In Charlies vierde Bookzine kun je een reportage lezen over Anders Wonen. Over Joke en haar woonwagen en James die een leegstaand huis bewaakt. Mensen die dit doen uit drang naar vrijheid, financiële stabiliteit en uit een natuur- of gemeenschapsgevoel. Het zijn zulke mooie verhalen, dat we er nog meer met je willen delen! Foto’s: Katleen Gils
De reportage in ons bookzine liet je al eens binnenkijken bij het Earthship, ofwel ‘Aardehuis’ in Zwolle, Nederland. Dit exemplaar, gebouwd in 2008 en tot nu toe het enige Earthship in de Benelux, werd geconstrueerd in het Doepark Nooterhof. Het past helemaal in de filosofie achter dit park: de bezoeker weer in contact brengen met de natuur.
Ter plaatse aangekomen verzuchtten fotografe Katleen en ik ons over het bijna sprookjesachtige gehalte van de plek. Het is een stralende dag, de bijen zoemen en het Earthship ligt verscholen in een heuvel bezaaid met wilde grassen en bloemen. We wanen ons op de set van The Hobbit en verwachten halvelings dat er een mythisch wezen met puntoren zal opduiken.
Radicaal duurzaam wonen
Het allereerste Earthship ooit verrees in 1972 in New Mexico. Het werd bedacht en geconstrueerd door de Amerikaanse architect Michael Reynolds.
Reynolds volgde een klassieke architectuuropleiding en raakte tijdens zijn afstudeerproject in 1969 in de ban van radicaal duurzaam wonen. Hij had schoon genoeg van de niet aflatende afvalstromen en de – toen al! – wegwerpmentaliteit.
Reynolds streeft met zijn Earthships naar nul uitstoot, nul afname en het nalaten van een minimale ecologische voetafdruk.In zijn ontwerpen werd enkel gerecycleerd, onconventioneel materiaal gebruikt zoals oude autobanden, aluminium blikken en glazen flessen. Zijn designs verleggen de grenzen van de traditionele bouwcodes. Bovendien worden er geen recyclagemethodes gebruikt die heel energie-intensief zijn, want het materiaal wordt gebruikt in de staat waarin het verkeert. Deze praktijk wordt door Reynolds ‘Earthship Biotecture’ genoemd.
Reynolds streeft met zijn Earthships naar nul uitstoot, nul afname en het nalaten van een minimale ecologische voetafdruk. Earthships zijn niet enkel ontworpen als passief huis, maar in principe ook om voedsel te produceren voor het inwonende gezin. In het ontwerp krijgen alle basisbehoeften een plek:
Zonne- en windenergie: zonnepanelen en windmolens wekken energie op die wordt omgezet in elektriciteit.
Ingesloten en op zichzelf functionerende riolering: het Earthship is niet aangesloten op het rioolnetwerk. Zogeheten “zwart water”, water afkomstig van sanitair gebruik, wordt door een systeem van filters en bezinkputten geleid en hergebruikt voor de irrigatie van buitenplanten, gazon, moestuin.
Bouwen met gerecycleerde en natuurlijke materialen: de Earthship Biotecture werkt met hergebruikte materialen zoals oude autobanden opgevuld met aarde voor de fundering. Ze vormen ook een uitstekende thermisch isolerende massa. Oude glazen flessen ingemetst in de muur zijn een prima isolator, maar zijn ook feeëriek mooi met hun kleurenpracht.
(Regen)waterrecuperatie: hemelwater wordt opgevangen in reservoirs op het dak van het Earthship. Een ingenieus filtersysteem met onder andere actieve koolstof zet regen om in drinkwater. Vervolgens krijg je het zogeheten grijze water – water afkomstig van alles behalve het toiletwater – voor verder huishoudelijk gebruik. Toiletwater stroomt dan weer verder naar een bezinkput en van daaruit naar buiten, ter irrigatie van de planten.
Voedselproductie: langs de zuidelijke kant van de woning wordt zoveel mogelijk glas gebruikt. Tegen deze ramen worden langs de binnenkant van het Earthship plantenbakken voorzien. Het huis is namelijk de ideale plek voor het kweken van eigen groenten en fruit. Idealiter hoeft een gezin dat een Earthship bewoont geen voedsel te kopen.
Zelf een Earthship bouwen?
Het idee achter Earthships is dat je geen bouwbedrijf nodig hebt om er eentje neer te zetten. Op de site van earthship.com kan je de nodige DIY pakketten verkrijgen: plattegronden, bouwinstructies en handleidingen. Komt het slechtere Ikea-gevoel boven? De vrees dat de vijzen er zullen uitfloepen en het dak, letterlijk, naar beneden komt? Dan volg je misschien beter een hands on opleiding in Taos, New Mexico via de Earthship Biotecture Academy.
Wil je toch al meteen aan de slag, voorzie dan in eerste instantie voldoende grond. Hoewel een Earthship doorgaans in oppervlakte niet gigantisch is, heb je wel aanzienlijk wat aarde nodig om de autobanden mee op te vullen en de heuvel te maken waar het Earthship in wordt ingebed.
In het Nederlandse Olst bevindt zich ondertussen een ganse woonwijk met Aardewoningen.
Hou er wel rekening mee: België loopt niet zo wild voor Earthships. Vraag maar aan de ter ziele gegane organisatie Earthship Belgium. Die gaf er na talrijke pogingen, het zoeken en vinden van achterpoortjes en via diezelfde achterpoortjes toch weer buiten te worden geknikkerd op de koude Belgische kasseien, de brui aan. Wil je toch al eens een Earthship gaan bezoeken? In Nederland bouwen ze momenteel net over de grens met België, in Boekel, een volwaardig Ecodorp, met woningen die gebaseerd zijn op alle principes van een Earthship. In het Nederlandse Olst, niet ver van waar wij het Earthship van Zwolle – dat dienst doet als theehuis – bezochten, bevindt zich ondertussen een ganse woonwijk met Aardewoningen!
Toch niet zo’n gek idee…
In het licht van (opnieuw) een mogelijke stijging van uw waterfactuur en na het begeesterde pleidooi van Jeroen Olyslaegers voor een betalingsstaking hieromtrent, lijkt het concept van Earthships eensklaps niet zo vergezocht. Nooit meer een waterfactuur, zou dat niet geweldig zijn?
Naast de stijging van de waterfactuur, zit een verhoging van de elektriciteitsfactuur er ook in. De Vlaamse regering, de distributienetbeheerders en de VREG (Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt), bedachten recent een nieuw tariefplan voor het gebruik van het elektriciteitsnet: het capaciteitstarief, dat nu al ‘erger dan de Turteltaks’ wordt genoemd. Concreet komt het erop neer dat voor veel Vlaamse gezinnen de factuur zwaarder zal worden.
Allen naar Nederland dan maar? Weigeren te betalen? De wetgeving aan je laars lappen en je tuin opofferen om een Earthship te maken? Of de zuidgerichte veranda drastisch verbouwen volgens de principes van de Earthship Biotecture en zodoende een loophole creëren? Ik noem maar wat opties. Door een dergelijk huis te bewonen of te bouwen, neem je elk aspect van het leven in eigen handen, meent Michael Reynolds. Als dat niet utopisch mooi is.
Schrijf je reactie