11 november 2018. Honderd jaar Wapenstilstand, honderd jaar herdenkingen over die Groote Oorlog. Honderd gemiste kansen om de geschiedenis eens echt eer aan te doen door het verhaal te vertellen van élke soldaat die meestreed. Wat we in deze polariserende tijden nodig hebben, is de kracht van een gemeenschappelijk verhaal, bij voorkeur verfilmd door Adil El Arbi en Bilall Fallah. Foto: Sarah Van Looy
Op niet echt koude (het is 6 november en straks zal het kwik stijgen tot niet minder dan 18 graden!), maar vooral donkere herfstdagen raak ik opnieuw verknocht aan de traditionele beeldbuis. Ik ben nu eenmaal een nostalgicus van het eerste uur.
Honderd duusd miljard nieuwe series op Netflix, maar ik blijf voor de honderd duusd miljardse keer naar Friends kijken. Ook op ‘den gewone tv’ moet ik toegeven nog steeds het honderd duusd miljardste seizoen van de Slimste Mens Ter Wereld te volgen. En op Eén kijk ik naar de herhaling van In Vlaamse Velden.
Die tv-reeks wordt niet zomaar opnieuw uitgezonden. 11 november is in aantocht. Meer bepaald 11 november 2018, dus de honderdste viering van Wapenstilstand. Je kan er prat op gaan dat de herdenkingen je de komende week rond de oren zullen vliegen. En terecht, want ook honderd jaar na de loopgravenoorlog in de Westhoek raakt het vele mensen. En niet alleen de kleinkinderen van witte soldaten.
“100 jaar na de loopgravenoorlog in de Westhoek raakt het vele mensen. En niet alleen de kleinkinderen van witte soldaten.”
Mondjesmaat komt er meer aandacht voor de rol die gekleurde soldaten hebben gespeeld tijdens de Eerste, maar ook Tweede Wereldoorlog. Dat er in koloniale tijden stiefmoederlijk werd omgesprongen met de nagedachtenis van geïmporteerd kanonnenvlees uit de kolonies is nog ergens begrijpelijk. Maar honderd jaar na datum mogen we wel meer verwachten.
Toch wordt nog al te vaak de wereldgeschiedenis gereduceerd tot een louter eurocentrische geschiedenis. Ook in de kunst- en entertainmentsector, bewijze Dunkirk, de recentste blockbuster over die andere Wereldoorlog.
Bij zo’n grote productie had blijkbaar niemand door dat de honderd duusd miljard figuranten stuk voor stuk wit waren. Dit terwijl er algemeen geweten is, of zou moeten zijn, dat Britse troepen uit talloze Indiase soldaten bestond en ook het Franse leger gretig rekruteerde vanuit hun kolonies.
In documentaires, boeken, films en andere naslagwerken over de Groote Oorlog is daar opvallend weinig van terug te vinden. Ik deed even een dubbelcheck bij de collectie van mijn vader, fervent verzamelaar van alles wat met WO I te maken heeft, en ook daar komt de gekleurde soldaat amper tot niet in voor.
“We zouden de wereld van vandaag beter kunnen begrijpen als we dat deel van de geschiedenis meer zouden belichten.”
Nochtans zouden we de wereld van vandaag beter kunnen begrijpen als we dat deel van de geschiedenis meer zouden belichten. Het plaatst sommige zaken alleszins in een ander perspectief. Wanneer we discussiëren over kerst- en wintermarkten bijvoorbeeld en we die verandering verkeerdelijk toeschrijven aan moslims, migranten of andere nieuwkomers.
Zij die opkomen voor ‘onze normen en waarden waar onze voorouders voor hebben gevochten tijdens den oorlog’ moeten weten dat ook de voorouders van die moslims, migranten en andere nieuwkomers waarschijnlijk in diezelfde oorlog hebben gestreden. Your argument is invalid.
In polariserende tijden hebben we meer dan ooit nood aan de kracht van gemeenschappelijke verhalen. Tijdens de zomer dachten we die gevonden te hebben in de prestaties van de Rode Duivels op het WK in Rusland.
“In polariserende tijden hebben we meer dan ooit nood aan de kracht van gemeenschappelijke verhalen.”
De Rode Duivels als summum van diversiteit en dus verbindende kracht. Maar racistische incidenten op Pukkelpop en de ontmaskering van Schild & Vrienden deden ons niet veel later al snel ontwaken uit die Kumbaya roes. We zijn er nog lang niet.
Wanneer men ondertussen vraagt aan mensen met een migratieachtergrond wat ze missen qua diversiteit op tv, is de respons dat men zich graag wil kunnen identificeren in de personages en/of verhaallijnen in fictieprogramma’s. En dat scenaristen of regisseurs die dan al eens zulke personages opvoeren in tv-series, soms de voeling missen met diens leefwereld en dan al eens de bal kunnen misslaan.
De oplossing lijkt me vrij simpel: wat we, honderd jaar Wapenstilstand in het achterhoofd, dringend nodig hebben, is een nieuw In Vlaamse Velden. Of een nieuw oorlogsepos waar er dit keer wel ruimte is voor die gekleurde soldaat. Haal Adil El Arbi en Bilall Fallah dus maar stante pede terug uit Hollywood. Will Smith en Eddie Murphy kunnen wel eventjes wachten voor een oorlogsdrama, min of meer gebaseerd op waargebeurde shit.
Schrijf je reactie