Reeks

Dating like it’s 1931

Deel 2: de psychologische kant

Dating like it’s 1931

Wil ik trouwen?

In deel 1 van zijn boek belicht professor Van de Velde de biologie van succesvolle huwelijken, in deel 2 tackelt hij de psychologische kant van het verhaal. Het echtelijk pad loopt namelijk dwars door een mijnenveld. “Ieder beroep herbergt zijn bijzondere bronnen van gevaar en iemand met een aanleg voor tuberculose moet niet steenhouwer of mijnwerker worden, iemand met een hartgebrek niet postbode of sjouwerman, een kleurenblinde niet machinist op de spoorwegen. Ook het huwelijk brengt bepaalde gevaren met zich en stelt verschillende eisschen, waartegen men opgewassen moet zijn.” Poëtisch ingeleid, toch wel.

Eén zaak waar de vrouw alvast niet tegen opgewassen moet zijn, is de strijd der seksen. Er is namelijk helemaal geen strijd. “Ondanks alle streven naar emancipatie van de zijde der vrouw, zal het toch wel altijd zoo blijven, dat de vrouw in het huwelijk het gelukkigst zal zijn, wanneer zij zich veilig voelt onder de hoede van een sterkeren man”. (In 1932, één jaar na de publicatie van dit boek, kwam de eerste gesproken Tarzan-film uit, waarin hij voor het eerst zijn bekende kreet liet horen. Gewoon een klein filmweetje). Die mannelijke kracht staat tegenover de vrouwelijke biologische zwakte, hun gemakkelijke verwondbaarheid en hun onevenwichtigheid. Vrouwen zijn ook “minder vatbaar voor een compromis”.

Als kers op de taart gooit Van de Velde ook dit argument nog even op tafel: “de eeuwenoude ontwikkeling van de op het patriarchaat gegrondveste maatschappelijke toestanden is ook niet zonder sporen na te laten aan haar voorbij gegaan”. Over een ijzersterk betoog gesproken. Stockholmsyndroom op maatschappelijk niveau. Vrouwen zijn het nu zo gewend om de tweede viool te spelen, ze zouden ocharme niet weten wat hen overkwam. Als “het bestaat al eeuwen” een argument is om iets in stand te houden, dan heeft Van de Velde de 20e eeuw toch behoorlijk slecht ingeschat. Maar zijn besluit is duidelijk: man én vrouw winnen allebei “doordat hij overwinnaar blijft“.

keuken-wiki

Een dolgelukkige vrouw in haar natuurlijke habitat anno 1939. Via Wiki Commons

Hij wil dit toch even benadrukken, omdat er bepaalde vrouwen kuren beginnen te krijgen, daar in 1931. Ze vallen niet langer spontaan in katzwijm bij het aanschouwen van een manspersoon: “De aureool van vroeger, toen de man voor de vrouw a priori als een superieur wezen gold, mist hij tegenwoordig; de toenemende zelfstandigheid van het vrouwelijk geslacht heeft vrouwen en meisjes er toe gebracht, de eigenschappen van den man meer onder loupe te nemen”. Niet dat vrouwen tot de conclusie zouden kunnen komen dat de man in kwestie helemaal niet superieur is. Nee, zij willen gewoon tastbaar bewijs dat het zo is: “Zij vraagt zich af: Wat presteert de man eigenlijk, tegen wien ik moet opzien; is hij geslaagd in het leven; heeft hij een sociale en geestelijke positie bereikt, die mij in staat stelt, zijn overwicht te erkennen?”.

Omgekeerd leggen mannen de lat niet bijzonder hoog. Zij “verlangen tegenwoordig een levensgezellin, die iets anders is dan een zwak, hulpbehoevend wezen”. Ook hier slaagt Van de Velde er in om mijn wenkbrauwen nog net iets hoger te laten schieten: “Wij laten een oogenblik de vraag buiten beschouwing, of deze opvatting in elk opzicht bevorderlijk is voor het huwelijksgeluk; een feit is, dat zij bestaat.” Jawel. Een sterke vrouw kan u en uw huwelijksgeluk ernstige schade toebrengen. Denk dus twee keer na voor je die verlovingsring bovenhaalt. Een huwelijk tussen een professor en zijn huishoudster, argumenteert Van de Velde, is niet per se een slecht idee. “Een dame uit de groote wereld” die trouwt met haar chauffeur, daarentegen, geeft “onoverkomelijke moeilijkheden”. De verklaring is eenvoudig: vrouwen hebben “in den regel een grooter aanpassingsvermogen naar boven” (had ik niet net gelezen dat vrouwen weinig vatbaar zijn voor compromis?).

De beste echtgenotes – dartelend door het lentegras, enkele kleurrijke vlinders achterna – hebben instinct en gevoel als hun linker- en hun rechterhersenhelft.

Vrouwen hebben niet enkel een groter aanpassingsvermogen, maar ook de neiging om doelloos te dagdromen over kittens en rozenblaadjes. Zie je, een man wordt veel meer in beslag genomen door de wereld om hem heen: “Hij wil die veroveren, verwerken, beheerschen”. Het wezen van de vrouw, daarentegen, “is veel meer ingesteld op het innerlijk beleven”. In dat opzicht zijn “de handelingen van de vrouw minder op een “doel” gericht, wanneer men daaronder verstandelijke overwegingen en plannen verstaat; haar doel is het instinctief benaderen van het geluksgevoel.”

Ik begin te denken dat “zweefteef” anno 1931 nog een veel positievere connotatie had dan nu. Verstandelijke overwegingen? Plannen? Vergeet het maar. De beste echtgenotes – dartelend door het lentegras, enkele kleurrijke vlinders achterna – hebben instinct en gevoel als hun linker- en hun rechterhersenhelft: “De ervaring leert, dat vrouwen met een rijk gevoelsleven in elk opzicht beter geschikt zijn voor het huwelijk dan die, bij wie het verstand sterker ontwikkeld werd”. In het huwelijk, doceert hij, dragen “tact en instinctieve smaak” meer bij “tot harmonische aanpassing dan logisch verstand aan de zijde der vrouw.” Daar heb je dat woordje “aanpassen” weer. Nadenken hoeft niet, als je je maar plooit naar je rol. Ik moet onwillekeurig denken aan de aflevering van The Simpsons waarin Lisa een pop krijgt die zinnetjes voortbrengt als “Thinking gives you wrinkles!”. Een duidelijke verwijzing naar Teen Talk Barbie, een pop die Mattell in 1992 op de markt bracht en die onder meer “Math class is tough!” piepte.

lezen

“De ervaring leert, dat vrouwen met een rijk gevoelsleven in elk opzicht beter geschikt zijn voor het huwelijk dan die, bij wie het verstand sterker ontwikkeld werd.” Deze lezende vrouw anno 1930 is gedoemd tot een leven als vrijgezel. Via Wiki Commons

Vrouwen worden op een niet mis te verstane manier aangemoedigd om alles in te zetten op het ontwikkelen van smaak, van een groot aanpassingsvermogen en van een rijk gevoelsleven. Je intellectueel ontwikkelen is geen goed idee als je nog van ’t straat wil raken, je zoekt immers een echtgenoot die over je heen kan torenen. Elders in het boek worden hogere studies voor vrouwen omschreven als “een modegril” (De eerste Belgische vrouw die mocht studeren dook op in 1880, maar aan de KU Leuven mochten vrouwen zich pas inschrijven vanaf 1920, nvdr). Dat Van de Velde zonder blikken of blozen mannen als het “verstandelijk en geestelijk hooger ontwikkelde, maatschappelijk actievere en productievere geslacht” inschat is een hallucinant staaltje blame-the-victim.

Er is één plaats waar vrouwen wel worden aangemoedigd om actiever op te treden en dat is in bed: veel vrouwen “van onzen tijd, van ons ras, van ons klimaat” schieten namelijk tekort “wanneer het er om gaat (en het moet er om gaan!) voor hun man meer te zijn dan een voorwerp van wellust, meer dan een “natuurlijk vat” (“vas naturale”, een uitdrukking uit de moraaltheologie) voor de zaaduitstorting.” Die Belgische vrouwen, toch. Je kan evengoed een leeg bierflesje mee naar bed nemen. Wat ze ook lijken te vergeten is dat “de sexueele omgang hem veel meer kracht kost dan haar, en dat hij bovendien reeds in vele gevallen door beroepszorgen en den strijd om het bestaan vermoeid thuis komt, terwijl de vrouw, die zich noch door arbeid buitenshuis, noch door overmatige huishoudelijke plichten ingespannen heeft, hem frisch en uitgerust tegemoet komt.” Ja, zo’n hele dag aan de haard zitten, het is me een luxeleventje. Daar mag wel iets tegenover staan, meisjes.

Volgende week: deel 3, over de sociologie anno 1931

Schrijf je reactie

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen