De mens staat centraal in het werk en de studies van Chen Vandeput (20). Als zelf-omschreven kleine Chinees met een Canon, heb je haar misschien niet gezien, maar haar camera jou zeker wel. Met een ereplaats voor de buitenbeentjes vertelt ze verhalen die anders het daglicht niet zouden zien. De afgelopen maanden liep ze stage bij Charlie.
Niemand begint aan een bachelor Fotografie met het idee dat fotograferen slechts een hobby is. Ook Chen Vandeput niet. Toch denkt ze niet dat ze ooit voltijds als professioneel fotografe aan de slag kan gaan. “Ik denk dat er gewoon al te veel fotografen zijn. Iedereen kan tegenwoordig foto’s van goede kwaliteit nemen met hun smartphone. Maar natuurlijk blijft het belangrijk om je te onderscheiden, alleen denk ik niet dat ik dat punt al bereikt heb.” Of ze dan spijt heeft van de opleiding? Zeker niet. “Ik had ook fotografie kunnen studeren als bijkomende opleiding in de avondschool, maar door me drie jaar te kunnen verdiepen in de voltijdse opleiding, heb ik meer het gevoel dat ik echt weet wat ik doe.”
“Achter de camera voel ik me veilig, heb ik letterlijk de controle in handen.”
Naast haar derde jaar Fotografie volgt Chen ook nog een bacheloropleiding Toegepaste Psychologie. De twee lijken op het eerste zicht niets met elkaar te maken te hebben, maar wie naar het werk van Chen kijkt, ziet een duidelijk verband. “Ik studeer Toegepaste Psychologie puur uit eigen interesse naar mens en hun welzijn, maar de richting heeft me wel al geholpen om bepaalde thema’s beter te begrijpen.” Thema’s die Chen altijd al wilde vastleggen op beeld, zoals mentale stoornissen, de dagdagelijkse taboes of gewoon mensen die niet perfect in een hokje passen. “Net omdat zij in de samenleving zo gemeden worden, verdienen zij van mij een beetje extra aandacht en begrip. Vaak hebben ze het gevoel dat ze zichzelf niet kunnen zijn, of zijn bang voor de reactie van anderen wanneer ze dat wel doen.”
Volgens Chen zullen mensen dan ook eerder iets anders zeggen achter je rug dan in je gezicht. “Ik had vroeger vrienden waarvan ik nu weet dat ze eigenlijk geen vrienden waren. Mijn vertrouwen is daardoor geschonden – ik stel me minder snel open voor mensen en kom over het algemeen nogal zakelijk en serieus over. Maar wie me echt kent, weet dat ik helemaal anders in elkaar zit.” Wanneer ze achter haar camera staat, verdwijnen die vertrouwensproblemen. “Dan voel ik me veilig, heb ik letterlijk de controle in handen. Ik kan mijn verhaal en dat van anderen op mijn manier vertellen zonder zelf tentoongesteld te worden. Het is een voorzichtige manier van jezelf blootgeven.”
“Ik heb, net als mensen die mentaal uit de boot vallen, heel sterk het gevoel dat ik anders ben dan de rest.”
Maar sommige aspecten van jezelf kan je nu eenmaal niet afschermen van de buitenwereld. Daar kent Chen jammer genoeg alles van. “Ironisch genoeg val ik op met mijn een meter zevenenveertig. Ook heb ik een hazenlip en zie ik er uiteraard Aziatisch uit. Dat zijn dingen die ik niet kan verbergen en waar mensen me heel makkelijk op kunnen beoordelen.” Dat brengt een zekere onzekerheid en terughoudendheid teweeg bij Chen. “Daarom voel ik mij zo aangetrokken tot psychologische thema’s. Ik heb, net als mensen die mentaal uit de boot vallen, heel sterk het gevoel dat ik anders ben dan de rest. En niet alleen fysiek. Ik ben bijvoorbeeld een echte strever en doe altijd enorm mijn best om goede punten te halen. Mensen noemen me ook wel eens een betweter, maar dat klopt wel – ik vind ook altijd dat ik gelijk heb (lacht). Ik ben dus ook heel eerlijk; of het nu iets positiefs of negatiefs is, ik zal altijd zeggen wat ik vind. Daarom lig ik vaak minder goed in een groep, denk ik. Anders zijn, op wat voor manier dan ook, wordt altijd als een soort bedreiging va het normale gezien.”
“Ik heb altijd op heel witte scholen gezeten, dus ik was vaak dat ene Aziatische meisje in de klas.”
