Vandaag is Menstrual Hygiene Day, een dag waarop organisaties wereldwijd de problemen willen belichten waar meisjes en vrouwen tegenaan lopen tijdens hun menstruatie. 52 procent van de vrouwen is immers van reproductieve leeftijd en heeft dus geregeld haar maandstonden. Dat is 26 procent van de totale wereldbevolking. De meeste van deze vrouwen zullen elke maand menstrueren en dat voor twee tot zeven dagen. Dat zijn feiten. Toch lijkt menstrueren het best bewaarde geheim aller tijden. Menstrueren is taboe. En het is hoog tijd om dat taboe te doorbreken.
We kennen de verhalen allemaal. De ongewenste bloedvlekken op je broek. Of thuiskomen van de winkel met maandverband en een pak kaas dat je eigenlijk niet nodig had, omdat alleen maandverband te obvious was. We hebben allemaal wel eens gehoest bij het openmaken van een maandverband om het geluid te camoufleren. En we kennen alle trucjes om die tampon of dat maandverband tot in het wc-hokje te smokkelen – die bh of mouw waren nog nooit zo handig.
Feit is dat menstrueren ongelofelijk kut kan zijn. En het kan ons belemmeren in het dagelijkse leven. Want die krampen krijg je er jammer genoeg gratis bij. Feit is ook dat we nooit beschaamd moeten zijn over onze maandstonden. En dat doen we nu nog te vaak. Deel je verhalen, en maak menstrueren bespreekbaar. Wij deden het ook.
Hoe hard menstrueren je belemmert hangt van heel wat dingen af. Eerst en vooral is elk lichaam uniek en dat wil zeggen dat ook iedereen menstruaties anders ervaart. Ook de job die je beoefent heeft hier effect op. Zo zullen de menstruaties bij een sekswerker heel wat ongelegener komen dan bij iemand met een kantoorjob. Of een buschauffeur of fietskoerier die niet altijd een toilet ter beschikking heeft.
“Meisjes en vrouwen in ontwikkelingslanden missen tot vijf dagen school per maand als ze menstrueren.”
Ook waar je woont heeft invloed op hoe je omgaat met je maandstonden. Want in veel landen bestaan er nog heel wat mythes over menstrueren. Dat in combinatie met een gebrek aan producten en proper sanitair zorgt ervoor dat heel wat meisjes en vrouwen hun menstruaties op een veel te ongemakkelijke manier moeten ervaren.
Dat tonen ook de cijfers. Meisjes en vrouwen in ontwikkelingslanden missen tot vijf dagen school per maand als ze menstrueren. Een Nepalese studie toonde aan dat 41 procent van de meisjes school gemist zou hebben tijdens hun maandstonden. Vrouwelijke fabrieksmedewerkers in Bangladesh gebruiken anticonceptiepillen zodat ze niet zouden menstrueren en dus ook geen gebruik moeten maken van de slechte sanitaire voorzieningen, en zodat ze niet moeten stoppen met werken. Een studie uit Ethiopië toonde dan weer aan dat 25 procent van de meisjes, zowel op het platteland als in de stad, geen menstruatieproducten gebruikt. Bovendien beelden mythes rond menstruaties de vrouw vaak inferieur aan mannen en jongens af.
In Gujarat (India) wast 98 procent van de meisjes zich niet tijdens het menstrueren. In Afghanistan is dat 70 procent. In Nepal slaapt 30 procent van de meisjes of vrouwen gescheiden van hun familie tijdens het menstrueren. In sommige culturen worden vrouwen verteld dat ze zich niet mogen wassen tijdens de menstruatie omdat ze anders onvruchtbaar zouden worden.
“Taboes en mythes zorgen ervoor dat menstrueren als iets wat ‘slecht’ is gezien wordt.”
Op vlak van bespreekbaarheid moet er nog een weg worden afgelegd. En dat is de eerste stap. Want zonder bespreekbaarheid, is de stap naar correcte informatie eens zo groot. Om menstruaties hygiënisch te laten verlopen is het noodzakelijk dat vrouwen en meisjes toegang hebben tot water er sanitair. Ze hebben een privaat toilet nodig om hun maandverband te vervangen, en proper water en zeep om hun handen, lichaam en herbruikbare stoffen te wassen en een plek waar ze het gebruikte materiaal kunnen weggooien, of kunnen wassen. En dat is vaak nog niet het geval. Slechte menstruele hygiëne leidt tot gezondheidsproblemen zoals infecties.
Er zijn dus bijna altijd sociale normen of ongeschreven regels over omgaan met menstruaties en met menstruerende vrouwen, ook bij ons. Veel mythes en sociale normen weerhouden vrouwen en meisjes daarom van hun deelname in het dagelijkse leven binnen de maatschappij. Dit kan hun dagelijkse leven bemoeilijken en beperkt ook de vrijheid van heel wat vrouwen.
Taboes en mythes zorgen ervoor dat menstrueren als iets wat ‘slecht’ is gezien wordt. En op die manier hebben heel wat vrouwen en meisjes onvoldoende toegang tot de juiste middelen. Het is ook voor mannen en jongens belangrijk om goed geïnformeerd te zijn, zodat ze hun vrouw, dochters, moeders,… kunnen ondersteunen. Want een zwijgcultuur houdt het taboe in stand.
“Dat het in 2017 nog opmerkelijk is om rood bloed te tonen in reclamespots, bewijst dat menstrueren schromelijk behandeld wordt.”
Het was 2017 waarin de éerste reclamespot met rood menstruatiebloed getoond werd. Het was de eerste reclamespot waarin een vrouw menstrueert én krampen heeft. Geen reclamespot met dansende vrouwen die ons moet doen geloven dat menstrueren het grootste feest in tijden is. Er werd uitvoerig over het spotje geschreven. Dat het in 2017 nog opmerkelijk moet zijn om rood bloed te tonen in reclamespots, bewijst dat menstrueren nog vaak te schromelijk behandeld wordt. De facebookcomments onder de artikels idem dito. Velen spraken vol afschuw over de video.
Ook in de sportwereld werd dit jaar een ‘taboe doorbroken’, toen zwemster Fu Yuanhui door in een interview openlijk te vertellen dat ze krampen had omdat ze haar maandstonden had. Iets wat daarvoor nog nooit gebeurd was. Daar kunnen we alleen maar blij om zijn. Maar ik hoop alvast dat in de toekomst geen krantenkop meer hoeft te zijn.
Beter laat dan nooit, me dunkt. Maar het toont dat we nog een lange weg te gaan hebben. En die weg kunnen we allemaal helpen vrijmaken. Menstrueren moet bespreekbaar worden. En uit de taboesfeer worden gehaald. Want daar zit het al eeuwen ongelukkig gevangen. En dat blijft ons een juiste communicatie belemmeren.
2 reacties
Ik snap dat er in veel landen nog werk aan de winkel is, en uiteraard moet er goede voorlichting zijn. Maar zelf heb ik nooit het gevoel gehad dat mijn menstruatie ’taboe’ is. Ik heb niet de behoefte om er meer over te praten dan ik nu al kan doen met vriendinnen. Je bloedt, het doet pijn, end of story. Dat er in het openbaar weinig over gepraat wordt, is omdat mensen over het algemeen niet graag geconfronteerd worden met de excreties allerhande van een ander. Ik wil ook liever niet horen over de erectieproblemen of darmperikelen van een collega, al zal dat ook wel een taboe zijn.
Dat menstruatiebloed in reclame rood moet zijn, heb ik altijd een bizarre obsessie van sommige feministen gevonden. In reclame voor pampers heb je toch ook dat blauwe vloeistofje? En daar voel ik ook totaal niet de nood om oranjegroene babystoelgang op mijn scherm te krijgen.
Helaas, ik heb geen goede relatie met “Tante Roza”. Vandaar dat ik haar een beetje uit mijn leven heb gebannen: https://annfrankendekinderen.wordpress.com/2017/12/03/tante-roza/.