“Most people eat meat because most people eat meat”: vlees eten is voor veel mensen nu eenmaal een gewoonte. Toch zijn er steeds meer mensen die dierlijke producten regelmatig laten staan. Volgens Tobias Leenaert leveren deze vleesverminderaars een belangrijke bijdrage aan het welzijn van dieren en dat van onze planeet. Met tips van onze redactrices hopen we je te inspireren om wat vaker (of misschien wel altijd!) te kiezen voor een plantaardig alternatief.
Jozefien
“Ik ben eigenlijk altijd een vleeseter geweest, ik hield ervan om etentjes te geven met varkensgebraad of gevulde kalkoen. Eigenlijk ergerde ik me dood aan vegetariërs en hun praatjes die op mijn schuldgevoel inwerkten. Dat is ineens veranderd toen ik twee jaar geleden op een avond de docu ‘Cowspiracy’ zag. Ik heb die nacht echt wakker gelegen. Als je weet dat voor een hamburger 2500 liter water nodig is, ben je snel om. De vleesindustrie is vernietigend voor ons klimaat. En hoe dieren worden gefokt en geslacht is ronduit walgelijk.”
“Mijn man was al een paar maanden voor mij geswitcht en we hadden koemelk al lang geleden vervangen door soyamelk omdat onze jongste zoon lactose-intolerant is. Vlees laten was dus niet zo moeilijk als ik verwacht had. De eerste maanden had ik nog eens een zwak moment, maar nu krijg ik vlees niet meer binnen. Ik ben te bewust van het feit dat ik op een dood dier aan het kauwen ben. Vis en schaaldieren eet ik nog heel af en toe, maar ik let op waar het vandaan komt. Ik zou ook graag stoppen met zuivelproducten, maar dat vind ik best moeilijk. Ik bak heel graag en ben nu aan het leren hoe je boter kan vervangen door kokosolie en eieren door rijpe bananen bijvoorbeeld. Ik eet nu ook meer groenten, linzen, noten, kikkererwten, soja, the usual denk ik. We hebben twee kinderen die thuis vegetarisch eten (en elders wat de pot schaft) dus het moet ook wel een beetje praktisch blijven. Gelukkig heb je nu veel keuze qua vleesvervangers: veggie-worstjes, notenburgers, quorn-blokjes. Dat maakt het haalbaar voor ons als gezin.”
“Ik ben te bewust van het feit dat ik op een dood dier aan het kauwen ben.”
“Sommige van mijn vrienden lachten eerst een beetje met ons vegetarische eetpatroon, maar de meesten staan er wel open voor. Ze hebben er ook geen probleem mee dat de etentjes bij ons nu zonder vlees zijn. Soms voel je je wel als degene die “moeilijk doet”. Op restaurant bijvoorbeeld, of op het werk bij het lunchbuffet wanneer quasi alle beleg en slaatjes vlees bevatten. Soms maak ik dan wel eens een opmerking als ‘Welke dode dieren liggen er vandaag op tafel?’. Je voelt dat vleeseters daar een beetje ongemakkelijk van worden. Zo was ik vroeger ook (lacht).”
“Als tip kan ik de producten van de Vegetarische Slager aanraden. In Colruyt hebben ze ook zakken met diepvries vleesvervangers, dat is handig als je snel een maaltijd voor twee hongerige kinderen op tafel moet zetten. Verder moet je beter leren kruiden en marineren. Ik heb nu veel verse kruiden in de tuin staan, daar pimp je elke maaltijd mee!”
Deze havermoutkoekjes heb ik net leren maken. Vroeger maakte ik ze met boter en eieren, nu met kokosolie en rijpe bananen. Minstens even lekker, en volgens de kinderen zelfs lekkerder!
Sarah
“Ik ben al meer dan twintig jaar een vegetariër die zo plantaardig mogelijk probeert te eten. Ik mag mezelf geen veganist noemen, want ik eet af en toe nog een eitje of kaas. Ik ben vegetarisch beginnen te eten nadat ik een filmpje zag over een meisje dat een goede band had met een koe uit het bedrijf van haar vader. Ik weet nog dat ze vertelde dat haar koosnaam voor de koe Vlekje was omdat ze drie vlekjes op haar neus had en dat ze haar koe-vriend met een lokroep liet komen. Bleek dat Vlekje klaar was voor de slacht en ze afscheid moest nemen. Dat werd goedgepraat door haar vader en omgeving met ‘het is nu eenmaal zo’. Het meisje ging daar uiteindelijk in mee en nam afscheid van haar koe. Vanaf toen ben ik beginnen na te denken over vlees eten en het feit dat we ons neerleggen bij dingen omdat ‘ze nu eenmaal zo zijn’. Dat je als kind moet leren je gevoelens naar dieren toe af te sluiten om te voldoen aan wat de maatschappij voorschrijft dat ‘normaal’ is.”
“Ik heb wel nog een tijd vis gegeten. Pas na het lezen van ‘Dieren Eten’ van Jonathan Safran Foer ben ik volledig overgeschakeld naar mijn huidige eetpatroon. Vanaf nu zeg ik ronduit nee tegen vlees, vis en dingen zoals gelatine. Die zaken komen ook mijn huis niet binnen. Ik kan mij gewoonweg niet inbeelden dat ik een stuk dood dier wil opeten. Want ik zie geen steak of kotelet op mijn bord liggen, ik zie een koe of varken.”
“Als vrienden komen eten, kook ik altijd veganistisch. Dat is mijn manier om te tonen hoeveel keuze er is en hoe lekker vegan eten kan zijn.”
“Vegetarisme begint in Vlaanderen stilaan ingeburgerd te geraken door acties zoals Donderdag Veggiedag. Maar als ik zeg dat ik zo plantaardig mogelijk eet en probeer zuivel en eieren te laten, dan vragen mensen wel wát ik eet. Ik probeer dan uit te leggen welke opties er allemaal zijn. Als ik vrienden uitnodig om te komen eten, kook ik altijd veganistisch. Dat is mijn manier om te tonen hoeveel keuze er is en hoe lekker vegan eten kan zijn – dat hoop ik toch (lacht). Vaak beseffen ze niet eens dat ze vegan eten tot ik het zeg.”
“Ik moet wel toegeven dat ik moeite heb om kaas te laten. Voor melk en yoghurt heb je heel lekkere vervangers, voor kaas is dit niet het geval. Ik kan soms enorm genieten van een stukje Franse kaas of feta. Verder gebruik ik af en toe kant-en-klare vleesvervangers, bijvoorbeeld als ik zin heb in boerenkost. Maar meestal gebruik ik peulvruchten, tofu, tempeh of seitan als vleesvervangers. Belangrijk bij die producten is om te weten hoe je ze klaar moet maken; je moet er een smaak voor ontwikkelen.”
“Voor beginners kan ik de website van www.evavzw.be aanraden. Daar staan duidelijke informatie over vegetarische voeding en leuke recepten op. Een persoonlijke favoriet voor eenvoudige en lekkere gerechten is www.minimalistbaker.com. Ik heb ook een heleboel veggie en vegan kookboeken. Er zijn er twee waar ik vaak naar teruggrijp: ‘Kickstart’ van Lisa Steltenpool, omdat zij vertrekt vanuit een gezonde levensstijl en ‘Oh she glows elke dag’ van Angela Liddon. Mijn favoriete adresjes in Antwerpen zijn Falafeltof en Otomat. In Gent: De frietketel. Wel allemaal fastfood, haha. Als het iets meer mag kosten dan is Graanmarkt 13 een aanrader. Ik heb zelden zo lekker gegeten als daar.”
Dit is mijn standaard ontbijt. Het bestaat altijd uit fruit zoals appel, peer, banaan en kiwi, Alpro soya yoghurt en Cereal Flakes.
Soe
“Ik ben een vegetariër in wording, een wannabe vegetariër. Ik probeer al een dikke maand vlees te laten, maar ik heb wel nog gezondigd onlangs. Mijn vader maakt vaak Congolees eten en in de Congolese keuken is vlees een belangrijk bestandsdeel. Als hij dan kookt, eet ik uit beleefdheid wel mee. Maar ik vind wel van mezelf dat ik enorm verbeterd ben, vroeger at ik elke dag vlees!”
“De eerste keer dat ik me vragen stelde bij mijn eetpatroon is al enkele jaren geleden. Ik at veel suiker, ik deed bijvoorbeeld mijn thee vol suiker. Ook kon ik echt snoepen. Maar ik besefte dat suiker alles hetzelfde doet smaken en ik ben het daarom minder gaan gebruiken. Enkele jaren geleden had ik ook in toenemende mate last van buikpijn, die opkwam wanneer ik melk dronk. Ook mijn tinnitus (oorsuizen, nvdr) wordt erger als ik melk drink, yoghurt eet of alcohol en koffie drink. Ik begon dus meer na te denken over wat deze producten en ander voedsel zoals vlees met mijn lichaam deden en heb besloten mijn eetstijl drastisch te veranderen. En dat heeft z’n vruchten al afgeworpen.”
“Ik geloof niet zo in vleesvervangers. In feite moet je gewoon je beeld over wat op een bord ligt aanpassen.”
“Ik veranderde mijn eetpatroon in de eerste plaats dus voor mijn gezondheid. Natuurlijk sta ik ook stil bij welke impact voeding op ons milieu heeft. Ik probeer eerlijk te kopen, bijvoorbeeld door rekening te houden met transport en dierenbehandeling, maar dat is niet altijd even gemakkelijk. Om mijn bewustzijn te vergroten, zou ik eigenlijk meer documentaires moeten zien. Waarom ik dat nog niet gedaan heb? Rutger Bregman heeft daar een goed artikel over geschreven. Hij schrijft: “ik wist genoeg om te weten dat ik niet meer wilde weten.” Eigenlijk weten we allemaal dat dieren slecht behandeld worden en dat vlees slecht is voor onze planeet, maar onwetendheid is veel makkelijker. Als ik leed zie, vergeet ik dat moeilijk, dat spookt nog lang rond in mijn hoofd. Maar ik ben echt wel van plan om die docu’s te bekijken, het staat bovenaan in mijn agenda.”
“Ik krijg echt geen vlees van de frituur binnen. Een frikandel ofzo, wat daar allemaal inzit, dat vind ik walgelijk. Ik eet ook geen rood vlees, gewoon omdat ik dat echt niet lekker vind. Bewerkte slaatjes uit de supermarkt kunnen mij ook niet bekoren, ze smaken allemaal hetzelfde. Gebraden kip vind ik dan wel heel moeilijk om te laten. Dat ruikt vaak zo heerlijk.”
“Ik geloof niet zo in vleesvervangers. In feite moet je gewoon je beeld over wat er op een bord hoort te liggen, aanpassen. Ik probeer niet meer in het stramien van ‘aardappelen, groenten, vlees/vis’ te denken, maar mijn patroon te veranderen. Ik ben nu bijvoorbeeld enorm aan het experimenteren met verschillende smaken. Ook maak ik in plaats van vlees extra potjes met dipsausjes, kaas en andere mixes voor bij de groenten en aardappeltjes.”
“Een heel goed restaurant in Antwerpen is Juno. Daar vind je lekkere vegetarische en vegan gerechten. Een ander adresje waar je me weleens terugvindt is Camino in Antwerpen. Voor recepten haal ik inspiratie uit het boek ‘Easy Vegan’ van Julie Van Den Kerchove, maar ik experimenteer ook veel met wat in me opkomt. Proberen en zoeken naar smaken en combinaties, dat is mijn gouden tip!”
Ik kan elke dag avocado eten! Hoe? Puur op een toastje met peper en zout en wat tomaatjes (kwijl), in guacamole natuurlijk (njam), in een salade met zoete aardappel, rauwe spinazieblaadjes en feta (lekkerrr), of gewoon zo lepelen uit de schil (heerlijk!).
Elisa
“Ik ben al heel mijn leven een rasechte vegetariër. Mijn ouders aten al lang vegetarisch voor ik geboren werd. Ze hebben mij grootgebracht op vegetarische voeding. Ik begon er pas over na te denken toen ik begon te puberen. In die periode luisterde ik intensief naar muziek, onder andere naar Moby. Bij zijn cd ‘Play’ zat een boekje met korte essays. In een ervan legt hij uit waarom hij ervoor koos veganist te worden. Een specifieke reden sprong er voor mij toen uit: “A vegan diet is materially more efficient than an animal product based diet. By that I mean that you can feed lots more people with grain directly than by feeding that grain to a cow and then killing the cow. In a world where people are starving it seems criminal to fatten up cows with grain that could be keeping people alive.” Die paar zinnen hebben me aan het denken gezet en voor ik het goed en wel besefte was ik niet langer vegetariër uit gewoonte, maar uit overtuiging. Vandaag ben ik vegetariër omdat het ecologisch een meer verantwoorde keuze is.”
“Omdat ik nooit iets heb moeten laten, mis ik ook niks. Voor mij is vlees of vis geen eten dat ik moet ‘laten’. Ik zit daarom in een luxepositie, dat besef ik zeker. Wat betreft andere producten zoals melk en kaas, probeer ik er op te letten dat ze van van dieren komen die een kwalitatief leven gehad hebben (maar ik geef ook meteen toe dat dat geen evidentie is).”
“Wat ik vooral belangrijk vind, is dat mensen over alle informatie beschikken om een doordachte keuze te kunnen maken voor zichzelf.”
“Mijn ouders hebben steeds enorm gevarieerd gekookt. Bij ons stond er zelden of nooit Vlaamse kost op tafel, maar gerechten uit alle hoeken van de wereld. We aten bijvoorbeeld veel peulvruchten en noten, en op die manier zit je niet met zo’n nepvlees-achtige toestanden. Ik begrijp dat het voor ‘nieuwe’ vegetariërs makkelijk is om vlees gewoon te vervangen door zo’n burger, maar er bestaan zoveel gerechten waarin die compleet overbodig zijn. Het is een kwestie van gewoonte. Wie me vraagt wat ik dan wel nog eet, vind ik eigenlijk een beetje bekrompen. Hebben die ooit al eens rondgekeken in de supermarkt? Er zijn zo oneindig veel alternatieven!”
“Niemand maakt er ooit een probleem van dat ik vegetariër ben. Veel mensen in mijn omgeving koken of eten met plezier vegetarisch. Ik zal wellicht opnieuw in de luxepositie zitten dat ik omringd ben door mensen die geven om hun gezondheid en hun ecologische voetafdruk. Als ik kinderen heb, zou ik ze liefst ook vegetarisch opvoeden. Maar ik zou ze ook niet afstraffen als ze op latere leeftijd toch beslissen om vlees te gaan eten. Wat ik vooral belangrijk vind, is dat ze over alle informatie beschikken om een doordachte keuze te kunnen maken voor zichzelf. In bovengenoemd essay schreef Moby ook: “People make different choices for different reasons, and it is not my place to judge the choices that other people make.”
“Mijn grote tip is om over de grenzen heen te kijken. Er bestaan enorm veel lekkere, exotische gerechten die volledig vegetarisch zijn. En wees ook niet bang om creatief te zijn en te experimenteren in de keuken! Je kan je laten inspireren door zowat elk kookboek en vervolgens zelf recepten aan te passen.”
Onlangs maakte ik een bord vol Mexicaanse lekkernijen: paprika, champignons, courgette met maïs, guacamole, nopales (= cactus), bonen, zure room, een handvol nachochips, een tortilla van maïsmeel en wat pikante saus.
Selma
“Ik ben al twintig jaar vegetariër en sinds zes jaar bijna-veganist. Ik koop zelf geen dierlijke producten, maar buitenshuis eet ik wel yoghurt en kaas, of drink ik koffie met melk. Ik probeer bio te kopen, maar afhankelijk van mijn budget ga ik ook vaak naar de Lidl of de markt.”