In de media krijgen we vaak een vertekend beeld te zien van mensen die afwijken van de norm. Als ze al in beeld worden gebracht. Want enkel ‘gewone’ en ‘normale’ mensen breken door, vindt ook Chen. “De samenleving legt mensen veel druk op om ‘normaal’ te zijn, maar wanneer je al die kleine groepen van ‘abnormale’ mensen bij elkaar optelt, zijn zij in de meerderheid. Het universele aan anders zijn, spreekt me enorm aan.” Dat anders-zijn kan bijvoorbeeld verwijzen naar het hebben van een andere huidskleur dan die van de meeste mensen in groep. “Ik heb altijd op heel witte scholen gezeten, dus ik was vaak dat ene Aziatische meisje in de klas. Neem daarbij nog eens mijn lengte en spraakgebrek, en ik viel enorm uit de toon.”
Toch heeft Chen zich nooit de token Asian girl gevoeld. “Ik woon dan ook al in België sinds ik elf maanden oud ben. Van mijn biologische moeder zijn geen gegevens bekend, dus zelfs al zou ik op zoek willen gaan naar haar, zou dat bijna onmogelijk zijn. Ik heb niet het gevoel dat ik een deel van mezelf mis, ik zie mezelf meer als een Vlaams meisje dan een Chinees meisje.” Dat uit zich in kleine dingen. “Ik ging bijvoorbeeld op Chinees Nieuwjaar eten met een vriendin en haar familie, die wel nog veel voeling hebben met hun Aziatische afkomst. Sommige genodigden waren aangetrouwd en wit. Achteraf vroeg mijn moeder hoeveel niet-Aziatische mensen aanwezig waren, en toen rekende ik mezelf bij die groep. Gewoon, zonder nadenken. Het zijn meestal anderen die zich bewust zijn van mijn Chinese afkomst, niet ik.”
“Wat voor de ene horrorbeeld is, kan voor anderen als propaganda dienen.”
Volgens Chen zijn er teveel taboes in de wereld. “Ik erger me er soms aan dat dingen die heel normaal zijn toch als taboe beschouwd worden, zoals seks. Binnenshuis en in besloten kring kan alles besproken worden, maar eens je het tentoonstelt, verandert dat.” Daarom grijpen sommige fotografen eerder naar een conceptuele stijl, waarbij er meer ruimte voor interpretatie is. Maar ook daar komt een moeilijkheid bij kijken. “Fotografie beeldt nooit de volledige waarheid af, of de beelden nu conceptueel of letterlijk zijn. Wat voor de ene horrorbeeld is, kan voor anderen als propaganda dienen. Ik vind het ook niet per se de taak van fotografen om de waarheid te vertellen. De fotografen waar ik naar opkijk, hebben vooral hun eigen ontwikkelde stijl waarin hun interpretatie het best naar bovenkomt. Die visie is voor mij de prioriteit.”
Haar eigen visie heeft Chen ontwikkeld volgens de slagzin ‘don’t judge a book by its cover’. Toch ziet ze zichzelf niet op hetzelfde niveau als andere fotografen en twijfelt ze enorm aan haar eigen werk. “Ik ben een echte perfectionist. Hoe vaker ik mijn beelden zie, hoe slechter ze worden. Ik denk niet dat ik mijn eigen werk ooit als ‘kunst’ zal kunnen bestempelen. Tot nu toe heb ik alleszins nog geen foto of reeks gehad waarover ik echt kon zeggen dat ik trots en helemaal tevreden was. Volgens mensen die al langer fotograferen, twijfel je hoe langer hoe minder aan jezelf en je werk. Dus ik heb wel hoop voor de toekomst.”
“Ook wil ik ooit een boek schrijven over psychische stoornissen, waarin ik mijn foto’s kan verwerken.”
Chen is nog lang niet klaar met bijleren, zowel op vlak van fotografie als psychologie. “Ik zou graag voltijds psychologe worden, maar dat kan enkel als je een master in de psychologie hebt. Ook wil ik ooit een boek schrijven over psychische stoornissen, waarin ik mijn foto’s kan verwerken. Geen droge feiten of een objectieve ver-van-mijn-bed-show, maar met de hoop dat mensen beter begrijpen wat psychische stoornissen zijn en niet meteen een oordeel vellen.” Toch beseft Chen dat dat geen makkelijke taak is. “Uiteraard heb je een eerste beeld van iedereen die je ontmoet, maar wat je achteraf doet met die vooroordelen, heb je wel zelf in de hand. En daar wil ik bij helpen.”
Schrijf je reactie