Op 26 en 27 april vindt er op de Erasmushogeschool in Brussel een wetenschappelijk symposium rond adoptie plaats. Redactrice Anouk Torbeyns, zelf geadopteerd, sprak met Inge Demol, directeur van Steunpunt Adoptie en Christof Bex, doctoraatsonderzoeker aan de UGent en ook geadopteerd, over het belang van de ‘adoptie-tweedaagse’: “Er is nog te weinig ruimte voor de andere kant van het adoptieverhaal, die van geadopteerden zelf.”
Adoptie: het beheerst zelden de actualiteit. Wanneer het toch de media haalt, gaat het meestal over de kinderwens van kandidaat-ouders, de omslachtige procedures of bijvoorbeeld de samensmelting van verschillende Vlaamse adoptiediensten. Hoe het al die geadopteerden intussen vergaat in ons land, daar is minder over geweten. Het zeldzame wetenschappelijke onderzoek dat er is over geadopteerden en moeders die hun kind afstonden, wordt voor het eerst gebundeld en besproken tijdens het symposium. Binnenkort verschijnt er ook hier op Charlie een reeks over adoptie. In de tussentijd halen we alvast wat inspiratie op het tweedaagse symposium in Brussel.
Christof Bex (UGent), die onderzoek doet over transnationaal geadopteerden in de diaspora, zelf is geadopteerd en het symposium mee organiseert, vindt dat de tijd stilaan rijp is om het thema interlandelijke adoptie in het publieke debat te gooien. “Enkele jaren geleden zou het nog ondenkbaar zijn om een tweedaagse te organiseren over adoptie en de vraagtekens die je daarbij kan zetten. Vandaag kunnen we meesurfen op een nieuwe golf van dekolonisatie – van de geesten vooral – die sinds de discussie rond Zwarte Piet prominenter op de agenda kwam te staan.”
Dat er wel wat kruispunten zijn tussen ons koloniale verleden en interlandelijke adoptie, werd begin april nog eens duidelijk. Toen sprak Premier Charles Michel (MR) nog excuses uit aan kinderen die werden geboren uit een Belgische koloniaal en een Afrikaanse vrouw in het Congo, Rwanda en Burundi van de jaren 40 en 50. De kinderen werden prompt weggehaald bij hun moeder en ondergebracht bij Belgische weeshuizen of ter adoptie afgestaan aan Belgische wensouders.
“We zijn niet per definitie tegen adoptie, maar erkennen wel dat niet alles binnen het adoptieverhaal rozengeur en maneschijn is.”
Mede door die geschiedenis groeit het scepticisme rond (de geschiedenis van) interlandelijke adoptie. Toch houden de organisatoren van het symposium allesbehalve een pleidooi tégen adoptie. Inge Demol, directeur van Steunpunt Adoptie: “Nee, we zijn niet per definitie tegen adoptie, maar moeten wel erkennen dat niet alles binnen het adoptieverhaal rozengeur en maneschijn is. We moeten die dingen eerlijk durven benoemen, zonder iemand persoonlijk met de vinger te wijzen. Dat heeft toch geen zin.”
België kent een lange geschiedenis van interlandelijke adoptie, maar toch is er volgens Christof Bex bitter weinig geweten over de impact ervan, in de eerste plaats op geadopteerden zelf. “Het is heel problematisch dat er amper onderzoek wordt gedaan naar volwassen geadopteerden. Het zeldzame onderzoek dat werd gedaan, mist meestal enige diepgang. Het brengt weinig vernieuwende conclusies met zich mee. Dat kan beter. Hopelijk kan dit symposium de thematiek onder de aandacht brengen en academici uitnodigen om vanuit hun expertise meer en grondig onderzoek te voeren.”
Inge Demol voegt daar nog aan toe dat “het vooral de bedoeling is om op macroniveau na te denken over de geschiedenis en de huidige stand van zaken van interlandelijke adoptie. We bekijken welke systemen adoptie in stand houden, welke noord-zuid-verhoudingen eraan verbonden zijn en welke linken er zijn met het huidige migratiedebat.”
“Als we luisteren naar de verhalen van geadopteerden, horen we dat het niet altijd gemakkelijk is om op te groeien in een witte wereld.”
“Als we bovendien luisteren naar de verhalen van geadopteerden, horen we dat het niet altijd gemakkelijk is voor hen om op te groeien in een witte wereld. Net als andere mensen met een migratieachtergrond komen ze in aanraking met expliciet en impliciet racisme. Vragen als “Vanwaar kom je?” kunnen behoorlijk pijnlijk zijn. Dit symposium wil onder meer die herkenning en erkenning bieden aan geadopteerden”, aldus Inge Demol.
“In de eerste plaats hopen we dat geadopteerden elkaar kunnen vinden en gedachten en gevoelens kunnen uitwisselen in een open sfeer”, pikt Christof Bex nog in. “Daarnaast hopen we het debat rond interlandelijke adoptie hiermee eindelijk op gang te kunnen trekken. Hopelijk stemt het op z’n minst tot nadenken bij verschillende actoren: bij geadopteerden, adoptieouders, professionele werkers, beleidsmakers, … Het huidige adoptiebeleid is nog te veel afgestemd op adoptieouders en te weinig op geadopteerden. Hopelijk kunnen we met dit symposium een eerste aanzet tot verandering brengen onder het mom van changing the narrative.”
Zowel de UGent, de UAntwerpen, de VUB als de KU Leuven zetten mee hun schouders onder het tweedaagse symposium over interlandelijke adoptie. Zowel vrijdag als zaterdag komen nationale en internationale onderzoekers uit de sociale en de humane wetenschappen hun bevindingen voorstellen. Zij houden interlandelijke adoptie in het licht van onder meer de politieke en socio-culturele geschiedenis enerzijds en de huidige context van migratie en diversiteit anderzijds. Tijdens de tweede dag staat ook de stem van geadopteerden centraal. Aan de hand van getuigenissen, workshops en panelgesprekken moeten we meer te weten komen over wat het betekent om anno 2019 geadopteerd te zijn.
Schrijf je reactie