Beeldreportage

Deze muzikanten tonen een andere vluchtelingenstroom

Deze muzikanten tonen een andere vluchtelingenstroom

“In ieder vluchtelingenkamp hoor je muziek,” vertelt Vanessa Saenens van de VN-vluchtelingenorganisatie. Ze heeft gelijk. Zodra er een paar mensen samen zijn, duiken er instrumenten en verfrommelde partituren op. We hebben het met onze eigen ogen gezien. Er komt pianomuziek uit de modder aan de Griekse grenzen. In de duinen van Calais begeleiden trommels een Afrikaanse zanger. Vanuit de ramen van een Gents asielcentrum waait vioolmuziek naar buiten. Tekst: Kasper Goethals, Foto’s: Johannes De Bruycker

Met ons journalistencollectief The Caravan’s Journal hebben we Europa afgereisd om de odyssee die vluchtelingen vandaag maken beter te kunnen bevatten. Vorig jaar kwamen meer dan een miljoen mensen uit oorlogsgebieden naar Europa. Op onze weg werden we uitgenodigd in de geïmproviseerde huizen van mensen in ballingschap. We volgden mensen van de natte tenten langs modderige wegen tot aan hun steriele kamers in Belgische opvangcentra.

Het is een oeroud cliché, maar de taal van de muziek is universeel. Nergens werd dat zo duidelijk als onder vluchtelingen. Afghanen en Syriërs hebben een andere achtergrond, hun tong beweegt anders, hun oorlog is anders, hun huid is anders en hun ogen zijn anders. Maar zet ze samen op een podium van een Brussels theater en ze vinden elkaar.

Als tien mensen met exotische instrumenten de ziel uit hun lijf aan het spelen zijn, is er alleen maar vrolijkheid.

Muziek werkt therapeutisch. Al is het maar voor een paar minuten, de ambiance van een muzikale act wast de zorgen weg. De kinderen van de nieuwste bewoners van ons continent hebben bommen zien ontploffen, maar als tien mensen met exotische instrumenten de ziel uit hun lijf aan het spelen zijn, is er alleen maar vrolijkheid.

Ook voor ons kan de universele taal van muziek helpen om vluchtelingen beter te begrijpen en wantrouwen tegen te gaan. Woorden kunnen in vraag worden gesteld en we moeten wennen aan vreemde gezichten, maar het geluid van muziek geeft ons toch zachtjes aan meer vertrouwen.

Hieronder vind je 9 foto’s van 9 mensen met 9 verschillende instrumenten. Het zijn allemaal muzikanten in ballingschap, met verschillende verhalen. Het zijn beelden van doffe ellende, maar ook waanzinnige succesverhalen. De reeks vormt samen ‘Musicians in Exile’, een expositie van het journalistieke collectief The Caravan’s Journal. Nog tot eind juni te bezichtigen in het restaurant van de Ancienne Belgique.

Volgende week, op 20 juni, kan iedereen zelf gevluchte muzikanten aan het werk zien. Naar aanleiding van World Refugee Day treedt het Brussels Jazz Orchestra samen op met de Syrian Big Band. Info & tickets.

©Julia Druelle/The Caravan’s Journal

De zestienjarige Enji uit Syrië speelt viool in het vluchtelingenkamp bij Idomeni aan de Grieks-Macedonische grens. Ze zit samen met haar zusjes en haar moeder vast in Griekenland en probeert haar papa te bereiken die al vooruit gereisd was. Als de jonge Syrische speelt worden de ogen van omstaanders glazig.

©Johannes De Bruycker/The Caravan’s Journal

Hussein besloot na de zoveelste bomaanslag om Bagdad te ontvluchten. Hij heeft grote plannen. “I want to rock Europe”, lacht hij. Sinds hij in augustus in België aankwam heeft hij al in het hele land opgetreden. Hij heeft ook een grote schare fans verzameld in de vluchtelingenkampen waar hij als vrijwilliger werkte.

©Johannes De Bruycker/The Caravan’s Journal

Osama woont al sinds eind de jaren ’90 in Gent. Hij werd door het Saddam-regime naar het front gestuurd en maakte gruwelijke dingen mee. In België werd zijn talent al gauw erkend, en in 2013 won hij de Gentse cultuurprijs. “Nu neem ik een stukje België met mij mee wanneer ik concerten speel over de hele wereld.”

©Johannes De Bruycker/The Caravan’s Journal

Een bijzonder moment in het vluchtelingenkamp Idomeni. Wereldberoemde kunstenaar Ai Weiwei heeft een Syrische pianiste gevraagd om op te treden. De 22-jarige Nour had al 3 jaar geen instrument meer aangeraakt en is blij dat ze haar zenuwen heeft overwonnen voor de ogen van de wereldpers.

Robbe Vandegehuchte/The Caravan’s Journal

Babak speelt de santur. Hij woont al jaren in België en vertelt met veel passie over zijn thuisland Iran. Hij droomt ervan ooit terug te keren en Belgen zijn land te tonen als reisbegeleider. Hij wil zijn nieuwe landgenoten laten kennis maken met zijn oude landgenoten, maar hij vreest voor zijn veiligheid.

©Johannes De Bruycker/The Caravan’s Journal

Norbu komt uit Tibet en geniet veel respect voor zijn kunde op de dramyen.Hij spreekt vloeiend Nederlands en neemt jonge muzikanten in de vluchtelingenstroom onder zijn hoede.

©Johannes De Bruycker/The Caravan’s Journal

Deze man wil niet vertellen hoe hij heet of waar hij vandaan komt, maar hij wil wel op de foto. “Ik speel ‘Don’t worry, be happy’ voor jullie, van Bob Marley.” Hij zit vast in de Jungle van Calais en heeft al verschillende vergeefse pogingen om Engeland te bereiken achter de rug.

©Johannes De Bruycker/The Caravan’s Journal

Mohammed komt uit Palestina. Met zijn groep raj’een (zij die zullen terugkeren), verenigt hij Palestijnse muzikanten. Hij probeert de muzikale en culturele erfenis van Palestina in leven te houden in België en de rest van Europa.

©Johannes De Bruycker/The Caravan’s Journal

Backstage in een concerthal in Brussel repeteert de Syrische Tamman nog snel enkele deuntjes met de andere muzikanten van het ensemble Refugees for Refugees. Ze namen een cd op en gaan nu op tournee in België en Nederland. Tammans ensemble werd gevormd in Syrië, enkele van de muzikanten hebben elkaar teruggevonden in Europa.

Schrijf je reactie

Charlie geeft regelmatig het woord aan mensen die - net als wij - geen blad voor de mond nemen.

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen