Reeks

Kakken in een emmer

Behind the Scenes: Filmfestival in de gevangenis

Kakken in een emmer

In de gevangenis van Merksplas bekijkt een jury van gevangenen alle competitiefilms van het MOOOV Filmfestival. Ze debatteren over de films en reiken hun eigen prijs uit: de Behind The Scenes Award. Het is zowel een cinefiel als een sociaal project: de juryleden laten hun stem horen aan elkaar en aan de buitenwereld. Arkasha Keysers leidt dit project in goede banen. Hier schrijft ze over wat er binnen die vier muren gebeurt. Foto’s: Griet Hendrickx

‘Dat het maar snel dinsdag is’, zei Erik vorige week terloops. Vandaag is het zover. Hij heeft een dag penitentiair verlof. En in plaats van half april, lijkt het half augustus. Het zonnetje begeleidt hem op zijn busrit naar de strafuitvoeringsrechtbank. Straks weet hij of hij een van de komende weken aan zijn “halve vrijheid” mag beginnen. Dat zou betekenen dat hij ’s nachts in de gevangenis moet slapen maar overdag buiten mag gaan werken.

Zijn vervanger kijkt toe hoe ik de installatie klaarzet. Ik ken hem nog van jaren geleden, toen ik in dit project meeliep als stagiaire. ‘Amai, jij bent ook wel een snob geworden’, zegt hij uit het niets, wijzend naar het licht hemdje van Lee dat ik aanheb. ‘Vroeger had je altijd van die kleurrijke dingen aan. Toen was je toch meer hippie.’ ‘Dat kan wel zijn’, kaats ik terug, ‘maar jij hebt nog altijd dezelfde kleren aan.’ Hij kan er niet om lachen.

De juryleden komen binnen en Tony begint te joelen. ‘Wat ruik ik daar? Old Spice? Had jij een date vandaag’, plaagt hij Alfred. Die glimlacht gemoedelijk. Wat ze daarna zeggen, kan ik niet verstaan. Ik ben bezig met de aanwezigheidslijst. Opnieuw een kruisje achter elke naam.

De cellen zijn er overbevolkt, er is geen sanitair en geen stromend water.

Tony’s gegil slaat al snel om in koppige boosheid. ‘Ze willen dat ik hen smeek om terug te gaan. Ik doe het niet.’ Hij heeft het over zijn verblijf in “de celblok”, het beruchtste gebouw in deze gevangenis. Tony zit daar nu opgesloten voor onbepaalde duur. Gedetineerden komen er terecht na een tuchtsanctie. De cellen zijn er overbevolkt, er is geen sanitair en geen stromend water. Kakken gebeurt er in een emmer op de cel. Mensonwaardige omstandigheden, waarvoor België door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens meermaals werd veroordeeld. Hoewel de overheid renovatiewerken beloofde, komt daar al jaren niks van in huis. Wat het oog niet ziet, wat het hart niet deert.

amnesia

Red Amnesia

Ik leg Red Amnesia op, een trage Chinese film over een ouder wordende moeder die het niet kan laten zich te bemoeien met het leven van haar volwassen zonen. Al snel krijgt ze het aan de stok met haar schoondochter. ‘Maak jullie toch niet druk’, reageert Jan wanneer hun ruzie in beeld komt. Zijn eigen zorgen zijn wellicht van een ander kaliber.

Hoewel de thriller een ingenieus plot heeft, mist hij dynamiek. Al na een klein uur valt Tony in slaap, andere juryleden zuchten en de concentratie is ver te zoeken. Na afloop heeft niet iedereen de plot begrepen. Tijdens de bespreking moeten we eerst de missende puzzelstukjes samenleggen, voor we de film kunnen bespreken.

Als er geld moest zijn, dan was ik welkom.

Volgens Alfred begrijpen we te weinig van het maatschappelijke verleden van China om de film helemaal te vatten. Hij spreekt uit eigen ervaring, want hij was getrouwd met een Chinese. Dat hij nooit helemaal geaccepteerd werd, dat gevoel kreeg hij steeds. ‘Als er problemen waren, werd ik de kamer uitgestuurd. Maar als er geld moest zijn, dan was ik welkom.’

Vlado vindt dit gesprek te stigmatiserend. Hij hamert erop dat Chinezen niet minderwaardig zijn, ze hebben gewoon andere waarden die wij niet begrijpen. Of de juryleden films op een andere manier bekijken nu ze in de gevangenis zitten, vraag ik hen. ‘Ongetwijfeld’ zeggen de meesten, ‘al is het moeilijk om dat te meten.’ Alfred vertelt dat hij hier de tijd neemt om een film te bekijken, daarover na te denken en die te bespreken. Zijn leven buiten de gevangenis was daarvoor veel te haastig.

 

Meer info: www.mooov.be
Foto’s: Griet Hendrickx

Schrijf je reactie

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen