Een paar dagen na de Women’s March van afgelopen zaterdag, wordt pas echt duidelijk hoe groot de manifestatie was en vooral hoeveel impact de mars had en nog zal hebben. Het is met meer dan 4 miljoen deelnemers de grootste Amerikaanse protestactie in de geschiedenis. Tel daarbij de mensen die in andere werelddelen massaal op straat kwamen, met 100.000 manifestanten in Londen en meer dan 20.000 in Australië. Zelfs tot in Antarctica lieten mensen van zich horen.
Een gigantische beweging dus. Toch vind je op de Vlaamse nieuwssites weinig duiding of informatie over dit historisch moment. Een dag na de manifestatie staat hier en daar nog een berichtje op de homepages, maar nergens is het een hoofditem. What’s a girl gotta do to be taken seriously?
That shit was tight
Er valt nochtans veel te vertellen over de Women’s March. Hoe professioneel de organisatie was bijvoorbeeld, zeker als je weet dat de actie in enkele maanden tijd op poten is gezet door een grassroots beweging van mensen en vrouwenrechtenorganisaties. Mijn jongste zoon zei ooit: “Jongens zijn beter in sport, meisjes kunnen beter dingen organiseren.” Misschien had hij punt. Er werd immers aan alles gedacht: busschema’s, handige kaartjes, sms’jes met tips voor mensen met kinderen, routebeschrijvingen naar de dichtstbijzijnde toiletten (ik moet geen enkele vrouw vertellen hoe belangrijk dit is). Er werden op voorhand zelfs gratis cursussen gegeven voor Nonviolence & Active Bystander Intervention.
Er was amper sprake van agressie of geweld, in schril contrast met de rellen de dag ervoor, tijdens de inauguratie.
De organisatoren hamerden tijdens de voorbereidingen meermaals op het belang van geweldloos verzet en eenheid, en die aanpak werkte. Er was amper sprake van agressie of geweld, in schril contrast met de rellen de dag ervoor, tijdens de inauguratie.
De roze pussyhats zorgden voor luchtfoto’s van roze gekleurde mensenmassa’s die de straten deden overlopen als een soort gigantische suikerspin die steeds groter werd. De spitsvondige en bij wijlen hilarische pancartes waren de kers op de revolutionaire taart. De volgende die zegt dat vrouwen geen gevoel voor humor hebben, krijgt een kartonnen bord tegen zijn kop.
Hyped as a mofo
Op sociale media gingen mensen helemaal uit hun dak, inclusief ikzelf, ik geef het toe. Vriendinnen en collega’s stuurden berichtjes “I’m hyped as a mofo!” “Kippenvel. Ik ben nogal anti-roos maar ik wil nu ook wel een roze muts.” “I’m high on estrogen.”
Ik zat tot diep in de nacht aan mijn computerscherm gekluisterd, highfiving a million angels. Het gebeurt immers niet elke dag dat je als vrouw de agenda van de wereld kan bepalen. Dat gebeurt nooit eigenlijk. Zaterdag 21 januari was voor mij en miljoenen andere vrouwen (en mannen) een moment van uitzinnige vreugde, hoop en onverdeeldheid.
Don’t rain on my parade
Maar geen parade natuurlijk zonder dat er iemand op moet rainen, dus het duurde niet lang voordat de eerste critici van zich lieten horen. Dat zo’n optocht geen zin heeft en toch niks kan veranderen aan de feiten. Wel integendeel. Miljoenen vrouwen voelden zich die dag minder alleen en verslagen. Minder machteloos en verloren. Ik kan me niet herinneren wanneer een gebeurtenis me nog zoveel moed en energie gaf. En hoop was nodig, na dat ellendige 2016. Bovendien hebben de organisatoren van de Women’s March al een plan klaar waarmee ze de protestactie willen uitbreiden naar een nationale beweging die verdergaat dan het veiligstellen van vrouwenrechten. Ook rechten voor minderheidsgroepen, arbeiders, immigranten en LGBTQ-mensen komen aan bod in hun 10 acties voor de eerste 100 dagen.
