“Zo’n jong meisje als piloot, dat vinden mensen soms raar”

Ik ontmoet Charlotte in haar thuisstad Oostende, waar ze me vertelt hoe het voelt om de wereld van bovenaf te kunnen bekijken, hoe het is om de jongste vrouwelijke pilote van ons land te zijn, en hoe dat nu juist allemaal werkt, die vliegtuigen.

Meteen na de middelbare school begon Charlotte aan haar pilotenopleiding. “Ik ben opgegroeid vlakbij de luchthaven van Oostende, dus als kind zag ik altijd vliegtuigen opstijgen en landen,” vertelt ze. “Ik voelde ze, ik hoorde ze. Daar is een passie gegroeid.” Toch was het voor Charlotte nooit helemaal vanzelfsprekend om pilote te worden. Die liefde voor vliegtuigen was er wel, maar het kwam niet meteen in haar op om ook écht aan de opleiding te beginnen. “Het beroep piloot leek een onbereikbare droom. Destijds was er niemand in mijn omgeving piloot. Het was mijn moeder die tegen me zei: ‘Waarom doe je het niet gewoon?’”

Met de steun van haar ouders begon ze op haar achttiende aan haar pilotenopleiding in Oostende. “Eerst had ik zes maanden intensief grondschool – dat betekent dat je nog niet de lucht ingaat, maar de theorie leert. Daarna volgden een blokperiode en examens in alle veertien theoretische vakken. Toen ik slaagde kon ik de lucht in tijdens de flight school. Elke vlucht kreeg ik nieuwe oefeningen, die natuurlijk steeds moeilijker werden.” Daarna studeerde Charlotte nog een maand in Oxford, waar ze leerde hoe je op een passagiersvliegtuig samenwerkt met je crew. Ze volgde er ook een zeer intensieve training op een flight simulator om te leren hoe je een vliegtuig navigeert. Tenslotte ging ze vier maanden naar school in Barcelona om haar diploma als vlieginstructeur te behalen.

“Charlotte houdt van haar beroep. Niet alleen vanwege het reizen, maar vooral vanwege het gevoel van het vliegen zelf.”

Tijdens haar opleiding werd het al meteen duidelijk dat de doorsnee piloot geen vrouw is. “Er zat nog één meisje in mijn klas van veertien leerlingen, maar zij is jammer genoeg met de opleiding gestopt. Van de tien instructeurs op de grondschool was er één een vrouw, en mijn vlieginstructeurs waren enkel mannen.”

Charlotte houdt van haar beroep. Niet alleen vanwege het reizen dat erbij komt kijken, maar vooral vanwege het gevoel van het vliegen zelf. “Het is die vrijheid. Het liefst vlieg ik boven de kust; Frankrijk vind ik het mooist. Elke keer vind ik het geweldig om naar beneden te kijken en om het land te zien. Elke keer ziet het landschap er daar anders uit afhankelijk van het seizoen, dat vind ik heel bijzonder.”

Ze kan zich nog goed herinneren hoe ze zich voelde na haar eerste vlucht: “Die vlucht ga ik nooit vergeten. Het is een onbeschrijfelijk gevoel om voor het eerst een vliegtuig te besturen. Het gaf mij zoveel adrenaline en een enorme motivatieboost: ik wilde meer vliegen.”

In de toekomst zou Charlotte het liefst bij een vliegmaatschappij werken. “Het is wel lastig om werk bij een vliegmaatschappij te vinden, omdat piloten beginnen zonder ervaring. De meeste airlines zoeken mensen die al een bepaald aantal vlieguren op de teller hebben staan. Dat is nu gelukkig aan het veranderen: er is een tekort aan piloten, en meer en meer maatschappijen nemen piloten zonder ervaring aan, die ze dan zelf verder opleiden.”

“Ik denk dat ik me overal kan aanpassen, als ik elke dag de zon maar zie.”

Een voorkeur voor een specifieke vliegmaatschappij heeft ze niet, maar in België wil ze niet blijven wonen. “Als ik mag kiezen, verhuis ik sowieso naar een warm land. Er moet een strand zijn en er moeten goede scholen zijn voor mijn kinderen, dat is het belangrijkst. Ik denk dat ik me overal kan aanpassen, als ik elke dag de zon maar zie.”

Bang is Charlotte absoluut niet als ze in de cockpit zit. “Er kan natuurlijk altijd iets gebeuren, maar het hangt er een beetje vanaf hoe je het zelf aanpakt. Ik hou het altijd veilig. Als het slecht weer is stijg ik niet op, dan neem ik geen risico.”

Ook tijdens een passagiersvlucht ziet ze weinig reden tot zenuwen. Alles is zeer streng gecontroleerd; de kans is klein dat er iets misgaat. Maar als piloot ben je natuurlijk wel verantwoordelijk voor je passagiers. “Dat is voor mij part of the job. Ik vind het gewoon leuk om mensen naar hun bestemming te brengen. Als ik vertrek doe ik dat met de gedachte: ik ga van punt A naar punt B en daar gaan we landen. Ik denk er niet aan dat we onderweg zouden kunnen crashen of dat er iets fout zou kunnen gaan.”

