Op een dag kom je de liefde van je leven tegen. Dan wordt het sprookje werkelijkheid en leef je nog lang en gelukkig. Toch? Maar wat als je die geliefde moet delen met iemand anders? Marie had een relatie met Joris, een polyamorist die meerdere vriendinnen had. “Ik was sceptisch, maar iets compleet anders klonk te verleidelijk.” Tekst: Niels Vervoort & Elisabeth Vroonen
Het traditionele, monogame relatiemodel is allesbehalve feilloos. Ongeveer de helft van de huwelijken eindigt in een scheiding. Daarom kiezen sommigen voor iets radicaal anders, en dat heeft nu ook een naam. Polyamorie is een relatievorm waarbij ervan uitgegaan wordt dat je met meer dan één persoon een emotionele en innige band kunt vormen. Volgens klinisch seksuoloog en relatietherapeut Sybille Vanweehaeghe is het geen recent verschijnsel. “Ik ben ervan overtuigd dat polyamorie nu nieuw is, maar eigenlijk altijd bestaan heeft. Alleen gebeurde het vroeger meestal stiekem. Het grote verschil nu is dat communicatie, openheid en eerlijkheid de basisuitgangspunten zijn.”
In een polyamoreuze relatie zijn de partners in het ‘basispaar’ op de hoogte van de andere partners. “Goede afspraken zijn van cruciaal belang. Het kan dat één partner polyamoreus is en meent de waarheid in pacht te hebben en de ander bekrompenheid verwijt omdat die niet in het verhaal wil meestappen. Dan speelt er een machtsongelijkheid en dat is niet goed”, legt Vanweehaeghe uit. “Het gaat nog altijd om relatiedefiniëring van twee mensen, die allebei ook akkoord moeten zijn. Hoe verdeel je jouw tijd tussen partners? Mag je verliefd worden? Staat seksueel genot centraal? Met goede afspraken kan je jaloezie uitsluiten.”
Een poly-wat?
Marie leerde Joris kennen via de sociale media. Berichtjes vlogen heen en weer en de eerste date liet dan ook niet lang op zich wachten. “In het echt was hij een afgeborstelde verschijning: volwassen en elegant. Zijn uitspraken en interesses leken soms opzettelijk onconventioneel. Op het einde van de avond wist ik niet zeker of ik hem een pseudo-intellectuele kwast vond of oprecht interessant. Wat ik wel wist, was dat hij me intrigeerde.”
‘Marie, ik ben een polyamorist.’ Hij legde uit dat hij ervoor koos om relaties aan te gaan met meerdere vrouwen. Daar stond ik dan, met mijn mond vol tanden.
“Ik ging akkoord met een tweede date en die verliep een pak aangenamer. We hadden afgesproken bij hem thuis. Misschien dat hij op bekend terrein minder de behoefte voelde een excentrieke persoonlijkheid te cultiveren. Het klikte. En toen kwam het, uit het niets: ‘Marie, ik ben een polyamorist.’ Een poly-wat? Hij legde uit dat hij ervoor koos om relaties aan te gaan met meerdere vrouwen. Daar stond ik dan, met mijn mond vol tanden.”
“Polyamorie was ook voor hem nog nieuw. Een maand voor we elkaar leerden kennen, liep zijn relatie op de klippen. Gedesillusioneerd, ging Joris op zoek naar iets nieuws. Ikzelf werd jarenlang belogen en bedrogen. Het had van mij een onzeker en paranoïde meisje gemaakt. Ik was sceptisch, maar iets compleet anders klonk te verleidelijk. De realiteit is dat vandaag de dag veel relaties stuklopen door een gebrek aan eerlijkheid en te veel jaloezie. Je hoort het wekelijks dat de ene de andere heeft bedrogen. Daar kraait geen haan nog naar. Maar een open relatie? Dat is not done. Belachelijk.”
Polyamorie is nog steeds een taboe, bevestigt ook Vanweehaeghe. “Puur biologisch gezien, denk ik niet dat mensen gemaakt zijn voor monogamie. Maar we leven niet alleen volgens onze biologie, we leven ook in een cultuur, waar het huwelijksideaal of het ideaal van een koppelrelatie tussen twee personen nog altijd vooropgesteld wordt. Nu wordt dat meer gezien als seriële monogamie. Monogaam binnen opeenvolgende relaties. Polyamorie komt weinig voor, maar zo’n term kan ook wel taboedoorbrekend werken. Het bevestigt dat je niet meer alleen bent met je moeilijke gevoelens en je je niet uitgesloten moet voelen.”
Mee naar de meetings
Gelijkgestemde zielen kunnen elkaar bijvoorbeeld vinden via platformen op Facebook. “Joris was lid van een Facebook-groep waar mensen met dezelfde ingesteldheid elkaar kunnen leren kennen. Ik ging ooit eens mee naar een van hun meetings. Een bijeenkomst waar polyamoristen andere polyamoristen kunnen leren kennen. Het klonk als een sektarisch gebeuren waar je simpelweg je volgende fuckbuddy kon leren kennen. Maar iedereen bleek compleet normaal te zijn, zoals jij en ik.”
“Hoe goed je polyamorie ook probeert uit te leggen, je moet het eerst meemaken voor je het begrijpt. Het draait niet om seks, zoals de meesten denken, het gaat om liefde delen met meerdere mensen. Een beetje als in de seventies! Joris vertelde me alles. Ik wist elk detail van zijn andere relaties. Hij wou dat ik de andere meisjes ook leerde kennen. Geloof me, het is een bevreemdende ervaring om oog in oog te staan met de vrouwen waar je jouw vriend mee deelt.”
Alles weten over de andere meisjes smaakte bitterzoet. Hij loog me nooit iets voor, maar hoe meer ik te horen kreeg, hoe groter mijn jaloerse gevoelens werden.
“Het bleken toffe meisjes te zijn. Sommigen van hen werden goede vriendinnen. Bij mijn (monogame) vriendinnen kon ik op weinig begrip rekenen. Ze vreesden dat mijn relatie met Joris destructief zou zijn. Maar ik begreep hun reactie. Veel mensen geloven nog steeds in het sprookje van the one, de prins op het witte paard. Dat is passé, als je ’t mij vraagt. Ik snap het best, het idee dat iemand jou kiest boven alle anderen op deze planeet. Het is de ultieme egoboost. Maar als je erover nadenkt, besef je hoe naïef het is.”
“Maar toch, alles weten over de andere meisjes smaakte bitterzoet. Het voelde veilig om te weten dat Joris me nooit iets voorloog en me vertelde waar het op stond. Maar hoe meer ik te horen kreeg, hoe groter mijn jaloerse gevoelens werden. Ik wilde hem niet meer delen. Ik wilde ook niet dat hij mij deelde. Uiteraard mocht ik zelf ook andere vriendjes hebben, maar daar had ik geen enkele interesse voor.”
Geen spijt
“Ik probeerde mijn jaloezie angstvallig te verbergen voor Joris. Zonder succes. Hij voelt als geen ander emoties aan en merkte dat ik er stilaan aan onderdoor ging. Hij heeft onze relatie uiteindelijk beëindigd, voor mij. Wat polyamorie betreft, zal het voor mij bij een experiment blijven. Mooi in theorie, maar in realiteit niets voor mij.”
Wanneer je geliefde je nog steeds aanvaardt wanneer hij de donkerste diepten van je ziel heeft gezien, dàt is pas een egoboost.
“Ik heb geen spijt van wat gebeurd is. Ik voel dat deze ervaring me helpt in mijn nieuwe relatie. Ik probeer niet meer de vrouw te zijn die ik denk dat mijn vriend wil dat ik ben. Ik heb de logica doorzien van hoe veel relaties werken. Jaloezie, ogenschijnlijke leugentjes om bestwil… om de ‘perfecte relatie’ in stand te houden. Niets meer dan onzekerheid en verlatingsangst. Wanneer je geliefde je nog steeds aanvaardt wanneer hij de donkerste diepten van je ziel heeft gezien, dàt is pas een egoboost. Het is dan misschien niet sprookjesachtig of perfect. Maar het is tenminste echt.”
Polyamorie heeft een zeer eerlijk uitgangspunt, besluit ook Vanweehaeghe. “Het is te nemen of te laten. Als je iemand vindt die daarin wil meegaan, heb je de basis voor een polyamoreuze relatie. Er is natuurlijk altijd risico aan verbonden wanneer het gaat om emoties en seksualiteit. Je moet goede afspraken maken en erop toezien dat die door alle partijen gerespecteerd worden.”
1 reactie
Wat ik altijd geweldig vind bij de polyamorie gemeenschap (voor zover ik er iets van gelezen heb) is dat ze teruggrijpen naar de positieve kanten (eerlijkheid, openheid, respect, afspraken enz) en de essentie van een goede relatie, en dat ze daarbij alle maatschappelijke normen wegdenken. Zelf heb ik nooit de drang gehad naar meerdere relaties.
Dat we biologisch gezien niet monogaam zijn verdient toch enige nuance. Ik denk niet dat het allemaal zwart-wit gedefinieerd staat in onze genen, noch in de ene, noch in de andere richting.
Ik voel me 100% natuurlijk bij een monogame relatie. En dat is belangrijker dan wat wetenschappers, of maatschappelijke normen er over denken.