In Nederland, zo bleek uit cijfers deze week, worden baby’s vooral geboren binnen de kantooruren. Ook in België wordt er vaker door de week bevallen. Bovendien ligt ons cijfer voor inleidingen torenhoog – veel hoger dan in ons omringende landen. Gevraagd naar een reactie, suggereerde dokter Hendrik Cammu dat het ligt aan de Belgische volksaard: we houden van plannen. Volgens Celia Ledoux en Noëmi Willemen is er meer aan de hand.
In Vlaanderen werd in 2015 zomaar eventjes 23,9% van de bevallingen ingeleid. In buurlanden ligt dat cijfer tot de helft lager. In onze eigen zorginstellingen fluctueren cijfers van 10% in het ene tot bijna 40% in het andere ziekenhuis. Gedeeltelijk wordt dat gerechtvaardigd doordat het ene ziekenhuis specialiseert of meer gecompliceerde gevallen binnen krijgt, maar daarbuiten spelen cultuur en gewoonte ook een rol in ziekenhuisbeleid. Soms op een kwalijke manier.
Een zwangerschap kan gemiddeld tot 42 weken en soms veilig langer duren. Maar aan die termijn wordt getornd. Vandaag is het vechten – ook met een gezond kind-en-moederduo – om “over tijd” te “mogen” gaan. Veel inleidingen worden gepland voor 40 weken omdat het kindje groot wordt geacht. Alleen is zo’n meting in utero weinig betrouwbaar, en dat weten ouders niet. Ouders bedenken zo’n ingreep niet zelf. Hen wordt vaak alleen de risico’s van niét ingrijpen verteld. Ze krijgen nooit een statistiek te zien waaruit blijkt dat inleiden vaak niet de optie is met de meeste bewezen voordelen. Van nature komen baby’s trouwens ’s nachts, niet handig tijdens de kantooruren. Vroedvrouwen die getuigen over “dat madammeke moet voor 17u bevallen zijn, dus steek dat maar in gang”, of dat “mevrouw niets te willen heeft” als ze die inleiding weigert: dat is meer dan anekdotiek. Het is grensoverschrijdend gedrag dat patiëntenrechten schendt, maar dat vandaag nog te vaak normaal gevonden wordt.
“Het lijkt er op dat alle zelfbeschikkingsrecht opeens wegvalt in de naam van echte of vermeende nood.”
België heeft erg goede gezondheidszorg. Misschien komt daar die schijnbare consensus vandaan, dat je doet wat de dokter zegt, zonder al te moeilijk te doen. We vieren 15 jaar patiëntenrechten, maar veel Belgen weten nog steeds niet dat zij in medische zaken zelf beslissingsrecht hebben over hun lichaam. Deze fundamentele rechten gelden evengoed in het bevalkwartier. “We overleggen samen,” wordt vaak gezegd. Maar het lijkt erop dat, juist wanneer het ertoe doet, alle zelfbeschikkingsrecht opeens wegvalt in de naam van echte of vermeende nood.
Is de arts de zwarte piet? Verre van. Veel artsen vechten wel voor die rechten. Dat is niet makkelijk in een cultuur die de arts als baas en beslisser ziet. Wat Dr. Cammu goedbedoeld zei, komt pijnlijk aan voor een medicus die dagelijks tegen een cultuur opbokst die patiëntenrechten als luxe ziet.
“Bevallen is een mijlpaal in je leven. Daarover hoor je welingelicht zelf te beslissen.”
Maar belangrijk is het wel. Bevallen is een mijlpaal in je leven. Daarover hoor je welingelicht zelf te beslissen. Te veel ouders ondervinden achteraf dat ze informatie mankeerden over mogelijke implicaties van losjes aangekondigde ingrepen. Die gevolgen moet de arts niet dragen, wel zijzelf. Ouders die (routine)behandelingen in vraag stellen, krijgen te vaak te horen “dat er niet te kiezen valt.” Of ze worden met behulp van rampscenario’s de gewenste richting of de verdediging in gedwongen. In hun omgeving krijgen zwangeren vaak ook al genoeg druk en horrorverhalen die aanmoedigen om vooral niet teveel van de geëffende paden af te wijken. Als je de hele tijd gevraagd wordt of de kleine er nog niet is, alsof er gigantische haast op zit, neem je wellicht een inleiding sneller aan. Zoals elke patiënt verdienen ouders volledige, relevante, wetenschappelijk getoetste en contextgevoelige informatie om te kunnen beslissen. En die beslissing is heel persoonlijk. Als mevrouw dan een keizersnede wil, wie heeft daar kritiek op te geven? Dit gaat over patiëntenrechten, vrouwenrechten, mensenrechten. Zelfbeschikking.
Bij elk voorstel tot inleiding hoor je de info te krijgen dat inductie statistisch gezien correleert met pijnlijker weeën, meer complicaties, interventies, spoedkeizersnedes, moeilijker borstvoeden, meer postpartumperikelen. Pas dan kunnen zwangeren overdenken wat die risico’s voor hen betekenen en ze afwegen tegen voordelen en alternatieven. Het is hun lijf. Hun leven. Als mensen vakantieplannen belangrijk vinden: prima. Daar hoeft verder niemand laatdunkend over te doen. Maar tot ouders werkelijk goed geïnformeerd worden, klinkt dat argument meer als het onderschoffelen van medische bad practices.