“Als kind heb ik vlees gegeten totdat ik negen was, maar ik kan me dat niet meer herinneren. Ik mis vlees dus niet en dat ik vegetarisch eet is iets waar ik eigenlijk niet meer bij nadenk. Toen ik meer begon te lezen over de melkindustrie en een aantal veganisten leerde kennen, ben ik ook steeds minder andere dierlijke producten gaan consumeren. Ik realiseerde me dat de melkindustrie evengoed een enorme impact heeft op het milieu, wat voor mij de belangrijkste reden was om geen vlees te eten. Ik was nooit vegetariër “voor de dieren”, maar ook dat begint nu te veranderen: het idee dat we dieren als industriële grondstoffen behandelen vind ik steeds meer onaanvaardbaar. Er komen voor mij dus meer redenen bij om minder dierlijke producten te consumeren. Daarnaast merk ik dat het steeds gemakkelijker wordt; ik heb minder behoefte aan dingen als melk of kaas, en als ik ze wel eet vind ik het al snel teveel. Waar ik moeilijk aan kan weerstaan is koffie met melk. Ik vind flat white nu eenmaal heel lekker en vind melkalternatieven niet zo romig.”
“Het idee dat we dieren als industriële grondstoffen behandelen vind ik steeds meer onaanvaardbaar.”
“Ik koop zelden kant-en-klare vleesvervangers en denk niet in termen van ‘vervangen’; ik heb zelfs nooit leren koken met vlees. Ik denk wel na over het binnenkrijgen van voldoende groente en fruit, voor de rest eet ik gewoon waar ik zin in heb. Om eerlijk te zijn heb ik meestal heel weinig tijd om te koken, dus ik gooi gewoon wat groenten, quinoa en noten of kikkererwten bij elkaar, doe er wat sojasaus op en klaar. Ik besef dat ik nu geen reclame maak voor vegetarisch eten (lacht), het kan natuurlijk veel beter dan dat. Ik vind eten niet zo interessant en maak me er meestal snel van af.”
“Meestal vind ik buiten de deur altijd wel iets te eten en in het ergste geval kan ik altijd terecht bij de sushizaak in de buurt waar ze ook vegasushi hebben. Aangezien ik alleen woon hoef ik met niemand rekening te houden, dat scheelt. Alleen bij een van mijn vorige jobs werd er altijd een groot punt van gemaakt dat ik geen vlees eet. Toen gingen we een keer op teambuilding en aten we bij een visrestaurant. Degene die het organiseerde was er vanuit gegaan dat vegetariërs vis eten. Daar voelde ik me wel een beetje de vreemde eend in de bijt, vooral omdat ik werkte in een sector waar iedereen bezig is met solidariteit met mensen die minder hebben – en geen vlees eten is juist een van de simpelste dingen die je kunt doen om je ecologische voetafdruk te verkleinen. Als we minder landbouwgrond zouden gebruiken om gewassen te verbouwen die worden opgegeten door dieren bestemd voor vleesproductie, zouden er meer mensen gevoed kunnen worden. En toch was ik de enige vegetariër en vond iedereen mij vreemd!”
“Om geld te besparen eet ik veel noten en peulvruchten, en zelden kant-en-klare producten zoals nepkaas of vegaburgers. Als ik toch trek heb in een fancy en gemakkelijk vegan product ga ik naar Vegasme in Brussel, een winkel die zijn naam eer aan doet. Soms ga ik naar vegan potlucks om nieuwe gerechten te leren kennen. En deze lijst van supermarktproducten die veganistisch zijn is erg handig.”
Veganistische lunch in Berlijn, ook op reis wordt het steeds gemakkelijker om lekker plantaardig te eten.
Heb jij nog tips? Laat ze zeker achter in de comments!
1 reactie
Ik vind het fantastisch dat alle geïnterviewden zo bezig zijn met het milieu en hun ecologische voetafdruk. Alleen wil ik wel graag een kanttekening maken bij de (dagelijkse) consumptie van avocado. Door de grote vraag is de prijs in de productielanden zo gestegen dat de lokale, Mexicaanse bv,bevolking dit product amper nog kan betalen. Het creëert ook het gevaar van een monocultuur, net zoals bij soja, die daarnaast ook waterverslindend is. Daarbij komt nog dat ze niet in onze achtertuin groeien en dus al een hele weg hebben afgelegd. Net zoals de bananen die in heel wat vegan-baksels w gebruikt. Het lijkt me dat er voldoende smakelijke en gezonde loka producten zijn, toch?