“Wiskunde vinden we stom, maar programmeren is cool!”

En, wat heb je gedaan op je eerste schooldag?” Ik klink als een volleerde ouder, maar dat ben ik natuurlijk niet. We zitten in een computerlokaaltje in de Permeke-bibliotheek, voor de eerste CoderDojo van het jaar. “Wiskunde,” antwoordt H, terwijl ze een frons trekt. “Bwek.”

Ik probeer uit te vissen wat voor wiskunde ze krijgen. Hopeloos. H. weet het niet meer. Ze wil liever aan haar website werken. Een soort digitaal plakboek met puppyfoto’s. Het geeft me een gemengd gevoel. Haar enthousiasme is iets dat we graag volgen, maar wat kunnen we haar nog leren op dit niveau? Hoeveel puppyvideo’s moet je embedden voor je weet hoe het moet?

Nu ja, leren mogen we eigenlijk niet zeggen, ‘niet-formeel leren’ heet het tegenwoordig. Vroeger was het gewoon ‘al spelend leren’. Het spelletje zit ‘em er eigenlijk in om ongemerkt wetenschap en wiskunde in hun creatieve projecten te laten sluipen. Vaak knaagt daarbij de vraag: hoe kan het dat H. op zo’n onschuldige leeftijd wiskunde al bwek vindt?

N. onderbreekt ongeduldig het gesprek. “Ik wil graag Arduino doen.” Arduino’s zijn programmeerbare chips waar je allerlei elektronica aan kan hangen. LED-lampjes, kleine elektrische motoren en sensoren, het passeerde allemaal vorig schooljaar. “Arduino? Dat kan ik niet,” zegt H. meteen ontmoedigd.

H. en N. zijn 11 jaar oud, dit is het derde jaar dat ze naar de CoderDojo komen. Toen ze de eerste keer binnenwandelden, durfden ze de computers bijna niet aan te zetten. Nu vragen ze hoe ze hun digitale animatiefilmpjes online kunnen brengen. Nu ontwerpen ze hun eigen juwelen voor de 3D-printer.

Tijd voor een afleidingsmanoeuvre. “Hey, ik heb een verrassing vandaag. We hebben een paar MBots gekocht. Zin om die in elkaar te steken?” Oplichtende oogjes. Ik haal een kleurige doos boven. Vanaf dan stop ik mijn handen achter mijn rug. Zij moeten het doen.

De handleiding is goed gemaakt: Ikea voor halfgevorderden. Ze gaan zelf aan de slag, af en toe geef ik een aanwijzing, beantwoord hun nieuwsgierige vragen. Wanneer ze over het bestaan van infrarood horen, warmt het lokaal spontaan op. “Eigenlijk vind ik Arduino ook wel leuk,” klinkt het nu bij H.

H. wordt twee keer per maand naar onze CoderDojo gebracht door haar papa. Wat papa mist aan Nederlandse woordenschat, compenseert hij enthousiast met handen schudden, een brede lach en een fles wijn op het einde van elk schooljaar. Sommige ouders komen wel eens kijken op het presentatiemomemt op het einde van elke club, maar veel ouders hebben we nog nooit gezien. Hoe het bij N. thuis zit, daar hebben we bijvoorbeeld geen idee van. Mysterieuze kinderen, die soms een maand van de radar verdwijnen om dan plots weer op te dagen. Die soms hun vijfjarige jarige broertje meebrengen. Geen oppas? We vragen het meestal niet. Ook aan peuters kun je iets leren.

Ons clubje is een golfbreker in een zee van sociale vooroordelen. Een programmeerclub, daar stel je je misschien een bende klungelachtige blanke jongetjes bij voor? Ze bestaan, en ze mogen er natuurlijk zijn. Alleen wilden wij iets anders proberen. En we kregen het – enigszins tot de eigen verbazing – voor elkaar. Driekwart meisjes, in alle kleuren van de regenboog, die zijn beginnen geloven dat creativiteit en technologie samen kunnen gaan. Dat leeftijd, afkomst of geslacht geen noemenswaardig verschil hoeven te geven als je helder kan denken.

Na nauwelijks een uurtje hebben ze de robot doorgrond. “Klaar!” roepen ze. Het blauwe ding rijdt rond. Tijd voor een high-five en een pauze met hapje en drankje. Ook dat krijgen ze gratis. Het is één van die dingen waar ik me soms zorgen over maak: hebben ze wel ontbeten? Je zou denken van wel. Tot zo’n uk de ontbijtkoek uit je mond kijkt. Van één van hun leerkrachten hoorde ik dat het helaas regelmatig voorkomt, kinderen die met lege maag op school verschijnen.

N. en H. pluggen de MBot in een laptop en openen de bijhorende software. Oh, dit kennen ze al! Gekleurde blokjes die je in elkaar kan schuiven, op hun maat gemaakt, maar net zo krachtig als een volwaardige programmeertaal. Eigenlijk is de CoderDojo al voorbij, maar N. sleept er snel wat nieuwe blokjes bij. Een ‘als… dan…’-structuur, een variabele, een vergelijking en hup, de robot heeft nieuwe hersentjes. Op een paar minuten heeft ze het voor elkaar. N. en H. staan te grijnzen bij hun nieuwe vriendje.

Ze zullen vandaag met z’n tweetjes terug naar huis wandelen, N. en H. Soms probeer ik me in te beelden wat ze over pakweg tien jaar zullen doen. Stiekem hoop ik dan dat ze brandhout hebben gemaakt van vrijwel elk obstakel dat ze (nog) niet op hun weg hebben zien liggen. Dat ze mij blijven verrassen en alle negatieve stereotypen opzij blazen. Misschien wel astronauten worden. Een mens moet durven dromen.

Foto’s: Thomas Goorden