likes en de bijhorende map dus 30.000 views.

Sarah Ehrlich (links) en Vlatka Matkovic (rechts).

Europese commissie

Al die likes en views willen ook wel iets zeggen. Blijkbaar waren er wel meer mensen in België die deze vreemde gewoonte liever zien verdwijnen. Er staan dan ook al wat zaken op de kraantjeswater-map. “Ikzelf en vele anderen willen geen water dat uit Fiji, Italië of Frankrijk komt als er perfect water uit de kraan komt.”

Toen de Europese Commissie begin vorig jaar echter voorstelde aan uitbaters van restaurants en cafés om hun klanten gratis kraantjeswater aan te bieden, stond Horeca Vlaanderen daar niet voor te springen. Vooral het woordje ‘gratis’ speelde de organisatie parten, over het milieu werd met geen woord gerept. “Het is niet aan de overheid om het businessplan van de horecaondernemer te bepalen”, was het antwoord toen. Woordvoerster Isabelle Van Asselberghs geeft aan dat dit nog steeds een standpunt van Horeca Vlaanderen is. “Laat iedereen zijn eigen rekening maken en creëer niet de perceptie dat het aanbieden van kraantjeswater weinig of niets kost.”

Klimaatspijbelaars

Sarah benadrukt evenwel dat het initiatief horecazaken niet wil dwingen tot het enkel aanbieden van gratis kraantjeswater. “Ik weet dat horeca een harde wereld is.” Dat neemt niet weg dat ze als klant wel een keuze wil. “Als mensen graag flessenwater drinken op restaurant, is dat ook hun keuze en ik ga hen daar niet voor veroordelen, maar ze krijgen ten minste hun keuze.” Sarah vindt dat ze nu niet eens de keuze op restaurant heeft om water te drinken dat niet uit een fles komt en dus geen afval met zich meebrengt.

“Uitbaters moeten ook beseffen dat hun klanten van morgen de klimaatspijbelaars van vandaag zijn. Ik vertelde de eigenaar van een keten onlangs dat die jongeren die nu op de straten komen voor een beter milieu, op een bepaald moment ook honger en dorst zullen hebben. Dat leek hij te begrijpen.” Sarah en Vlatka stellen dat je de betogers dan niet kan dwingen water te kopen in een plastiek flesje. “Er moet ook een alternatief aangeboden worden.”

“De klanten van morgen zijn de klimaatspijbelaars van vandaag.”

“Mensen zijn zich daar nu ook gewoon meer van bewust”, vindt Vlatka. “Ze willen geen water in een fles die ze maar één keer kunnen gebruiken. Kraantjeswater gebruiken, maakt deel uit van de verandering die moet gebeuren in onze maatschappij.”

Bovendien is het water in ons land perfect drinkbaar, bevestigt ook Chris Janssens van Water-Link, één van de zes Vlaamse watermaatschappijen. “Het is eigenlijk heel gek dat er een soort taboe rust op kraantjeswater in ons land terwijl je een paar kilometer verder in Nederland perfect kraantjeswater kan bestellen. Dat hoeft ook niet gratis te zijn, uiteraard is er een kost voor horecazaken. Ik geloof dat ze in Nederland bijvoorbeeld wel iets vragen voor kraantjeswater – minder dan voor flessenwater, uiteraard. Maar zelfs dat is vaak geen optie in Belgische horecazaken.”

“De druk van de consumenten op de horecazaken wordt wel groter”, denkt ze. “Water in een verpakking is dan ook wel maf.” Mensen gaan dat niet meer blijven aannemen. “Kraantjeswater drinken is bovendien het simpelste dat je kan doen om minder plastiek te gebruiken. Nu dat mei plasticvrij nadert, zal AquaFlanders (de koepelvereniging van de Vlaamse watermaatschappijen, red.) daarrond ook een actie organiseren.”

“Er is een crisis aan de gang”, geeft Sarah nog mee. In die crisis is verminderen de prioriteit. Het is niet meer genoeg om te zeggen: “Ja, maar ik heb die plastic fles in de blauwe zak gestoken. Dus dat is in orde.” We moeten verminderen voordat we recycleren”, besluit ze.

Foto’s: Michel Vertongen.
Lees alle reportages in de reeks Groene Doeners

Schrijf je reactie

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen