Kennis is macht. Daarom checkt Charlie voor jou hoe dingen werken. Deze keer: kan artificiële intelligentie – zoals Siri – kunst maken?
Als Siri zou kunnen schilderen, hoe zouden haar kunstwerken er dan uitzien? Het is een vraag die misschien wat gek klinkt, maar wel eentje waar wereldwijd heel wat academici onderzoek naar doen. Zij willen weten wat artificiële intelligentie allemaal zou kunnen.
Artificiële intelligentie is een verzamelnaam voor algoritmes die menselijke taken kunnen uitvoeren. De mens kon zich tot nog toe onderscheiden van dieren en machines dankzij zijn brein, maar dat is al enkele jaren niet meer het geval. Kijk maar naar ‘Deep Blue’, de schaakcomputer die in 1997 Gary Kasparov versloeg. Of AlphaGo, die van iedereen het nog veel moeilijkere spel ‘Go’ kan winnen.
Die computers waren zo slim omdat ze zichzelf het spel hadden aangeleerd. Een programmeur heeft hen uitgelegd wat de spelregels zijn, waarna ze tienduizenden wedstrijdjes analyseren en simuleren. Schaken is al bij al nog vrij makkelijk te leren, net zoals het herkennen van voorwerpen of foto’s of het uitzoeken van de snelste weg. Dat komt omdat die zaken allemaal volgens bepaalde patronen verlopen, maar wat gebeurt er als we diezelfde artificiële intelligentie vragen om creatief te zijn?
“Als je het mij vraagt, zijn die algoritmes al zeer creatief.“
Eigenlijk komen we op dat moment op een eerder filosofische discussie uit over wat creativiteit precies is, maar als je het mij vraagt, zijn die algoritmes al zeer creatief. Zo wordt artificiële intelligentie in sommige bedrijven ingezet om na te gaan wat de beste manier is om een bepaald proces uit te voeren. Het bouwen van een auto bijvoorbeeld. Wanneer een mens een auto in elkaar moet steken begint die misschien met de carrosserie, om daarna het interieur in elkaar te vijzen.
Een computer komt in zo’n geval vaak met een totaal andere manier van werken. Die begint misschien met de zetels, om er daarna een carrosserie rond te bouwen, omdat dat sneller zou zijn. Een creatieve oplossing, waar een mens misschien niet op gekomen zou zijn omdat we zo vastgeroest zitten in onze manier van denken. Hetzelfde zie je met die schaakcomputers, die plots met totaal andere speelmethodes komen. Nadat Gary Kasparov door Deep Blue verslagen was, vond hij ‘Advanced Chess’ uit. Daarin vormen mens en machine samen een team, en wordt zo’n mens-machine duo een ‘centaur’ genoemd.
Maar als je het hebt over creativiteit in de zin van kunst, is er nog veel onontgonnen terrein. Nee, er is nog geen computer die zomaar de nieuwe wereldhit gaat schrijven, al zijn er wel tekenen dat we ooit die richting op kunnen gaan. Nu al bestaan er algoritmes die eerst honderden muziekstukken uit één genre of van één artiest analyseren, om vervolgens een stuk te produceren dat heel erg lijkt op die andere werken.
“Nu al bestaan er algoritmes die eerst honderden muziekstukken uit één genre of van één artiest analyseren.“
Dan zou je kunnen zeggen dat dat misschien geen kunst is, maar eigenlijk is dat precies hoe menselijke artiesten te werk gaan. Wanneer je aan een klassieke pianist zou vragen om een Tomorrowland-hit te schrijven, zal die eerst duizend keer naar Dimitri Vegas en Like Mike moeten luisteren om te kijken hoe die gestructureerd zijn, welke melodieën wel en niet werken en hoe de stemmen doorgaans klinken. Ik wens het niemand toe om dagenlang naar Dimitri Vegas en Like Mike te luisteren, maar dat is precies hoe het bij zo’n artificiële intelligentie werkt. Het grote verschil tussen schaken en kunst maken is dat kunst per definitie subjectief is, waardoor het voor een algoritme moeilijker is om in te kunnen schatten wat wel en niet ‘goed’ is.
Toch zijn er intussen al een hoop interessante voorbeelden te vinden. Zo vertelt Yuval Noah Harari in zijn boek ‘Homo Deus’ over een algoritme dat een stuk had geschreven in de stijl van Bach. Toen het stuk naast andere werken van Bach gelegd werd voor een zogenaamde Turing test, konden echte kenners niet aanwijzen wie welke compositie geschreven had.
Kan artificiële intelligentie dus met creatieve oplossingen komen en zelfs kunst maken? Als je het mij vraagt: absoluut.
Schrijf je reactie