Uit ons archief, maar nog steeds relevant
Redactrice Margit is leerkracht en staat vaak versteld van de veerkracht van veel jongeren, maar ziet ook veel ongelooflijk getalenteerde jongeren die gebukt gaan onder zware bagage. Zoals opgroeien in armoede. Margit wil het taboe wegnemen en ging op zoek naar de menselijke verhalen achter de krantenkoppen. Ze sprak met vier tieners die door verschillende omstandigheden opgroeien in armoede. Welk effect heeft armoede gehad op hun schoolleven? Hoe zien zij de toekomst?
“De 10 procent leerlingen van vijftien jaar oud met de hoogste socio-economische achtergrond heeft 79 procent kans om in een ASO-school te zitten. Voor de 10 procent leerlingen met de zwakste socio-economische achtergrond is dat maar 22 procent. Slechts 8 procent van de ‘rijkste’ leerlingen heeft al een jaar overgedaan. Bij de ‘armste’ leerlingen is dat 45 procent”, schreef De Standaard. Bijna nergens anders is de financiële afkomst zo doorslaggevend in de schoolresultaten van de leerlingen als in Vlaanderen. Vier tieners met een armoede-achtergrond vertellen in deze reeks hun verhaal. Deze keer het verhaal van D.
D.* is 17 en zit in het vijfde jaar woordkunst-drama
Mijn ouders kwamen in 1999 naar België: ze zijn de burgeroorlog in hun thuisland Albanië ontvlucht. Papa is na een inburgeringscursus onmiddellijk beginnen werken, en mama kon na een opleiding aan de slag als sociaal tolk. Een jaar later, toen ze zeven maanden zwanger was van mij, kreeg mama een hersenbloeding en later ook nog een herseninfarct. Sindsdien is ze voor meer dan driekwart verlamd en mag en kan ze niet meer werken.
Mijn vader werkte vanaf dan voor twee en kon het hele gezin financieel ondersteunen. We hadden meer dan voldoende geld. Ik groeide zelfs op met nanny’s: papa was altijd aan het werk, en mama vaak in het ziekenhuis. Financieel kwamen we dus niks te kort. In 2007 veranderde alles: mijn papa heeft toen een nieuwe partner leren kennen. Hij trok de deur achter zich dicht en heeft niet meer omgekeken. Ik was toen zeven. Ineens moesten mama en ik leven van een uitkering. Met de medische zorg die bovenop alle andere rekeningen kwamen, was dat niet evident.
“Waarom koop jij geen nieuwe schoenen? Jij draagt altijd dezelfde, die zijn zo versleten.”
Mama wilde nooit laten blijken dat we arm waren, maar ik besefte wel dat we niet veel hadden. Ik had niet zo veel kleren. Toen de wasmachine stuk ging, waste mama met de hand. Geld voor een nieuwe machine was er niet. Er waren vaak dagen dat er amper eten was, dat ik thuis kwam na school en de koelkast gewoon leeg was. Dagen dat de stroom uitviel tijdens het avondeten omdat de elektriciteitsrekening weer niet betaald was. Ik schrok me elke keer een hoedje als dat gebeurde.
Op school schaamde ik me. Als ik weer geen boterhammen mee had, vertelde ik dat ik ze thuis vergeten was. Ik denk niet dat de leerkrachten wisten wat er aan de hand was. Blijkbaar kon ik toen al goed toneel spelen (lacht). Soms kreeg ik wel eens opmerkingen van klasgenootjes. “Waarom koop jij geen nieuwe schoenen? Jij draagt altijd dezelfde, die zijn zo versleten.” Dan verzon ik snel iets over vergeten zakgeld of zo.
Ja, die schaamte was heel groot.
Bij papa was er wél geld. Bij hem kreeg ik voor sinterklaas soms dure cadeaus. Hij hoopte dan dat ik bij hem zou willen blijven wonen, maar ik kon mijn mama toch niet alleen laten? Zij had niet voor zo’n leven gekozen. Hij is tenslotte toch mijn vader, hij had ook gewoon kunnen bijspringen. Mama heeft nooit een cent alimentatie gekregen. Ook nu nog is onze financiële situatie heel wankel. Het is een beetje een cyclus: er zijn periodes dat we er even bovenop zijn, en dan zijn er weer momenten dat alles als een kaartenhuisje in elkaar valt.
“Een keer per week komt er familiehulp om ons wat te helpen. De andere dagen komen alle zorgen op mij terecht.”
Soms heb ik een dipje als mijn vrienden op stap gaan en ik niet mee kan. Een festival? Ik hou van muziek maar dat is gewoon te duur. Daaraan kan ik mijn geld echt niet uitgeven. Ik heb twee studentenjobs: op vrijdagavond werk ik geregeld in een restaurant, en op zaterdag sta ik in een kledingwinkel. Dat is toch een goede levensles? Ik leer nu al hoe ik bewust met geld moet omgaan. Maar uiteraard is dat slopend. Ik wil niet dat mijn schoolresultaten eronder lijden, daarom heb ik mijn hobby’s in de dans- en de muziekschool opgegeven. Ik heb al eens een jaar moeten overdoen en een tweede bisjaar wil ik kost wat kost vermijden.
Mijn eigen geld gebruik ik om af en toe iets leuks te doen met vrienden, maar het dient ook als lunchgeld voor school. Soms gebeurt het dat mama toch af en toe wat nodig heeft voor het huis als het een moeilijke maand is. Ik begrijp dat wel. Dan hebben we op zijn minst toch eten als ik thuis kom. Ik probeer haar altijd te steunen, al is dat niet altijd even makkelijk. Ik ben nog maar 17. Ik ben zelf nog heel hard aan het zoeken naar hoe ik mijn leven in elkaar moet zetten.
“Je kan maar een keer leven, dus ik vind het mijn plicht om daar het beste van maken.”
Veel mensen kennen mij als de vrolijke, uitbundige jongen. Op school ben ik bijna altijd goedgezind. Daar heb ik geen zorgen. Daar zijn mijn vrienden. Daar kan ik gewoon een doodnormale jongen van 17 zijn. Het is vooral thuis dat ik me minder goed voel. Een keer per week komt er familiehulp om ons wat te helpen. De andere dagen komen alle zorgen op mij terecht: ik ga na school naar de winkel en maak het eten. Ik vul de vaatwasser. Ik doe de was, de strijk, maak de kattenbak proper.
Toch probeer ik altijd vrolijk te zijn: waarom zou ik droevig en onzeker moeten leven terwijl het anders kan? Je kan maar een keer leven, dus ik vind het mijn plicht om daar het beste van maken.
Mijn ervaring heeft me gedrevener gemaakt. Gemotiveerder. Ambitieuzer. Ik heb een duidelijk doel in mijn leven: ik wil een goede job die me financiële stabiliteit geeft. Liefst eentje die ik graag doe. Mijn ultieme droom is acteur worden. Ik heb al een volledig plan uitgestippeld: na het middelbaar wil ik proberen om bij het conservatorium binnen te geraken. Lukt dat niet, dan ga ik voor juwelenontwerp of binnenhuisarchitectuur. En lukt dát niet, dan wordt het communicatiemanagement. Je ziet, ik heb verschillende plannetjes om mijn toekomst te doen slagen. Ik kan niet wachten om aan mijn nieuwe leven te beginnen.
Schrijf je reactie