Te complex om aan lezers uit te leggen, niet concreet genoeg, niet dichtbij genoeg. Klimaatverandering heeft een pr-probleem. Waarom lezen we in de kranten losse feitjes over storm Harvey, maar wordt de olifant in de kamer nog steeds niet benoemd?
Een tornado zoals Harvey, die nu huishoudt in Houston, wordt niet veroorzaakt door klimaatverandering, maar klimaatverandering speelt wel een rol. Een warmer, vochtiger klimaat zorgt voor meer neerslag in het geval van een orkaan, met rampzalige gevolgen.
Dat geldt niet alleen voor Harvey. Hier een lijstje van recente gevallen van extreem weer:
- Door overstromingen in India zijn 1.200 mensen omgekomen en miljoenen mensen hebben hun huis moeten verlaten. In onze kranten is het stil, maar wie op Twitter op de hashtags #MumbaiFloods en #MumbaiRains zoekt, vindt meer dan 400.000 tweets en beelden.
- Zestien miljoen mensen in India, Bangladesh en Nepal worden getroffen door heftige moessonregens. Hulpverleners ter plekke spreken van een de ergste humanitaire crises in de regio van de laatste jaren.
- In Sierra Leone begroef een modderstroom twee weken geleden zo’n 500 mensen. Sinds juni stierven er meer dan 40 mensen door overstromingen in Niger.
- Deze zomer raakten er meerdere mensen gewond als gevolg van twee tornado’s in Polen, waarbij meer dan honderd huizen vernietigd werden en in natuurgebied Bory Tucholskie meer dan 400 bomen geveld werden.
- Hittegolf Lucifer houdt deze zomer huis in Zuid-Europa en veroorzaakte al bosbranden en doden.
“Het is een ramp die geaccelereerd werd door klimaatverandering. Toch zou je dat niet zeggen als je de kranten openslaat.”
“2016 was het warmste jaar ooit gemeten en het CO2-gehalte in de lucht bereikte een record. Intense, dodelijke hittegolven zijn vijftig maal toegenomen in de laatste dertig jaar. En uit rapporten blijkt dat het wel degelijk door menselijk toedoen zo ver gekomen is,” schreven we een paar weken geleden nog, toen we spraken met Thomas Siffer die op Italiaanse platteland ondervond hoe de hittegolf het dagelijks leven ingrijpend verandert.
Thomas zei toen: “Dagen en dagen op rij is het hier boven de 40 graden. Het is zo warm dat het bijna als een verademing voelt als het weer even 30 graden is. Voor de eerste keer in mijn leven word ik concreet geconfronteerd met klimaatopwarming. Er zijn cynici die zeggen dat de zomers in Italië nu eenmaal heel warm zijn, maar de lokale bevolking laat me weten dat het weer hier de laatste jaren niet normaal is. De wetenschappelijke theorieën over de klimaatsverandering zijn concréét geworden, ze bestaan niet meer louter op papier, maar zijn de werkelijkheid.”
Niet alleen Thomas ervaart aan den lijve wat de impact van klimaatverandering is, dat doen de mensen in alle hierboven opgesomde gebieden. Sommigen van hen kunnen het niet meer navertellen. Zij werden het slachtoffer van een ramp die op zijn minst geaccelereerd werd door klimaatverandering.
“Hoeveel concreter moet klimaatverandering worden en hoeveel dichterbij moet het komen?”
Toch zou je dat niet zeggen als je de kranten openslaat. Klimaatverandering is actueler dan ooit, maar heeft zoals gezegd een pr-probleem. Doordat onze media focussen op Westerse landen, krijgt vooral orkaan Harvey in Amerika aandacht. Er wordt over geschreven alsof het een geïsoleerd incident is, zonder het in een een wereldwijde context van extreem weer te plaatsen, zoals in het lijstje hierboven.
Daarnaast zijn foto’s van drijvende auto’s, Donald Trump die een menigte slachtoffers toespreekt alsof het een campagnemoment is en Melania Trump die een overstromingsgebied op stiletto’s bezoekt veel makkelijker te begrijpen dan de ongemakkelijke, en wat complexere, waarheid die klimaatrapporten tonen. En ook: sommige media worden gefinancierd door adverteerders die er baat bij hebben dat we ongelimiteerd blijven consumeren, reizen en doorgaan met business as usual, terwijl klimaatactie het tegenovergestelde van ons eist. Daarom wordt er over orkanen bericht als “weer” en niet “klimaat”(-verandering).
Gelukkig zijn er ook media die ons van de nodige context kunnen voorzien en die niet bang zijn de olifant in de kamer bij zijn naam te noemen. Je moet er wel even voor zoeken, maar geen zorgen, dat heb ik al voor je gedaan. Dit zijn drie artikels die mij meer inzicht gaven:
- Katrina. Sandy. Harvey. The debate over climate and hurricanes is getting louder and louder. Lees dit artikel van The Washington Post om te begrijpen hoe klimaatverandering extreem weer nog extremer maakt.
- Naomi Klein’s Message to the Media Covering Houston: Now is the Time to Talk About Climate Change. Auteur en onderzoekster Naomi Klein plaatst Harvey in een bredere context: die van klimaatverandering, armoede (niet alle slachtoffers hebben geld om zichzelf in veiligheid te brengen), racisme (mensen zonder papieren zijn bang om het gebied te ontvluchten omdat ze dan mogelijk gearresteerd worden) en de aanwezigheid van de chemische industrie in Houston (die van Harvey een mogelijk nog grotere ramp maakt).
- Waarom we zo vaak zwijgen over het klimaat (en hoe we dat kunnen doorbreken). In dit wat oudere artikel legt klimaatcorrespondent Jelmer Mommers uit waarom we het zo moeilijk vinden om ons over klimaatverandering te informeren en er met anderen over te praten. En hoe dat beter kan.
Hoeveel concreter moet klimaatverandering worden en hoeveel dichterbij moet het komen voordat we deze informatie in elke krant kunnen lezen?
Schrijf je reactie