Momenteel werkt Charlotte als vlieginstructeur en leert ze anderen vliegen. Het is een job die ze heel graag doet. “Als instructeur kan ik mijn passie voor vliegen delen met anderen. En ook zelf leer ik iedere dag nog bij.” Wel merkt ze dat ze niet voldoet aan het typische beeld dat de meeste mensen van een vlieginstructeur hebben. “Ik heb wel eens voorgehad dat een man die me had geboekt voor lessen nogal schrok toen hij me zag.” Maar dat heeft volgens haar net zo goed met haar jonge leeftijd te maken: “Toen hij mijn naam las, had hij waarschijnlijk een iets oudere vrouw verwacht. Als mensen geen beeld van je hebben, is dat in het begin wel verschieten. Zo’n jong meisje, dat is raar. Dat is niet wat ze in gedachten hebben.”

Ook haar studenten zijn bijna uitsluitend mannen. “Hun gemiddelde leeftijd is tussen dertig en veertig jaar, en het is wel grappig dat ze dan moeten luisteren naar mij. Maar ze zijn wel braaf, hé (lacht).” Niet lang geleden vloog ze voor de eerste keer met een vrouwelijke studente: “Ik vind het supertof om eens aan een vrouw les te geven. Ik kan dan tijdens de vlucht ook eens over andere dingen babbelen. In de toekomst hoop ik zeker meer vrouwelijke leerlingen te krijgen, maar ja, het is nu eenmaal een mannenwereld.”

“Het is natuurlijk fijn als mannen aan mij iets komen vragen omdat ik het weet en zij niet.”

In haar vliegclub in Ursel is ze de enige vrouwelijke instructeur, en samen met ongeveer drie andere vrouwelijke piloten zijn ze in de minderheid tussen de zeventig mannelijke piloten. Maar haar mannelijke collega’s kijken zeker niet op haar neer. “Integendeel, ze hebben er veel respect voor dat ik piloot ben. En het is natuurlijk fijn als mannen aan mij iets komen vragen omdat ik het weet en zij niet (lacht). Als enige vrouw tussen al die mannen val ik natuurlijk wel op, maar zij vinden het wel supertof dat ik daar ben.”

Voorlopig zijn op televisie niet veel rolmodellen te vinden voor vrouwen die piloot willen worden: “Dat valt te vergelijken met politie-agenten in series. Je ziet vaak één vrouwelijke inspecteur, maar er zijn nooit allemaal vrouwelijke agenten en maar één man. Ergens klopt het wel dat een piloot in films en series vaak een man is. Moesten er altijd vrouwelijke pilotes getoond worden, zou het ook niet meer overeenkomen met de realiteit.”

Op sociale media gaat het er soms harder aan toe. Toen een Britse naamgenote van Charlotte, ook een pilote, door een man werd uitgelachen, beet zij vlijmscherp terug op Twitter. Die post ging viraal, en daar werd Charlotte vaak genoeg op gewezen. “Ik dacht eerst dat het over mij ging. Ik heb er dan ook op gereageerd: ‘Ik ben ook een Charlotte en ik ben ook piloot, en ik vind het leuk om te zien dat we niet alleen zijn.’ In het dagelijks leven zal ik mezelf niet zo snel voorstellen als piloot.  Ik stel mij voor als Charlotte. Als mannen vervolgens naar mijn beroep vragen, zijn ze telkens stomverbaasd. Ik vraag me af, als ik een man zou zijn, zou hun reactie dan dezelfde zijn?”

“Je merkt dat het beeld van een vrouwelijke instructeur hun ogen opent dat zij ook pilote zouden kunnen worden.”

Dat de pilotenstoel nu nog in de eerste plaats voorbehouden is aan mannen, merkt ze niet alleen aan reacties van de buitenwereld, maar ook aan de pilotenuniformen, die meestal een mannelijke snit hebben. “Ons schooluniform was wel op maat gemaakt, maar het mocht voor mij wel iets vrouwelijker zijn. Gelukkig zijn er online kledingwinkels voor pilotenuniformen, waar ik een uniform heb gekocht met een mooie taille.”

Volgens Charlotte wordt het verschil tussen mannen en vrouwen wel stilaan kleiner in de pilotenwereld. “Je merkt wel dat er iets opkomt, met dat feminisme nu,” zegt ze. “Je ziet wel dat mensen dat appreciëren. Ik ook, ik ben enorm feministisch.” Ze probeert dan ook andere meisjes en vrouwen te inspireren. “In de vliegclub komen echtgenotes en vriendinnen van andere piloten soms naar me toe om te zeggen hoe leuk ze het vinden dat er ook eens een vrouwelijke instructeur is, en dat ze ook interesse hebben om aan de opleiding te beginnen. Veel vrouwen kennen alleen mannen die vliegen en dan ben ik daar ineens. Je merkt dat het hun ogen opent dat zij ook pilote zouden kunnen worden. Dat vind ik echt fijn.”

Tijdens het event Moeilijke Dingen Makkelijk Uitgelegd op donderdag 7 juni in Oostende praat Charlotte over hoe een vliegtuig precies vliegt. Hoe ze zo’n complexe theorie op een eenvoudige manier gaat uitleggen, weet ze nog niet. Mij heeft ze alvast nieuwsgierig gemaakt, want ze zal zeker antwoord geven op deze boeiende vragen: “Hoe komt het dat je niet altijd op dezelfde manier op een andere bestemming kan landen?”, “Hoe weet je naar welke landingsbaan je moet gaan?” en “Hoe komt het dat als je een vliegtuig op full power zet het begint te vliegen, terwijl een auto op volle kracht toch ook niet opstijgt?”