Opinie

De dag dat ik een allochtoon werd

De dag dat ik een allochtoon werd

’t Is gebeurd. 25 jaar lang heb ik de schijn hoog kunnen houden. 25 jaar lang was ik ‘niet zoals die anderen’, ‘één van de goei’ en vooral ‘één van ons’. Maar dat verandert en is misschien voorgoed voorbij. Mijn masker is afgevallen. Of zijn het toch vooral anderen die door de mand gevallen zijn? Foto’s: Sarah Van Looy

De reacties op mijn eerste column voor Charlie, over raciale stereotypen, zijn op z’n minst interessant te noemen. Ik kreeg hier en daar al bezorgde berichtjes: “Ben je oké? Trek je je niet te veel aan van die negatieve commentaren?” Lief, maar ik was echt wel al wat meer gewend. Ik vond de discussies zelfs nog vrij beleefd en beschaafd. Maar na al die jaren op sociale media is mijn grens van wat fatsoenlijk is misschien ook steeds verder opgeschoven. Of je kweekt simpelweg een oliftantenhuid tegen de bagger.

“De ronduit gemene tweets waren gelukkig zeldzaam, maar tussen al andere ‘gematigde’ tweets zag ik een lijn van othering.”

Toch waren er enkele reacties online, maar ook gebeurtenissen in real life,  die me aan het denken zetten. De ronduit gemene tweets waren gelukkig zeldzaam, maar tussen al andere ‘gematigde’ tweets zag ik hier en daar toch ook een lijn. Een lijn van othering. Mensen die mijn achtergrond niet kennen en die hetgeen ik zei automatisch linkten aan mijn huidskleur. Ze grepen het aan om me buiten hun ‘witte’ en vooral ‘Vlaamse’ groep te zetten. Voor veel mensen met een migratieachtergrond niks nieuws onder de zon, maar voor mij toch wel even schrikken. En net omwille van mijn achtergrond zo frappant.

Het is namelijk zo dat ik door mijn adoptie-achtergrond opgroeide in een oervlaams gezin. Ik heb Vlaamse familie en vrienden en ging altijd naar Vlaamse scholen. Mijn wereldbeeld werd dan ook jarenlang geschetst door een Vlaamse, of breder, eurocentrische bril. Met huidskleur of etniciteit heeft dat weinig te maken. Een reactie als ‘door hetgeen jij verkondigd (sic) is duidelijk dat jij van een andere etnische groep afkomstig bent en daarom onmogelijk kan begrijpen wat Vlaming zijn is’ is wat betreft mijn eerste column een dikke, vette quod erat demonstrandum.

Bounty

Want denken dat mensen met een donkere huidskleur per definitie zus of zo denken is, of course, een vorm van raciale stereotypering. Eén waar mensen met een donkere huidskleur zich ook schuldig aan maken. Wie niet voldoet aan het ‘meerderheidsdenken’ binnen een bepaalde ‘sociale minderheidsgroep’ krijgt al snel verrader, bounty, house slave of andere lyrische scheldwoorden naar het hoofd geslingerd.

“Bounty is bij de ene groep een woord van exclusie, bij de ander een woord van inclusie.”

Het specifieke woord bounty – zwart vanbuiten, maar wit vanbinnen – is wel een speciale in dat rijtje. Vooral omdat ik het jarenlang te horen kreeg van witte Vlamingen. Daar waar het een eerder negatieve connotatie heeft voor mensen met migratieroots, heeft het een positieve bijklank voor hen. Bij hen wordt ‘bounty’ aangegrepen om te zeggen dat je ‘anders bent dan die anderen’, dat je ‘één van de goei bent’ en vooral dat je ‘één van ons bent’. ‘Bounty’ is bij de ene groep een woord van exclusie, bij de ander een woord van inclusie.

Bitterzoete inclusie

Weliswaar een bitterzoete inclusie. Want wat het echt betekent, is dat je ondanks je donkere huid, je ‘wit’ kleedt, gedraagt en vooral denkt. Met andere woorden: je denkt het juiste. Je loopt netjes in de pas. Je bent misschien nog wel ‘lekker exotisch’, maar je doet vooral niet te moeilijk en stelt niet te moeilijke vragen. Het zijn die soort mensen met een donkere huidskleur die graag naar voren worden geschoven als rolmodel om onszelf op de borst te kloppen: “Kijk eens hoe divers we zijn!” Terwijl het niks meer is dan windowdressing.

“Je bent misschien nog wel ‘lekker exotisch’, maar je doet vooral niet te moeilijk en stelt niet te moeilijke vragen.”

Echte diversiteit zit ‘m niet enkel in de huidskleur van een persoon. Het zit ‘m vooral in de culturele uiting en de diverse perspectieven, de diverse brillen waardoor men naar de wereld kan kijken. Een bril die ook eens kritisch naar de gevestigde normen en waarden in Europa of het Westen tout court durft te kijken. En net daar begint het schoentje te knellen.

Donkerder vanbinnen

Want wie volgens diezelfde norm perfect geïntegreerd (lees: geassimileerd) is, maar zich steeds bewuster wordt van structureel racisme en zich erover uitspreekt, is niet langer een bounty. Die wordt steeds donkerder vanbinnen. Die is in de ogen van zogenaamde verdraagzamen een lastpak en maakt hen net onverdraagzamer. Die is niet langer ‘anders dan die anderen’, ‘één van de goei’, ‘één van ons’. Die wordt, ondanks de Vlaamsklinkende naam en de oervlaamse culturele achtergrond, steeds sneller en vaker een allochtoon.

Als kritisch nadenken en kritische vragen stellen over, vooral, mezelf en de wereld, betekent dat ik steeds vaker word gepercipieerd als ‘de ander’, als een allochtoon, dan zal ik die titel met eer dragen. Uiteindelijk is alles beter dan die verschrikkelijke, vieze, smakeloze, bounty.

Foto’s: Sarah Van Looy

Schrijf je reactie

Anouk Torbeyns is geboren in India en getogen in België. Haar huid is donker, maar haar privilege wit. Ze groeide op in een echt Vlaams boerengat en woont nu in de diverse stad. Ondertussen zoekt ze nieuwsgierig haar weg tussen al die schijnbare tegenstellingen. Als eindredacteur is ze verzot op de Nederlandse taal en als jonge journaliste zal ze waarschijnlijk meer vragen stellen dan antwoorden bieden.

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen