Terug naar nergens

De weg die Omran (21), Milad (20), Dawood (23) en hun ouders reeds moesten afleggen, wens je geen mens toe. Acht jaar geleden lieten ze hun hele hebben en houden achter in Kaboel. Het gezin vluchtte naar India, kwam vervolgens in Syrië terecht, en belandde uiteindelijk in Antwerpen.

Op de vraag waarom ze precies vertrokken uit Afghanistan, is Omran duidelijk: “We waren bang. Telkens ik ’s ochtends naar school vertrok, kon ik alleen maar hopen dat ik ’s avonds opnieuw door de voordeur zou wandelen om daar de rest van mijn familie levend en wel aan te treffen. Ik werd als kind ontvoerd, al herinner ik me daar niet veel meer van. Mijn moeder was kleuterleidster en vreesde elke dag voor haar leven. Vrouwen die lesgeven, worden in Afghanistan met de dood bedreigd. Maar mijn moeder deed het toch. Tot het echt niet meer lukte.”

Omrans ouders spendeerden intussen al heel wat tijd achter de schoolbanken om de Nederlandse én Franse taal onder de knie te krijgen. Zijn vader schoolde zich tegelijkertijd ook nog bij tot kok grootkeuken en kon aan de slag in een snackbar. Ten minste: gedurende de periodes waarop hij ook effectief mocht werken. Eens asielzoekers een oranje kaart ontvangen, moeten ze namelijk zes maanden wachten alvorens ze mogen gaan werken. Daarvoor hebben ze dan weer een arbeidskaart C nodig. De arbeidskaart C verliest bovendien ‘onmiddellijk en van rechtswege alle geldigheid van zodra de houder ervan zijn recht op verblijf of zijn machtiging tot verblijf verliest’.

Ongeacht hoe lang je hier al verblijft: wanneer je asielprocedure opnieuw wordt opgestart, begin je weer van nul. Opnieuw urenlange, emotioneel verpletterende, verhoren. Dikke dossiers opstellen en bewijzen van integratie verzamelen.

Het gezin van Omran vroeg de voorbije jaren al meermaals asiel aan. Ongeacht hoe lang je hier al verblijft: wanneer je asielprocedure opnieuw wordt opgestart, begin je weer van nul. Opnieuw urenlange, emotioneel verpletterende, verhoren. Opnieuw maandenlang dikke dossiers opstellen en bewijzen van integratie verzamelen. Maar ook: opnieuw doelloos wachten op een oranje kaart en een arbeidskaart, terwijl Omrans ouders gewoon zoals elke andere burger wilden werken voor een inkomen om zo een toekomst te kunnen opbouwen.

Omran en zijn broers volgden een jaar lang intensief Nederlandse les, en mochten vervolgens starten in het reguliere onderwijs. Omran, toen veertien, en zijn één jaar jongere broer startten samen in het eerste middelbaar. “Ik ging meteen weer graag naar school,” zegt Omran. “We werden er erg goed onthaald. Ik voelde me echt welkom. Mijn broer en ik maakten er een wedstrijdje van om elkaar af te troeven door zo hoog mogelijke punten te behalen.”

Vandaag zit Omran in het vijfde middelbaar, waar hij de richting Humane Wetenschappen volgt. Daarna wil hij, net als zijn jongere broer, aan de universiteit gaan studeren. “Ik wil heel graag advocaat worden. Rechten, sociologie en psychologie boeien me mateloos. Ik ben dit jaar zelfs al eens naar de Open Lesdagen van VUB geweest. Wat een geweldige ervaring! Ik kijk er nu al naar uit om er elke dag bij te leren over ons rechtssysteem.” De jongste, Milad, is bezig met het behalen van zijn studiebewijs secundair onderwijs via de examencommissie en studeert intussen aan de KU Leuven. En de oudste, Dawood, staat intussen al jaren bekend als enthousiaste en gemotiveerde werkkracht bij bpost.

Na twee weigeringen (die maar liefst 5 jaar en 8 maanden in beslag namen), besloten de broers voor de derde maal een asiel aanvraag in te dienen. Dit keer enkel voor hen. Daarbovenop werd ook nog een aanvraag tot verblijf om humanitaire reden ingediend voor het volledige gezin. Omrans advocaat is ervan overtuigd dat er voldoende feitelijke en juridische argumenten zijn om het verblijf van Omran en zijn familie te regulariseren. Maar midden februari kreeg de familie Barikzai opnieuw slecht nieuws: zowel de derde asielaanvraag als het verblijf om humanitaire reden werden door België geweigerd. De drie broers moeten het land dus verlaten en kunnen elk moment gedwongen op een vliegtuig richting Kaboel worden gezet.

“Ik blijf hopen dat we in België mogen blijven. Ik kan niet anders dan positief zijn. Ik voel me Belg en Brusselaar, geen Afghaan.”

Ik vraag met een bang hart aan Omran wat hem staat te wachten, daar in Kaboel. Hij vertelt me over een zelfmoordaanslag van de Taliban in het centrum van de stad, enkele dagen terug. Er vielen 347 gewonden en 64 doden. “Ik blijf hopen dat we in België mogen blijven. Ik kan niet anders dan positief zijn. Ik voel me Belg en Brusselaar, geen Afghaan. Ik ken de cultuur ginds niet, en zelfs de taal spreek ik nog nauwelijks. De normen en waarden die ik ken en in mijn hart draag, zijn de Belgische. Het enige wat ik me kan voorstellen, is dat ik in Kaboel op straat zou leven tot ik omkom bij een zoveelste aanslag.”

Het Belgische Ministerie van Buitenlandse Zaken geeft zelf het volgende reisadvies mee aan haar burgers: “Alle reizen naar Afghanistan worden volledig afgeraden, met volgende uitzondering: de enige reizen die kunnen overwogen worden, zijn deze door leden van officiële instanties en van internationale of humanitaire organisaties in het kader van hun zending op voorwaarde dat zij opgevangen worden door hun organisatie ter plaatse. De veiligheid in Kaboel blijft uiterst problematisch. Er is een groot risico op ontvoeringen in heel het land.”

Zeggen dat de beslissing van de regering om deze drie jongeren uit te wijzen mensonwaardig is, zou een understatement zijn. Wie zich morgenmiddag een uurtje kan vrijmaken, is bijzonder welkom op het Van Meenenplein in Sint-Gillis, waar we samen opnieuw een aanvraag tot verblijf om humanitaire redenen zullen indienen bij de burgemeester. Meer informatie vind je hier.