Als je nog niet wist wat mansplaining betekent, dan weet je het nu.
Een tweede veelgehoorde kritiek, vooral van anonieme anti-islam twitteraccounts, was dat vrouwen in het Westen zich moeten bezighouden met “échte vrouwenonderdrukking, zoals in het Midden-Oosten.” Je moet het maar durven, als man beweren dat jij beter weet wat vrouwenonderdrukking is dan miljoenen protesterende vrouwen. Als je nog niet wist wat mansplaining betekent, dan weet je het nu.
De Women’s March oversteeg juist de problemen in Amerika en was een oproep voor meer aandacht voor vrouwenrechten over de hele wereld. Er waren Sister Marches in Saoudi-Arabië, India en Nairobi, waar men protesteerde tegen vrouwenonderdrukking in eigen land. Applaudisseren voor de Women’s March betekent dus niet dat je problemen elders negeert of ontkent. In diezelfde logica zouden we niet meer mogen protesteren tegen corrupte politici in België omdat in Mexico de drugsmaffia aan de macht is. Onzin natuurlijk.
De straten kleurden roze tijdens de Women’s March. Via Twitter
We moeten ons best doen om alle soorten discriminatie en vrouwenonderdrukking aan te klagen, zoals genitale mutilatie, kindhuwelijken in Afrika en de gedwongen hoofddoek in Iran. Daarnaast hebben we het recht om ons te blijven verzetten tegen “Westerse problemen” zoals de loonkloof, de tampontax en seksisme op straat en het werk. Omdat aan de basis van al deze problemen hetzelfde foute idee ligt: namelijk dat vrouwen minder waard zijn dan mannen. Fuck that. In België worden er trouwens naar schatting bijna 100 vrouwen per dag verkracht. In 75% van de gevallen kent het slachtoffer de dader. Slechts een kleine minderheid van de daders wordt veroordeeld volgens deze factcheck. Denk dus geen seconde dat de strijd hier al gestreden is. Vrouwenmishandeling is aan de orde van de dag, ook in België.
(*disclaimer: ik weet dat ook mannen mishandeld en verkracht worden en ja, dat dit even erg is, dus stop met linkdumpen en roepen in mijn Twittermentions, mkay?)
Er zijn veel landen waar leiders met eenzelfde autoritaire en conservatieve aanpak de plak zwaaien en vrouwen onderaan de hiërarchische ladder bungelen.
Wat we wel moeten beseffen is dat vrouwendiscriminatie niet begint en eindigt met het presidentschap van Donald Trump. Het zou dom zijn om te denken dat alle vrouwenproblemen de wereld uit zijn van zodra Trump zijn zetel als president afgeeft. Er zijn legio landen waar leiders met eenzelfde autoritaire en conservatieve aanpak de plak zwaaien en vrouwen onderaan de hiërarchische ladder bungelen.
“Challenging this hierarchy is 2017’s crusade”, zegt de Egyptische-Amerikaanse feministe Mona Eltahawy in dit prachtige stuk. “The war will be waged most effectively by recognising the global sisterhood of the oppressed and knowing that our battles are local. That is how we will defeat this era of politically sanctioned patriarchy.”
We need to talk about colour
Een laatste kritiek op de Women’s March kwam van enkele deelnemers zelf. Ondanks de diversiteit van de sprekers en de oproep voor inclusiviteit onder de deelnemende organisaties, duiken er berichten op van vrouwen van kleur die zich niet welkom voelden op de protestacties. Vergeet niet dat 53% van de blanke vrouwen in Amerika voor Trump heeft gestemd en er dus wel wat argwaan was vanuit de black community. In Teen Vogue verscheen een gedicht van burgerrechtenactiviste Johnetta Elzie over de afwezigheid van blanke vrouwen tijdens de strijd die zwarte vrouwen al hun hele leven voeren.
De verkiezingsresultaten volgens gender en afkomst
Vreemd is het niet dat de miljoenen vrouwen die meeliepen niet allemaal dezelfde overtuiging delen. Een vrouw is meer dan haar vagina, en heeft haar eigen achtergrond, ideeën en overtuiging. In de mars liepen zowel Bernie-aanhangers als Clintonliefhebbers, witte middenklasse vrouwen en mensen uit achtergestelde wijken. Het is een wonder dat er niet meer frictie was en dat eenheid toch de boventoon nam in het signaal dat naar buiten werd gezonden. Een signaal voor meer vrijheid, veiligheid en gelijkwaardigheid voor alle vrouwen.
United we can’t be divided
Als de mars mij iets geleerd heeft, is het dat op zoek gaan naar wat je verbindt, je meer oplevert dan benadrukken wat je onderscheidt. Het is empathie die maakt dat je je kan verenigen rond hetzelfde doel met mensen die anders zijn dan jij, maar gelijkaardige ervaringen hebben. Door je in te leven in anderen en je de keren te herinneren wanneer je zelf je rechten ontnomen werden, krijg je meer begrip voor de strijd die een andere persoon voert.
Ik ben bijvoorbeeld wit, maar ik weet hoe het voelt om aangerand te worden. Ik kan me voorstellen dat het eenzelfde machteloosheid en angst is die de mensen uit de Black Lives Matter beweging beschrijven.
Ik ben niet-gelovig, maar ik weet hoe het voelt om gekleineerd en ontmenselijkt te worden enkel op basis van je uiterlijk. Net zoals een moslima zich moet voelen wanneer ze gereduceerd wordt tot haar ‘kopvod’.
Ik weet dat wat ik heb meegemaakt, slechts een fractie is van het leed dat mensen uit minderheidsgroepen dagelijks moeten verdragen.
Ik heb geen fysieke beperking, maar ik weet hoe het voelt om belachelijk gemaakt en vernederd te worden. Met het aantal seksistische domme blondjes moppen die ik in mijn leven al heb moeten aanhoren, kan ik ettelijke kalenders vullen. Ik kan me dus iets voorstellen bij hoe mensen met een handicap zich voelen wanneer hun president hen imiteert.
Ik ben hetero, maar ik weet dat ik mijn rechten als vrouw nooit als verworven mag beschouwen, net zoals de mensen uit de LGBTQ-community niet weten of ze volgend jaar nog kunnen trouwen met de persoon die ze liefhebben.
En vooral: ik weet dat wat ik heb meegemaakt, slechts een fractie is van het leed dat sommige mensen uit minderheidsgroepen dagelijks moeten verdragen.
Women’s march in via Flickr Commons
This is a marathon, not a sprint
Ik weiger dus om dit historische moment te catalogeren onder “hypocriet”, “nutteloos” of “too little too late”. Dit is geen moment om cynisch aan de zijlijn te staan en enkel te veroordelen. Dit is een kans om in actie te komen en een nieuw begin te maken waarin we nieuwe allianties smeden met mensen die al heel hun leven moeten vechten voor gelijkwaardigheid. Ik weet dat het niet gemakkelijk zal worden, en dat er meerdere conflicts of interest zullen ontstaan, maar ik weet ook dat er veel samenhorigheid is, nu meer dan ooit.
Gisteren, op zijn eerste werkdag, tekende Trump, omringd door zeven blanke mannen, een decreet dat de financiering stopzet van internationale NGO’s die het recht op abortus steunen. Er wordt verwacht dat deze beslissing zal leiden tot 6,5 miljoen ongewenste zwangerschappen, 2,1 miljoen onveilig uitgevoerde abortussen en 21.700 moedersterftes enkel in Trumps eerste termijn van 2017 tot 2020.
Er is nog veel werk voor de boeg. Zoals de organisatoren van de Women’s March zeiden, de dag na de mars: “This is a marathon, not a sprint.”
Maar met samenhorigheid van miljoenen mensen, aangevuld met dadendrang, organisatietalent en enthousiaste sprekers, kom je al een heel eind. Ik kijk meer dan ooit hoopvol uit naar wat er volgt.
6 reacties
Schoon stuk, leest als een trein! Alleen moest ik even slikken bij het lezen van wat na de titel ‘United we can’t be divided’ komt. Is dat echt nodig, je eigen (kleine of grote) malaise meedelen om je te kunnen inleven in wat andere mensen meemaken? Ik wil helemaal niet zeggen dat de vrouwenmars hypocriet is of dat er belangrijker zaken zijn (want dit is van immens belang, zeker mee eens). Ik vind ook dat je mag stilstaan bij ervaringen die jou gekwetst, geschokt, gekleineerd of (half-)geruïneerd hebben, maar “Ik ben hetero, maar ik weet dat ik mijn rechten als vrouw nooit als verworven mag beschouwen, net zoals de mensen uit de LGBTQ-community niet weten of ze volgend jaar nog kunnen trouwen met de persoon die ze liefhebben” vind ik echt een beetje appelen met peren vergelijken… Misschien zou ik zelfs ‘check your privilege’ durven zeggen, maar dat klinkt zo bitchy, en zo is het niet bedoeld. Het is, lijkt me, ook perfect mogelijk om zonder je eigen malaise te benadrukken of zelfs maar te vernoemen, empathisch te zijn? Empathie is net het vermogen om je in te leven in ANDEREN, niet per se om in anderen jezelf te herkennen? (sorry voor de caps, geen cursief hier) Dat persoonlijke ervaringen voor jou meespelen, tuurlijk, maar door het zo uit te drukken vestig je er net de aandacht op. En dat doet vind ik een beetje af aan de particulariteit van ieders (al dan niet traumatische) ervaringen, de jouwe en die van anderen. Maar zoals steeds: thx Charlie!!
Hoi Tine, het was zeker niet de bedoeling om mijn eigen problemen te “etaleren”, eerder om een common ground te zoeken van waaruit mensen vertrokken zijn om te protesteren. Het was opmerkelijk dat de mars tegen Trump georganiseerd werd door vrouwen en door mensen uit minderheidsgroepen. Ik durf te denken dat dat is omdat ze weten wat het is om als tweederangsburger behandeld te worden. We spreken hier over communities die compleet van elkaar verschillen maar die zich met elkaar verbinden door in opstand te komen tegen discriminatie omdat ze dit zelf allemaal al aan den lijve hebben ondervonden. Ik wilde het dus vooral hebben over de systemen die daarvan de oorzaak zijn, dat je iemand als minderwaardig beschouwt vanwege hun geslacht, huidskleur of geaardheid, en heb mijn eigen ervaringen als voorbeeld gebruikt. Misschien had ik algemener moeten stellen en niet vanuit mijn eigen persoon, want zoals gezegd, het was zeker niet de bedoeling om aandacht te krijgen voor mijn problemen.
Dat ik priviliged ben, weet ik en zeg ik er ook onmiddellijk bij. Mijn ervaringen zijn maar een fractie van wat anderen hebben meegemaakt.
Empathie hoeft idd niet zoals je zegt, maar het helpt wel. Vaak hebben mensen meer aandacht voor maatschappelijke issus als ze er zelf mee te maken hebben gekregen, of wanneer een geliefde ermee te maken krijgt.
Bedankt trouwens voor je genuanceerde toon. Ik zie elke dag discussies op het internet ontsporen en ben blij dat dit hier amper gebeurt. Nuance is belangrijk en elkaar goed begrijpen ook.
TOP dat Charlie hier wel aandacht aan blijft besteden! Ik hou van je to the point en glasheldere stukken omdat ze steeds ongelooflijk relevant zijn. Verplichte lectuur voor iedereen wat mij betreft 🙂
Deze march heeft echt de feminist in mij wakker gemaakt. ? Ik had heel graag meegelopen in Brussel, maar ik kon er niet bijzijn door de blok.
<3
“That shit was tight” Net als dit stuk yo!