5 reacties
Graag meer van dit soort ervaringen!!! Hanneke Bekkering – de Vos
Wat een schitterend artikel! Misschien is het een idee om eens een vrouw aan het woord te laten die dergelijke worsteling zelf heeft meegemaakt? Ik kan met plezier een getuigenis aanleveren van de oorspronkelijke keuze voor een gynaecoloog en dan, in de achtste maand, na veel wikken en wegen, overschakeling naar een vroedvrouw voor een natuurlijke bevalling. Ik ben ingegaan tegen het goedbedoelde maar zelfverklaarde heiligdom van de gynaecologie en het is mij bijzonder goed bevallen (in de twee betekenissen). Ik sta graag via privé-bericht ter beschikking voor meer informatie aan Charlie Magazine of andere vrouwen die twijfelen over het soort bevalling dat ze wensen of worstelen met de medische wereld, met respect voor de kennis en kunde van artsen, maar wel met een kritische blik op de traditionele begeleiding van zwangerschap en geboorte.
Dit artikel verwoordt exact wat ik nu op dit moment meemaak! Morgen ben ik 40 weken zwanger van mijn tweede kindje. Mijn eerste werd geboren na 40 weken en 4 dagen en woog onverwacht 4,620kg ondanks een gezonde zwangerschap. Het was een hele zware bevalling die eindigde met een vacuümverlossing, maar is wel helemaal natuurlijk begonnen en verlopen zonder epidurale verdoving. Gelukkig werd een keizersnede op het randje vermeden door de aanwezigheid van mijn eigen zelfstandige vroedvrouw, want de gynaecoloog wilde al sneller tot een keizersnede overgaan tijdens de bevalling. Was dat gebeurd, dan ben ik er zeker van dat de bevalling voor mij altijd een negatieve ervaring gebleven zou zijn. Vandaag is mijn dochter 2,5 jaar en kerngezond! Ze is ook helemaal niet te zwaar voor haar leeftijd en grootte, integendeel.
Door mijn ervaring met die zware bevalling, die me uiteindelijk wel heel veel kracht en zelfvertrouwen heeft gegeven, groeide mijn geloof in het belang van een natuurlijke bevalling zonder medische ingrepen, tenminste als er geen complicaties zijn. Daarom heb ik me tijdens deze tweede zwangerschap van bij het begin intensief laten begeleiden door mijn vroedvrouwen en een andere gynaecoloog gekozen die wel helemaal achter een natuurlijke aanpak staat.
Ondanks dat mijn baby deze keer ook weer groot wordt geschat (meer dan 4,500 kg), heeft mijn gynaecologe me vandaag de vrijheid te geven om minstens nog te wachten tot 41 weken voor ik ingeleid wordt. Ik was bang dat ze me al meteen deze week zou willen inleiden, maar ze heeft geluisterd naar mijn wens om zo natuurlijk mogelijk met mijn vroedvrouw in het ziekenhuis te bevallen, en heeft me nu ook de ruimte gegeven om te wachten tot mijn kindje zelf aangeeft dat het klaar is om geboren te worden. Nu ik die ruimte heb gekregen, voel ik me veel rustiger en kan ik de bevalling gewoon afwachten, ook al is het zwaar en zou ik liever hebben dat de baby nu komt in plaats van binnen enkele dagen. En als het dan toch eindigt met een inleiding of keizersnede, dan weet ik tenminste dat ik alles geprobeerd heb en mijn baby alle ruimte gegeven heb die hij nodig had.
Het is zo belangrijk om je goed te informeren, je te laten omringen door een vroedvrouw die je vertrouwt en door een gynaecoloog die helemaal achter jouw wensen staat en naar je luistert (en dan ook nog eens verbonden is aan een ziekenhuis dat je alle mogelijkheden geeft om zo natuurlijk mogelijk te bevallen). Hoe meer ik erover lees, hoe bozer het me maakt dat zoveel vrouwen niet de juiste informatie krijgen die nodig is om een eigen, weloverwogen keuze te maken. Bedankt om dit thema met dit artikel nog eens aan te kaarten!
Ondertussen ben ik poliklinisch, spontaan en helemaal natuurlijk bevallen van een zeer grote zoon van meer dan 5 kg en 56 cm, op de uitgerekende datum. Mijn vroedvrouw heeft de hele bevalling begeleid en mijn kind ter wereld gebracht. Dat overigens kerngezond is, ondanks dat hij “abnormaal” groot en lang is. Mijn wensen zijn allemaal uitgekomen! Het is dus mogelijk om je eigen keuzes te maken. Ook ik ben bereid hier in de toekomst over te getuigen voor Charlie. Maar nu eerst even herstellen en genieten van elkaar!
Dag Machteld, morgen bespreken we dit thema in Hautekiet op Radio1. Mogen we jou evt kort opbellen voor je verhaal? Kun je dan je telnr even mailen naar hautekiet@radio1.be? Dank!