‘Oktober was een recordmaand voor de files in ons land.’ ‘Monsterfiles door ongevallen op E17 en E40.’ ‘Regen veroorzaakt op één na drukste avondspits.’ De krantenkoppen van de voorbije maanden en het gefoeter op Twitter tijdens een moeilijke ochtend- en avondspits liegen er niet om: koning auto en zijn bestuurders hebben het hard te verduren. Voor mij is het een ver-van-mijn-bed-show. Ik bezit geen blinkende bolide en dat is een bewuste keuze.
Veel mensen kunnen zich geen leven zonder auto voorstellen. Een wagen betekent vrijheid en gemak. Ze kijken dan ook vreemd op als ik vertel dat ik geen auto heb en dat zo wil houden. Ik ben geen kruisvaarder die de auto wil verbannen, ik bied ook geen pasklare oplossing voor het mobiliteitsprobleem. Ik ga gewoon zonder wagen door het leven en die beslissing steunt op vier argumenten, mijn vier wielen zeg maar: rationeel (ik heb het niet nodig), financieel (het kost veel geld), ecologisch (het vervuilt) en emotioneel (ik rijd niet graag).
Het kan anders
In een dorp waar er slechts vijf bussen per dag langs de kerktoren voorbijrijden en de dichtstbijzijnde supermarkt op twintig minuten rijden ligt, is een auto geen overbodige luxe. Het verbindt je met de buitenwereld, het is een vluchtmiddel naar de beschaving. Ik kan het weten, want ik groeide op in zo’n dorp. Maar ook voor kortere afstanden zoals een brood halen bij de bakker of een bezoek aan de grootouders om de hoek, haalde mijn moeder het stalen ros van stal. We stonden er niet bij stil, de auto was vanzelfsprekend.
Als ik een auto had, dan liep ik wel over iets anders te mopperen. De ontelbare wegenwerken of het feit dat alle ondergrondse parkeergarages alweer volzet zijn.
Vandaag leg ik die afstanden zonder na te denken te voet, met de fiets of met het openbaar vervoer af. Nu ik in een stad woon lijkt alles veel dichterbij, terwijl ik op het platteland overmand word door de weidse velden waardoor alles plots veel verder lijkt. Strikt genomen heb ik geen auto nodig. Of ik nu met de wagen of met de trein naar mijn werk zou gaan, de reistijd blijft gelijk – als de treinen stipt rijden natuurlijk … Maar de ideale wereld bestaat niet. Als ik een auto had gehad, dan liep ik wel over iets anders te mopperen, de ontelbare wegenwerken in de Gentse binnenstad of het feit dat alle ondergrondse parkeergarages alweer volzet zijn bijvoorbeeld.
En oké, af en toe ben ik zwaarder geladen dan een kameel in de Sahara als ik inkopen heb gedaan maar dat neem ik er dan maar bij. Wie dit wil vermijden kan altijd beroep doen op Cambio, dat platform voor autodelen zit de laatste jaren serieus in de lift. Carpoolen ook trouwens, met de collega’s naar het werk of met vrienden naar een concert, zelfs samen in de file, ja gezellig. En als ik dan eens naar, ik zeg maar wat, de Zweedse meubelgigant moet, dan doe ik beroep op een vriendendienst. Want vrienden durven elkaar wel eens te helpen – en zijn altijd om te kopen met Zweedse balletjes.
Kiezen is verliezen
Ik woon alleen en draai op voor alle kosten, dat betekent dat ik keuzes moet maken. Een wagen zou maandelijks een serieuze hap uit mijn budget betekenen; aankoop, onderhoud, brandstof, belasting en verzekering, het loopt snel op. Geld dat ik liever aan een citytrip, een concert of een nieuwe outfit besteed of opzij zet voor als ik ooit eens met de verbouwingen van mijn huis begin. Ik pas voor het statussymbool op vier wielen omdat ik andere prioriteiten heb.
Voor sommige verplaatsingen ben je langer onderweg met het openbaar vervoer dan met de auto. In dat opzicht verlies je tijd en time is money, maar ik maak van die gelegenheid gebruik om mijn leesachterstand in te halen, mijn mails bij te werken of heerlijk door het raam te turen terwijl een versmolten landschap aan me voorbij raast.
Een druppel is een druppel
Het ecologische argument ligt voor de hand. Dieselgate hoefde niet aan het licht te komen om te weten dat een wagen een grote vervuiler is. Dat de Antwerpse binnenstad vanaf 2016 een lage-emissiezone wordt en daarmee oude dieselwagens uit de stadskern bant, kan ik alleen maar toejuichen. Ik hoop dat een daling van het fijn stof in de lucht er op termijn ook voor zorgt dat de bewoners van het Antwerpse Zuid bij hun positieven komen en niet langer de auto gebruiken om te shoppen in de Kammenstraat. Dat ik autoloos door het leven ga is weliswaar een druppel op een hete plaat, maar een druppel is een druppel.
Position switch naar de passagiersstoel
Als mensen mij vragen of ik met een auto kan rijden, antwoord ik steevast dat ik een rijbewijs heb. Dat houdt in dat ik op een blauwe maandag, na ongeveer een etmaal rijles met een rijinstructeur, het klaargespeeld heb om te slagen voor mijn rijexamen. Maar daar houdt het ook op, ik ben niet gemaakt om met een auto te rijden, ik heb die gave niet in mijn genen en daardoor veracht ik het. Het stond in de sterren geschreven want toen ik me als kind aan Mario Kart waagde, liep het al binnen de kortste keren fout.
Ik rij nooit met de wagen, de wagen rijdt met mij en dat is problematisch. Doordat ik de alertheid van een goede bestuurder mis, vind ik mezelf een gevaar op de weg. Als ik achter het stuur zit verander ik in een paniekzaaier die Hyachinth Bucket-gewijs denkt dat hij elke geparkeerde wagen zal rammen of dat elke voetganger een minuut later op zijn motorkap zal belanden.
Mezelf naar de passagiersstoel verbannen was de verstandigste en veiligste oplossing. Zelfkennis is nog steeds het begin van alle wijsheid.
Ik ben zo’n mens dat na tien keer proberen nog niet goed geparkeerd staat, waardoor het verkeer achter me begint op te stoppen en het getoeter me nog meer van streek brengt. Uiteindelijk rijd ik dan met het angstzweet parelend van mijn voorhoofd, gillend weg om vijf straten verder op een verlaten terrein te parkeren. Geloof me, geen pretje voor mijn passagiers.
Ik heb lang getwijfeld of ik dit argument, meteen ook het persoonlijkste van de vier, zou vermelden, want ‘autorijden is kinderspel, iedereen kan dat toch.’ Ik schaam me nog steeds voor het feit dat ik niet graag met de auto rijd, omdat ik er niets van bak, omdat ik rijangst heb. Mezelf naar de passagiersstoel verbannen was de verstandigste en veiligste oplossing. Zelfkennis is nog steeds het begin van alle wijsheid.
Vijf jaar geleden verhuisde ik naar de stad en sindsdien doe ik het zonder wagen. Dat lukt me aardig. Het bespaart me handenvol geld, ik doe mijn duit in het ecologische zakje en ik vrijwaar mezelf van rijstress. Kortom, het loopt op wieltjes. In het koninkrijk wagen ben ik een republikein. Wel een gematigde, want ik wil de wagen niet verbannen, maar met een beetje goede wil en een dosis gezond verstand kan de kilometerteller gerust in een lagere versnelling.
24 reacties
Herkenbaar, ik heb een rijbewijs maar heb al twintig jaar niet meer met de auto gereden. Ik heb mijn leven daar een beetje op afgestemd, denk ik. Bewust of onbewust. Niet dat ik daarom een minder rijk of gelukkig leven heb dan andere mensen. En een gezin heb ik niet, wat het toch wat makkelijker maakt.
Auto, trein, bus, tram, metro, fiets… ik rijdt met alles even graag en probeer zoveel mogelijk de juiste keuze te maken voor mijn verplaatsingen. Met de juiste mix kom je er net snelst 😉
Op een werkdag is dat auto (carpoolen met de kinderen tot aan de school), dan de trein en als laatste de vouwfiets. Van thuis vertrekken met alle bagage in de auto (ook de vouwfiets), de auto parkeren bij de school, dan met het fietsje naar de trein (station is zo goed als naast de school), 20 of 30 minuten met de trein en tot slot nog 30 of 15 minuten fietsen (hangt af van het station waar ik uitstap).
Volgend jaar hoop ik het autoritje naar de school te kunnen vervangen door de fiets met fietskar. De kinderen vragen er ook naar om op de fiets te kunnen gaan.
En leven zonder auto? Dat heb ik een jaar lang gedaan. Gewoon omdat ik geen auto had. Nu is er wel een kleine auto maar voor mij is dat geen blinkende bolide die ik voor mijn deur moet (uit)stallen zodat ik de buren hun ogen kan uitsteken. Voor mij moet een auto vooral praktisch zijn. Een vierkante blikken doos op wielen om van a naar b te kunnen gaan als dat nodig of handiger is.
Even terug naar mijn jaar zonder auto. Bijna alles deed ik toen op mijn fiets. Ik reed op mijn stadsfiets naar mijn werk (10km enkele rit), deed mijn boodschappen op de fiets (tweee grote fietstassen aan mijn fiets) en als ik dan in Brussel was, reed op die fiets ook door de Wetstraat (toen nog zonder fietspaden en 5 rijstroken voor de auto’s). Ook ging ik zo nu en dan eens op de fiets op bezoek bij mijn ouders. Een ritje van 120km. Lekker een dagje fietsen. Gemiddeld reed ik in het jaar zonder auto zo’n 600km per maand op mijn fiets. En dat heb ik geweten. Na drie maanden was ik drie kilo lichter.
In het jaar zonder auto heb ik eigenlijk nooit zoveel vreemde of afkeurende reacties gehad. Wel pas daarna toen ik dan toch een autootje had. Dat autootje was voor mij vooral handig voor die momenten dat het te ver zou zijnop de fiets en het openbaar vervoer mij weers eens in de steek liet. Want boodschappen deed ik nog steeds op de fiets terwijl de auto voor de deur bleef staan. En ik ging ook nog naar andere dingen op de fiets. Als ik dan vertelde dat ik op de fiets was gekomen, kreeg ik vaak de vraag: “Heb je geen auto?” “Jawel”, antwoordde ik dan, “die staat thuis.” De vreemde blikken die ik daarna kreeg, waren nog gekker dan de reacties in het jaar zonder auto: Die heeft een auto maar komt naar hier op de fiets? Die moet wel gek zijn.
Gelukkig zijn de tijden na 15 jaar wat veranderd en wordt je niet meer vreemd bekeken als je de auto laat staan en kiest voor de fiets. Wat helaas nog niet veranderd is, is de mentaliteit van veel automobilisten die denken dat ze de volledige verkeersruimte kunnen claimen en die fietsers zien als ongedierte op de weg.
Ik ben nu 32 jaar, en heb nog steeds geen rijbewijs. Toegegeven, dat begint het laatste jaar soms wel wat te knagen, maar een auto in mijn leven mis ik nog altijd niet. Ik ben natuurlijk alleenstaande, en ben verhuisd om op een boogscheut van mijn werk te wonen, en woon in een stad waar ik alles bij de hand heb.
Ik begrijp dat dat niet voor iedereen kan, koppels gaan vandaag meestal beide uit werken, en het is lang niet zeker dat beide in dezelfde stad werken. Er zal dus altijd iemand moeten pendelen. Ook kinderen maken de tijdspuzzel niet eenvoudiger, en de dag dat ik kinderen zou hebben, kan ik ook moeilijker beroep doen op mijn ouders, die nu eenmaal niet vlakbij wonen. Ik ben verhuisd naar de grote stad, zij niet. En ik heb ook het geluk een job te hebben waarvoor ik zelden op de baan moet.
Toch sta ik soms wat versteld over de excuses die mijn zoekt om toch maar de heilige koe niet te moeten opgeven. Nee, niet iedereen kan even makkelijk verhuizen, maar als beide partners bijvoorbeeld in Brussel werken, waarom dan mordicus in het verre Limburg blijven wonen? Zou het dan niet interessanter zijn, tijdsgewijs, om werk dichter bij huis te zoeken, zelfs wanneer je iets minder verdient, of een duurdere woning in het Brusselse te betrekken, en die vele km te besparen? In elk geval hoort zoiets wat mij betreft je eigen keuze te zijn, en hoeft dat niet gesponsord te zijn met salariswagens, km-aftrek, etc.
Dit gezegd zijnde, ik zou echt niet meer mijn dagelijkse tijdswinst willen ruilen voor welk fiscaal voordeel dan ook dat wonen op het platteland kan opleveren.
Als de Vlaming eenmaal die baksteen in zijn maag heeft omgezet naar die droomwoning dat is dat zijn kleine koninkrijk en zal hij dat pas horizontaal en morsdood verlaten. Tel daarbij op dat de overheid verhuizen ook niet echt (fiscaal) stimuleert en de honkvaste Vlaming blijft zitten waar hij zit ook al moet hij daarvoor het halve land doorrijden en verstoppen met files om op het werk te kunnen komen. Als de baas dan ook nog eens een salarisauto geeft dan is de keuze snel gemaakt. Die baksteen neerpoten waar de woningen goedkoop zijn, liefst nog lekker dicht bij hotel mama, en met de salarisauto filerijden naar de regio waar het goed verdient.
Zou iedereen zijn reiskosten enkel nog vergoed krijgen voor het gebruik van het openbaar vervoer… onze maatschappij zou er snel anders uit gaan zien.
Je verhaal is heel herkenbaar. 18 jaar geleden ben ik gestopt met autorijden. Gewoon omdat ik net iets te gemakkelijk (en teveel) in slaap viel achter het stuur. De druppel was toen ik net niet op een brugpijler ben geknald (en ik zat niet alleen in de auto) door in slaap te vallen achter het stuur (3 maand later was de auto weg). Uiteindelijk ben ik (gewoon) de trend ver vooruit geweest. Toen was je echt een buitenbeentje, waarvan ze dachten dat die geen geld heeft. Later werd ik (letterlijk) uitgescholden voor gierigaard, enkel en alleen omdat ik geen auto had. Nu de laatste jaren merk ik wel enige vorm van jaloezie, wellicht niet omdat ik geen auto heb, maar vooral geen nodig heb. Misschien nog meer omdat ik psychisch zonder kan, ik heb geen imago op wielen nodig dat elk weekend gewassen moet worden.
Wel spijtig dat ik hier weer in de reacties lees dat er autogebruikers zijn die zich blijken te moeten verdedigen. Ook al is je bericht heel duidelijk niet anti-auto. Ik ken ook wel mensen die vinden hun auto te moeten verdedigen tov mij. Dan hoor ik steeds weer dezelfde flauwe kul, waarmee ze gewoon zichzelf proberen wijs te maken niet zonder auto verder te kunnen.
Ook wij hebben meer dan een jaar geleden onze auto weggedaan. Met een derde kindje onderweg en de winter voor de deur niet de meest evidente keuze. Toch hebben we er nog geen moment spijt van gehad! Wij doen bijna alles met de fiets. Vanaf 20 km nemen we openbaar vervoer. En dan zijn we wel even bezig want we wonen in niet zo’n grote stad. Toch gaat het voor ons boven de auto. Wat meer plannen en die klik komt er wel. Ik ga ook met de elektrische fiets naar het werk: 21,5 km enkele rit. Heerlijk!
Fijn artikel en herkenbaar.
Bij onze terugkeer naar Belgie nu alweer zes jaar geleden (na vijf jaar Kopenhagen (waar onze auto buiten stond te roesten) en vijf jaar Amsterdam, waar we al geen auto meerhadden)), hebben we bewust gezocht naar een plek met een goed bediend station en waar Cambio actief is. Ondertussen hebben we ook vouwfietsen zodat we nog minder met Cambio op stap moeten (het parkeerverhaal komt me ook bekend voor :-)).
Hey Stijn, ik heb je verhaal gedeeld in de Facebookgroep “Bewust geen eigen auto”. Daar zijn we alvast met meer dan 780 die zonder (eigen) auto door het leven gaan!
Binnen enkele maanden kan mijn dochter naar de school en dan moet ik ’s morgens al niet meer toeren tussen creche en school. Met een beetje planning en een plooifiets kan ik misschien zelfs de laatste pendeltrein halen. Dat is waar ik naar streef.
Maar tot dan is het filerijden. En neen, het kan niet anders.
Wij zijn bewust gaan wonen bij een station van een redelijke omvang (Brugge). Ook mijn werkplek kies ik op basis van bereikbaarheid met het openbaar vervoer. De overheid kan nu eenmaal niet in elke uithoek openbaar vervoer voorzien (en dan heb ik het niet over heel Limburg of West-Vlaanderen, maar wel over dorpen zoals Schuiferskapelle e.d.).
Wat het wel moeilijk maakt is, dat niet iedereen er zo over denkt. Het zorgde al voor vervelende situaties bij een sollicitatiegesprek en ook werven zijn niet altijd goed bereikbaar (ik ben architect). Dus ooit zal het waarschijnlijk wel een noodzakelijke aankoop worden. Maar tot dan hebben we toch maar mooi wat CO2 en geld uitgespaard!
Wat telt is dat jij de juiste mentaliteit wel al hebt, Saar. Op dit moment lukt het zonder wagen, en wat de toekomst brengt dat zie je dan weer wel.
De Vlaamse/Belgische ruimtelijke WANorde heeft in combinatie met de opkomst van de auto in de jaren 1960 voor de huidige mobiliteitschaos gezorgd. Ga maar wonen waar je wilt op de boerenbuiten en met de auto kom je makkelijk op je werk in de stad.
Nog steeds willen velen gaan wonen op de boerenbuiten (ook omdat de woningen daar goedkoper zijn) en denken ze dat ze maar met die auto de stad in kunnen rijden. Liefst tot op de Grote Markt of in een parkeergarage onder die markt.
Die chaotische wanorde heeft er ook voor gezorgd dat en in Vlaanderen op de boerenbuiten geen fatsoenlijk openbaar vervoer mogelijk is omdat de bus als stofzuiger van dorpje naar dorpje moet rijden. In dit geval is die definitie van openvaar vervoer meer dan waar: Openbaar vervoer is vervoer van een plaats waar niet niet bent naar een plaats waar je niet wilt zijn op een tijdstip dat je niet past via de grootst mogelijke omweg.
Bewust in de stad blijven wonen, dicht bij de voorzieningen zoals winkels en openbaar vervoer, kost misschien wel iets meer dan wonen op de boerenbuiten maar levert veel meer andere winst op.
En wanneer je het openbaar vervoer combineert met een vouwfiets dan heb je misschien nog wel meer vrijheid dan met een auto.
Daarom zijn mijn vriendin en ik bezig met de aankoop van een huis in het stadje (met IR station) waar we nu wonen. Kost misschien wel iets meer dan een huis op de boerenbuiten maar door de nabijheid van alles kunnen we besparen op vervoerskosten.
Teken je als architect ook verbouwingen?
Het stoort me een beetje dat het overkomt alsof mensen met een auto een vrije keuze hebben. Niet iedereen woont in een stad, of op fietsafstand van werk, winkel en school. Onze auto kost ons handenvol geld en ik besef volledig dat het vervuilend is, maar aangezien de regering de provincie Limburg nog niet heeft ontdekt wat betreft mobiliteit KAN HET NIET ANDERS! Een busrit naar mijn werk duurt dubbel zo lang (1u bus voor 25 km???? – overstap inbegrepen).
Ik ben geen luxepaardje, geen egoïst die de wereld naar de knoppen helpt, ook niet lui want ik wou dat de afstanden te doen waren met de fiets. Ik ben gewoon een mama die op tijd op haar werk moet zijn.
Idem dito hier in de stille kempen hoor! (De naam zegt het zelf ;-))
Bijna 10 jaar ben ik met het openbaar vervoer gaan werken (toch bijna 3 kwartier voor een dikke 20 kilometer), maar sinds deze zomer ben ik gezwicht voor de auto. Om vele redenen (een dochter van iets meer dan 2 en een broertje / zusje onderweg zijn de belangrijkste). Het bespaart me tijd (minstens 3 kwartier per dag), maar het geeft me ook de vrijheid om te komen en te gaan wanneer ik dat wil of wanneer het nodig is (stel je voor: de onthaalmoeder vraagt om je zieke kindje op te komen halen, maar je volgende bus is nog een uur wachten, dan nog op de bus en dan moet je nog 20 minuten te voet naar huis omdat de bus enkel tijdens de schooluren tot voor je deur rijdt). Maar ik heb het goede voornemen om deze periode tot een minimum te beperken (ahum, een tweetal jaar of zo), want Stijn, er zijn wel meer mensen die niet graag met de auto rijden hoor ;-)!
Hoi Anneke, was helemaal de bedoeling niet om zo over te komen hoor, ik schreef dan ook: ‘In een dorp waar er slechts vijf bussen per dag langs de kerktoren voorbijrijden en de dichtstbijzijnde supermarkt op twintig minuten rijden ligt, is een auto geen overbodige luxe.’ Woonplaats, job, gezinssituatie … Het zijn allemaal factoren die meespelen en die er in jouw geval voor zorgen dat je wél een wagen nodig hebt, waarvoor alle begrip.
Ook hier bewust autoloos/autovrij. Ik kan mij goed vinden in je uiteenzetting, alleen dat vierde punt niet, ik rij best graag. Wij hebben wel een Cambioabonnement, dat we ongeveer drie à vier keer per maand gebruiken.
Wie we hier hebben 🙂
Ik neem eind deze maand afscheid van mijn bedrijfswagen en stap over op cambio als voltijds zelfstandige om naar mijn klanten te rijden indien nodig. Hopelijk lukt het allemaal wat!
Dit artikel en de reacties zijn toch al heel bemoedigend 🙂
Veel succes met de nieuwe job én het Cambio-abonnement Dora!
Goed zo Gerhilde, dat betekent dat jij mag rijden als we ooit samen op pad zouden gaan 😉
Ik was ook zo! Jarenlang zonder auto, heerlijk. Zo’n buitenbeentje voelde ik mij niet, in mijn omgeving waren er heel veel mensen zonder auto. Onlangs toch eentje gekocht omdat mijn nieuwe job bijna onmogelijk te bereiken was met het openbaar vervoer en die pendeltijd heel zwaar op ons gezin begon te wegen. Ik vind het nog altijd jammer, want er komen heel wat kosten en kopzorgen bij kijken.
Dat kan ik me inbeelden, Silvia. Maar soms kan het niet anders, door de reacties hier voel ik me alvast minder een buitenbeentje. Thx!
Ik vind het altijd opnieuw leuk om te lezen dat er nog uitzonderingen zijn zoals wij, zo van die rare kwibussen die vrijwillig geen auto hebben 🙂
Intussen ben ik deel van een gezin van vier en is onze bakfiets onmisbaar geworden, maar hebben we nog steeds bewust geen auto. In Gent voelden we ons niet zo uitzonderlijk, omdat er hoe langer hoe meer mensen die keuze maken. In Ierland zijn ze echter nog inniger verbonden met hun auto en is geen auto hebben eerder zielig (so sad…) dan wat anders. Het openbaar vervoer in de rand van Dublin lijkt dan ook erg op dat in Belgische dorpen en dan heb ik het niet eens over het echte platteland. Mijn (bergop) gebakfiets heeft wel al voor veel spontane aanmoedigingen gezorgd, op dat vlak hebben de Ieren wel een streepje voor 😉
Je bent zowaar een trendsetter in Ierland! *haalt spandoek boven*