Je kent misschien het volgende raadsel. Vader en zoon gaan samen een avondje sporten. Op de weg terug naar huis overkomt hen een ongeluk. De vader raakt buiten bewustzijn en de zoon moet met spoed geopereerd worden. In het ziekenhuis zegt de dienstdoende chirurg: ‘ik opereer die jongen niet want dat is mijn zoon.’ Hoe kan dit? Tuurlijk, de jongen kan geadopteerd zijn, de zoon van een homokoppel of het product van een affaire.
Of de dienstdoende chirurg is gewoon zijn moeder. Hoe voor de hand liggend dat antwoord ook is, voor velen blijkt het toch niet vanzelfsprekend. De maatschappij houdt ons voor dat de meeste belangrijke posities worden ingenomen door mannen en statistisch gezien is dat vaak ook zo: 95% van alle CEO’s ter wereld zijn mannen, om zo maar iets te noemen. Maar onze samenleving is aan het veranderen. En onze denkpatronen moeten dat ook doen.
Want vrouwen kunnen wél chirurg zijn. Of CEO van een bedrijf. En ze kunnen ook een budget beheren. Het duurde tot 1976 tot vrouwen hun eigen zichtrekening mochten openen zonder toestemming van een man en tot alle beroepen toegankelijk werden voor zowel mannen als vrouwen. Op die 42 jaar tijd zijn we er stevig op vooruit gegaan. Het aantal vrouwelijk ondernemers stijgt (al krijgen ze nog steeds niet dezelfde kansen als hun mannelijke collega’s). Weg dus met die verouderde denkpatronen over vrouwen op de werkvloer. Die stroken niet meer met de realiteit en zorgen voor vervelende situaties.
“Onze samenleving is aan het veranderen en onze denkpatronen moeten dat ook doen.”
Redactrice Selma maakte het mee in een vorige job. “Er kwam een man van een softwarebedrijf langs, die iets kwam uitleggen over software die we al gebruikten, maar die ons ook een nieuw pakket wilde verkopen. Ik ontving hem samen met mijn mannelijke collega, een tijdelijke projectmedewerker. De man stak zijn verkooppraatje af tegen mijn collega, en keek me nauwelijks aan. Als ik een vraag stelde, antwoordde hij kort en keek dan meteen weer naar mijn collega. Ik was communicatieverantwoordelijke en beheerde het budget waaruit we de software aankochten. Omdat mijn collega een man was, was de softwareverkoper er waarschijnlijk vanuit gegaan dat hij meer van computers wist, en waarschijnlijk ook dat hij het budget beheerde…”
Public speaking coach en Charlie-redactrice Elizabeth Van Den Bergh noemt dit fenomeen “broferencing”: mannen die vrouwen in een zakelijke context, of als het over politiek gaat, negeren in conversaties. Vaak omdat ze zich vergissen in de kennis of positie van de vrouw. Elizabeth: “Ik denk dat dat meestal niet bewust gebeurt. Net zoals je je comfortabel voelt bij leeftijdsgenoten en mensen met hetzelfde studieniveau, voel je je ook op je gemak bij gendergenoten. Een beetje soort zoekt soort, zeg maar. Dat doen ze meestal onbewust, en dan gebeurt broferencing dus niet uit slechte wil”, relativeert Elizabeth. “Maar ik vind het wel belangrijk het te benoemen om mensen er bewust van te maken. Dat is ook zo met mansplaining (wanneer een man op neerbuigende manier iets uitlegt aan een vrouw die er meer over weet dan hij) en hepeating (wanneer een vrouw iets voorstelt en genegeerd wordt, een man dat later herhaalt en het dan wel op enthousiasme onthaald wordt). We zitten in een bepaald systeem en mannen houden dat in stand want ze voelen zich daar comfortabel bij. Dat is niet altijd uit slechte wil, maar heeft wel negatieve gevolgen voor vrouwen.”
“Broferencing gebeurt niet altijd uit slechte wil. Maar ik vind het belangrijk het te benoemen en mensen er bewust van te maken.”
Dat ondervond ook onderneemster Marleen Verbruggen. Zij en haar echtgenoot zijn zakenpartners bij Malumax Photography. “Sommige mannelijke gesprekspartners wenden zich helemaal tot hem en negeren mij compleet. Zelfs als mijn echtgenoot dan aangeeft dat ze voor bepaalde zaken bij mij moeten zijn, vertikken ze het nog steeds om me direct aan te spreken. Vaak ben ik geneigd me helemaal uit het gesprek te onttrekken en geen zaken meer met de persoon te willen doen. Maar dan denk ik: misschien beseft hij niet eens wat hij doet. Dan probeer ik me erover te zetten.”
Ook Jolien Vandenbroele maakte het al vaker mee. Zij heeft samen met haar man een bedrijf in wenskaarten, Studio Flash. “Er wordt bijna standaard van uitgegaan dat ik de ‘meewerkende echtgenote’ ben. Dat zorgt echt voor frustratie bij mij. Sinds ik kinderen heb, is dat seksisme ook alleen maar toegenomen. Ik krijg dan steeds de vragen als ‘hoe is het met de kinderen?’ en mijn man krijgt de zakelijke vragen. Maar ik probeer het gesprek altijd af te leiden naar andere onderwerpen en laat wanneer nodig merken dat ik mee baas ben en van aanpakken weet. Zonder daarin te overdrijven natuurlijk.”
Het is voor vrouwen vaak balanceren tussen de aandacht opeisen en niet te aanvallend overkomen. Toch kan je beter van je laten horen volgens Elizabeth. “Ik wil niet zeggen dat het aan vrouwen is om het probleem op te lossen, maar vanuit de overtuiging ‘verander de wereld, begin bij jezelf’, wil ik toch wat tips geven. Ik geloof heel erg in de proactieve aanpak. Als je niet naar een meeting kan gaan, vraag dan om die te verplaatsen. Durf te zeggen dat je een belangrijke bijdrage kan leveren en erbij wil zijn. Voor een vergadering begint, kan je al met mensen praten die er ook gaan zijn. En achteraf kan je nog wat blijven hangen om meer betrokken te zijn en je minder geïsoleerd voelen.”
We moeten ook onze eigen denkpatronen onder de loep nemen. “Stel je eigen vooroordelen rond gender in vraag. Neem nu het voorbeeld van de chirurg. Veel van ons, ook vrouwen, denken bij een chirurg, een minister of een CEO nog steeds automatisch aan een man. Het is ook aan ons om in te zien waartoe we in staat zijn en te geloven wat we kunnen. Dat is zo belangrijk. Als jij het zelf niet gelooft, ga je de groep van broferencers zeker niet overtuigen. Als je zelf in die gender stereotypes blijft zitten, wordt dat een selffulfilling prophecy.”
“Een vrouw alleen gaat de wereld niet veranderen. Meerdere vrouwen samen misschien wel.”
Sisterhood is daarbij ook enorm belangrijk. “Als vrouw kan je andere vrouwen ondersteunen in hun carrière en in het ondernemen van volgende stappen. Want sterke vrouwen hebben geen schrik om andere vrouwen ook vooruit te helpen. Eén vrouw alleen gaat de wereld niet veranderen. Meerdere vrouwen samen misschien wel.” Hoe je dat kan doen? “Andere vrouwen aanmoedigen, hen complimenten geven. Als je ziet dat vrouwen niet hun volle potentieel durven laten zien, kan je hen daarop aanspreken, zeggen dat ze zich niet kleiner moeten voordoen dan ze zijn.”
Mannen die broferencen willen tegengaan, kunnen dat ook doen. “Benoem het wanneer je het ziet gebeuren. Zeg ‘laten we eens luisteren wat onze vrouwelijke collega te zeggen heeft.’ Je kan heel praktische, kleine dingen doen om te helpen. De persoon aan het woord laten en kansen creëren om aan het woord te komen. Bij aanwervingen ook niet enkel denken aan welke mannen je kent maar ook vrouwen in overweging nemen.” En wat als iemand je erop wijst dat je je zelf schuldig maakt aan broferencen? “Voel je niet aangevallen, maar probeer het vanuit een ander perspectief te bekijken. Alles begint met je ervan bewust te worden en in te zien dat het niet altijd eerlijk is, dat vrouwen op die manier benadeeld worden. Eens je dat inziet, kan je beslissen dat niet meer te doen.”
“Voel je als man niet aangevallen, maar probeer het vanuit een ander perspectief te bekijken.”
Dat deed ook Grégor Chapelle, General Director van Actiris. Elizabeth sprak hem vorig jaar op de Ambassador for Gender Equality Award, waar hij genomineerd was. “Hij vertelde me dat hij zich vroeger ook aan dergelijk gedrag schuldig maakte maar zo gauw hij zich daarvan bewust was, is hij daar onmiddellijk mee gestopt. Hij vertelde me wat hij doet en dat lijkt me een goede tip voor andere mannen: hij neemt niet langer deel in niet-gebalanceerde panels, reageert wanneer een vrouw wordt onderbroken door een man in meetings en hij nam zijn volledige vaderschapsverlof, ondanks onbegrip van de board van Actiris, om een voorbeeld te stellen.”
De bedrijfswereld is wel positief aan het evolueren, merkt Elizabeth op. “Bedrijfsleiders gaan steeds meer mee in de trend van gelijke kansen en meer vrouwen in de raad van bestuur.” Maar de redenen daarachter zijn niet altijd even koosjer. “Jammer genoeg doen ze dat vooral nog uit economische overwegingen. Het is namelijk bewezen dat bedrijven met een gebalanceerde raad van bestuur beter presteren. En het is ook nog eens goed voor hun reputatie, waardoor ze meer talent kunnen aantrekken. Maar bon, het zet ons wel op de goede weg.”
Elizabeth Van Den Bergh helpt vrouwen om met meer zelfvertrouwen en impact te spreken. Want het is 2018 en vrouwen zijn nog steeds ondervertegenwoordigd op de publiek podia.
Kreeg je ook al eens te maken met ‘broferencing’? Deel gerust je verhaal in de reacties hieronder. En vertel ook wat jij eraan deed.
1 reactie
Mooi artikel. Het is ronduit een schande dat vrouwen (en ook immigranten for that matter, en (kans)armen, en invaliden, en creatievelingen, en en en) nog altijd niet mee lijken te tellen. Ik ben er vaak over aan het nadenken en heb me verdiept in historische werken die antwoorden bieden, maar het plaatje is nog lang niet volledig. Ik word er steeds woester om maar ben niet het type om beha’s te gaan verbranden of hoofddoekdiscussies te voeren. Lead by example lijkt me de properste manier om tegen schenen te schoppen.