Opinie

Willen we boefjes vangen of seksisme en slutshaming uitroeien?

Willen we boefjes vangen of seksisme en slutshaming uitroeien?

3 januari en het eerste relletje van 2018 is al een feit. Rapper Boef shockeerde de Lage Landen door vrouwen die alcohol drinken en korte rokjes dragen ‘kechs’ te noemen, straattaal voor ‘hoeren’ of ‘sletten’. In een YouTube-video legt hij uit hoe échte vrouwen zich horen te gedragen: “Als je thuis zit, de hele dag niks doet, studeert en naar papa en mama luistert, dan noem ik je een vrouw.”

Intussen heeft hij zich al uitgebreid verontschuldigd voor zijn misogyne praatjes. “Dit is heel dom wat ik heb gedaan,” geeft de jonge rapper toe in een video op Instagram. Het maakt natuurlijk niet helemaal goed wat hij heeft gezegd, maar het is in ieder geval al meer dan we hebben gehoord van andere bekende mannen die vrouwen onheus hebben behandeld.

Boefs liedjes werden in ons huis regelmatig gespeeld, mijn jongste zoon van acht was fan en leerde zijn teksten van buiten. Maar toen ie hoorde wat Boef had gezegd, reageerde hij boos op YouTube: “Boef Probeer Niet Cool Te Doen Het Zijn Gewone Meisjes (dus geen keg) die Je Helpen Je Bent Gewoon Een Sexist.”

Ik blij. Heeft mijn opvoeding blijkbaar toch een beetje effect.

“Vrouwen lopen vandaag met een heel vol emmertje rond. Een druppel is genoeg om die te doen overlopen.”

Boef kreeg gisteren en vandaag ook half Nederland en Vlaanderen over zich heen. Radiopresentatoren haalden zijn liedjes uit hun playlist en jonge vrouwen reageerden beledigd en boos op sociale media. Je moet weten: vrouwen lopen vandaag met een heel vol emmertje rond. Een druppel is genoeg om die te doen overlopen. Hun heftige reacties zijn dan ook volledig begrijpelijk. Gasten, wij willen gewoon eens een week doorkomen zonder dat iemand ons beledigt, aanrandt of stalkt. Hoe moeilijk kan dat zijn?

Maar, en schiet me niet af, ik vraag me toch af of boosheid de beste reactie is met het doel dat we voor ogen hebben. Want we willen allemaal leven in een wereld waarin mannen en vrouwen gelijkwaardig behandeld worden, toch? Nou dan, hier is een idee: wat Boef heeft gezegd, heeft hij niet zelf verzonnen. Het is een uiting van een discours dat al zo oud is als de straat. Hij heeft als individu met een groot platform wel de keuze gemaakt om deze boodschap te verspreiden. Maar zijn visie op vrouwen is het product van een cultuur, niet enkel van hemzelf.

De voorbije weken woedde er in Nederland een heftige discussie over het slutshamen van meisjes met Marokkaanse en Turkse roots die zich volgens sommigen ‘te losbandig gedragen’. Jonge meisjes worden vernederd en aan de schandpaal genageld via social apps als Telegram en Whatsapp. “Eerwraak 2.0” noemt jeugdhulpverlener Nora El Abdouni het. “Om te begrijpen waar dit allemaal vandaan komt, is het belangrijk om kennis te hebben van de cultuur en het waardesysteem waar deze jongeren in zijn opgegroeid en nog steeds in bevinden.” Zo vertelt ze dat wat meisjes met Turkse of Marokkaanse roots doen, soms de hele gemeenschap aangaat. “Fatima draagt de eer van de gehele gemeenschap op haar schouders.”

Dat is ook wat je Boef hoort zeggen in zijn YouTube video. Echte vrouwen horen thuis te blijven en te luisteren naar hun mama en papa, anders verdienen ze zijn respect niet.

“Vrouwen hebben al eeuwenlang een veel beperkter pallet van wie ze mogen zijn en hoe ze zich moeten gedragen.”

Dergelijk vrouwbeeld wordt uitgekristalliseerd in de boodschap van Boef en de commentsectie van slutshame-video’s, maar het idee bestaat al veel langer. Vrouwen hebben al eeuwenlang een veel beperkter pallet van wie ze mogen zijn en hoe ze zich moeten gedragen. De vrouw als moeder of als maagd wordt geïdealiseerd, maar ho maar als ze zich als autonoom en seksueel actief wezen gedraagt. Mensen die op streng katholieke school hebben gezeten herkennen deze vrouwbeelden waarschijnlijk wel. Slutshamen is dus niet enkel een fenomeen in de Marokkaanse of Turkse cultuur (Sofiane Boussaadia of Boef heeft trouwens Algerijnse roots). “Het virus komt overal wel voor, maar verkeert in verschillende stadia. Dat gegeven maakt de wanstaltige vormen van seksisme binnen moslimgemeenschappen niet minder kwalijk”, zegt publiciste Clarice Gargard in een opiniestuk over slutshaming.

Maar er is hoop. Vloggers als Meriam en Youssef Kouhkouh en vele anderen met hen reageren scherp tegen het aan de schandpaal nagelen van vrouwen in hun gemeenschap en bereiken daarmee duizenden jongeren. Het tegengeluid klinkt dus erg luid, al horen we dat niet altijd. YouTube is een hele wereld op zich, waar buitenstaanders vaak geen weet van hebben.

De strijd die vloggers en YouTube-helden als Meriam en Youssef voeren is voor een stuk dus onzichtbaar. Maar het is vaak ook een dubbele strijd. “In niet-westerse gemeenschappen wordt zelden gesproken over vrouwenonderdrukking,” legt Clarice Gargard uit. “Enerzijds omdat er een taboe op rust, anderzijds uit angst dat rechts-Nederland ermee aan de haal gaat als munitie voor xenofobie. Een dubbele strijd waarin je zowel binnen- als buitenshuis moet vechten om bestaansrecht.” Voorvechtsters die een einde willen maken aan vrouwonvriendelijke ideeën moeten dus vooral genoeg ruimte en support krijgen om hun strijd te kunnen voeren. Want mensen die deze discussie gebruiken als een stok om ‘moslims’ mee te slaan en die zwijgen wanneer Westerse mannen zich misogyn gedragen, helpen de zaak echt niet vooruit. “De inclusiviteit is zoek als we de strijd tegen het seksisme voeren door racisme en islamofobie te rechtvaardigen. Dat is geen eerlijke, rechtvaardige strijd,” zegt schrijfster Aya Sabi vandaag in haar opiniestuk.

“We moeten niet vechten tegen één persoon, maar de systemen doorlichten waar deze jongen een product van is.”

Maar hoe moet het dan wel? Boef boycotten is volgens mij symptoombestrijding. In plaats van onze energie te steken in een gevecht tegen één persoon, is het constructiever om de systemen door te lichten waar deze jongen een product van is. Boef maakt deel uit van een cultuur waar er andere regels gelden voor mannen dan voor vrouwen, werkt in een sector waar woorden als ‘bitches’ en ‘hoes’ op applaus onthaald worden en leeft in een wereld waar mannen over het algemeen meer privileges hebben dan vrouwen. Verwijder Boefs muziek en over een paar jaar staat er weer een nieuw jochie dat stoer probeert te doen door vrouwen te dissen.

Nee, dan zou ik in 2018 liever wat dieper graven en de systemen bij de wortel aanpakken. En dat kunnen we enkel doen met de hulp van mensen die deze systemen door en door kennen en van binnenuit kunnen veranderen.

In Hollywood werden de grootste predators aangeklaagd door mensen die al jaren in de filmindustrie werkten en er deel van uitmaakten. Deze mensen kennen de mechanismen die hen onderdrukten maar al te goed en zijn dus de eersten die met oplossingen naar voren kunnen komen. Kijk naar wat er vandaag gebeurt: Met Time’s Up hebben een groep actrices en activisten een fonds voor juridische kosten aangelegd om mensen die met seksueel grensoverschrijdend gedrag te maken krijgen op het werk te ondersteunen.

“Moest ik baas zijn van een radiozender, zou ik Boef uitnodigen voor een gesprek met een mondige jonge vrouw over vrouwenrechten.”

En misschien kan de muzieksector ook eens nadenken over hun eigen verantwoordelijkheid. Zijn woorden als ‘bitches’ en ‘hoes’ en vrouwonvriendelijke lyrics wel wat we nodig hebben vandaag? Is censuur hiervoor de beste oplossing? Of moet er meer energie gestoken worden in positieve initiatieven? De organisatie #Shesaidso die vrouwen in de muziekindustrie verenigt, daagt Boef alvast uit om “een vrouwvriendelijke freestyle video​ te maken waarin je demonstreert dat je als rapper het woord ‘hoer’, ‘kech’, ‘bitch’ helemaal niet nodig hebt om gewoon vet te zijn.”

Moest ik baas zijn van een radiozender, zou ik Boef uitnodigen voor een gesprek met een mondige jonge vrouw over vrouwenrechten. Waar haalt hij zijn ideeën en wat voor impact hebben ze op jonge vrouwen vandaag? Daar haalt de muzieksector én samenleving veel meer uit dan enkel zijn liedjes te bannen. Want: you can’t change what you can’t understand. En daarnaast kunnen we de balans ook veranderen door letterlijk een ander geluid te laten horen. Verreweg de meeste artiesten die je hoort op de radio zijn mannen.

“Bestrijden we enkel de symptomen of gaan we op zoek naar een geneesmiddel dat de ziekte uiteindelijk volledig uitroeit?”

Kijk, in 2018 gaan er dingen als de video van Boef, getuigenissen over #MeToo en televisiehelden als Bart De Pauw blijven bovenkomen. We zitten middenin een gigantische cultuurshift waarin vrouwen en minderheden eindelijk hun rechtmatige plaats aan tafel opeisen en de tools hebben om gehoord te worden. De vraag is nu: hoe gaan we daar mee om?

Houden we het bij boos worden op elkaar op sociale media en het uitvechten van symboolkwesties? Bestrijden we enkel de symptomen of gaan we op zoek naar een geneesmiddel dat de ziekte uiteindelijk volledig uitroeit? Ik kies voor het tweede. En daarvoor moeten we de mensen steunen die de onderdrukkende systemen van binnenuit proberen te veranderen met positieve initiatieven. Of het nu in de politiek is, de televisiewereld of de bijstandswijken.

De vraag is: aan wie geven we de microfoon? Voor elke Boef staan er vandaag tien mondige vrouwen op die hem lik op stuk geven. Laten we hen een even groot platform en applaus geven als Boef de afgelopen jaren kreeg.

Illustratie: Istock

Schrijf je reactie

3 reacties

Jozefien was in een vorig leven art-director bij de vrouwenbladen en is nu kapitein van het Charlie-schip. Haar stokpaardjes zijn gendergelijkheid, beeldvorming in de media en het opvoeden van twee luidruchtige jongens.

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen