Het feminisme moet zich meer richten op mannen in plaats van op het glazen plafond, schreef Heleen Debruyne. Want als mannen niet mee zijn in onze strijd, gaat het nooit wat worden met die gelijkwaardigheid tussen de seksen.
In Nederland ging in november 2016 al de campagne ‘Daar mag je nooit voor kiezen’ van start. Mannen worden aangespoord om zich uit te spreken tegen seksisme en seksueel geweld tegen vrouwen niet te gedogen. Wij willen weten hoe Vlaamse mannen hier tegenover staan. Willen ze onze strijd ondersteunen en er een gezamenlijke strijd van maken? En wat houdt mannen tegen om zich uit te spreken voor feminisme? We vroegen het aan drie verschillende mannen. Vandaag: Harry Demey (57), Antwerpenaar, stadsmens, marketeer.
In de campagne ‘Hier mag je nooit voor kiezen’ worden filmpjes getoond van mannen die seksueel geweld tegenover vrouwen goedpraten. Wat vond je als reclamemaker en als man van die campagne?
“Ik vind het een slimme en confronterende campagne. Het feit dat een man zulke dingen zegt, heeft bij mij meer impact dan moest een vrouw deze boodschap brengen. Niet omdat ik mannen meer geloof dan vrouwen, maar het zijn mijn peers. Ik ben zelf ook een man, dus ik kan me makkelijker verplaatsen in hen. Ik ben nadien dan ook meer geneigd om de cijfers te lezen, die trouwens hallucinant zijn (bv. 10% van de Nederlandse vrouwen heeft een verkrachting meegemaakt, nvdr).”
“In de filmpjes worden de problemen ook heel concreet benoemd. Het gaat over een vrouw in haar borsten knijpen op café maar ook over een man die seks eist van zijn vrouw. Het toont ook wie de daders zijn: de mannen die je in de filmpjes ziet, zijn geen marginale mannen. Je merkt zo dat seksueel geweld niks te maken heeft met sociale klasse. Het doet je beseffen dat het geen geïsoleerde voorvallen zijn, maar een maatschappelijk issue is.”
Voor mij gaat het feminisme van vandaag over hoe je op een respectvolle manier met elkaar omgaat als mens.
Welke connotatie heeft het woord feminisme voor jou?
“Ik ben een kind van mijn tijd. Ik ben opgegroeid in een tijd waarin het woord feminist een beladen woord was dat synoniem stond voor mannenhater en lesbienne. Er zou maar beter een ander woord voor uitgevonden worden. (lacht) In mijn jeugd was het feminisme meer tégen dan vóór iets. Dat is in principe niet slecht, want verandering komt altijd in etappes. Maar als je je doel wilt bereiken moet je vóór iets zijn. Voor mij gaat het feminisme van vandaag over hoe je op een respectvolle manier met elkaar omgaat als mens.”
Heb je zelf ooit iets ondernomen tegen seksuele intimidatie?
“We proberen met LDV United een genderfriendly bureau te zijn. We zijn verplicht om een aanspreekpunt aan te duiden waar medewerkers terechtkunnen wanneer er sprake is van seksuele intimidatie. Maar dat lost niet alles op natuurlijk. Je moet net een sfeer creëren waarin seksuele intimidatie niet gebeurt.”
“Ik heb ooit twee klanten moeten wegsturen omdat ze niet correct omgingen met het vrouwelijk personeel. Beiden maakten voortdurend schunnige opmerkingen tegen onze vrouwelijke medewerkers. Tijdens een gesprek met onze designer, een vrouw, maakte een van deze klanten bijvoorbeeld dubbelzinnige opmerkingen zoals ‘Je moet beter leren slikken,” of ‘Het is niet simpel om op je knieën te gaan.’ Op het eerste zicht onschuldige zinnetjes, die op de duur echter zorgden voor een heel ongemakkelijk gevoel bij de designer en mezelf. Uiteindelijk heb ik hem na een paar aanmaningen moeten vragen ons bureau te verlaten. Ik vind dat niet macho om te doen, eerder vanzelfsprekend. Ik zou hetzelfde gedaan hebben moest iemand neerbuigend doen over iemands leeftijd, geaardheid of huidskleur.”
“Op café heb ik ook al eens tegen een opdringerige man gezegd: ‘Je ziet toch dat zij het niet leuk vindt, stop er dan mee.’ Maar het duurt altijd even voor je dit als man opmerkt én voor je er effectief iets van zegt.”
Seksisme of geweld tegen vrouwen zou weg moeten uit het feministisch debat. Want het is een maatschappelijk debat.
Is er verandering merkbaar tegenover 20 jaar geleden?
“Het is een lang proces, maar er is zeker vooruitgang. In onze sector, die lang een mannenbastion is geweest, is onlangs een man met een topfunctie ontslagen omdat hij in een lezing een paar zeer negatieve dingen over vrouwen had gezegd. Dat zou 10 jaar geleden niet gebeurd zijn. Er kan nu veel minder door de beugel dan vroeger. En de dingen worden sneller aangepakt.”
“Wat helpt is sociale controle, mensen durven aanspreken op hun gedrag. Als overheid, beleidsmaker of bedrijf moet je ook je verantwoordelijkheid durven opnemen. Seksisme of geweld tegen vrouwen is een verantwoordelijkheid van velen en zou weg moeten uit het feministisch debat. Want het is een maatschappelijk debat. Net zoals racisme geen probleem is van mensen met een donkere huidskleur maar van een hele samenleving.”
Is de reclamewereld niet deels verantwoordelijk voor de objectivering van vrouwen? In reclamespotjes worden vrouwen vaak gereduceerd tot lustobject of keukenhulp.
“Ja. Daarvoor hebben we in de Raad voor Reclame de JEP (Jury voor Ethische Praktijken inzake reclame, nvdr), die de laatste jaren is uitgebreid naar een breed middenveld, met mensen uit organisaties als het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen en de academische wereld. Iedereen die zich niet goed voelt bij het zien van een reclame, kan bij ons een klacht indienen. De reclamesector is bezig met zelfregulering: we zijn bezig met een genderfriendly charter op te richten voor reclameburo’s en adverteerders, a code of conduct. Dit zijn kleine stapjes vooruit, waarbij de verandering van binnenin komt.”
Wat kunnen we als samenleving doen om de zaken te verbeteren?
“Als je het spel wilt veranderen, moet je de regels aanpassen. Als ik het huwelijkscontract van mijn moeder bekijk, was dat ontzettend vrouwonvriendelijk. De vrouw moest de man volgen en dienen, ze was hem seks verschuldigd, enz. Vrouwen hebben in België ook nog maar zeventig jaar stemrecht. Het heeft ons decennia gekost om te staan waar we nu staan en we zijn er nog niet helemaal. Daarnaast moeten we dingen durven te benoemen. In mijn jeugd sprak men over ‘ongepaste handelingen’, bijvoorbeeld om te verwijzen naar seksueel misbruik binnen de Kerk. Zo’n dingen worden nu gelukkig veel concreter benoemd en sneller aangepakt. Het zal nog niet helemaal verdwenen zijn, maar omdat het uit de taboesfeer is gehaald, is de situatie wel veel beter geworden.”
Je kan veel beter dingen veranderen in de tent dan er langs buiten op staan te ‘pissen’.
“Er is nu veel discussie over de man-vrouwrelatie in de allochtone gemeenschap. Ik geloof niet dat de gemiddelde allochtone man erger is dan gemiddelde autochtone man. Ik geloof ook niet dat seksueel geweld niet zou voorvallen in een volledig witte maatschappij. Maar dat betekent niet dat er geen problemen zijn binnen de allochtone gemeenschap. Peer pressure heeft bij jonge mannen bijvoorbeeld een sterke invloed op hun gedrag naar vrouwen toe. Ook dingen als religieuze fabeltjes zoals de 72 maagden die beloofd worden aan strijders, helpen niet. Ook al is het een fabeltje, qua symboliek kan het wel tellen: het vrouwelijk lichaam wordt als beloning aan een man gegeven. De metafoor versterkt het idee dat het vrouwelijk lichaam iets is waar een man recht op heeft of wat kan weggeschonken worden. Maar zulke dingen worden best vanuit een gemeenschap zelf aangepakt. Je kan veel beter dingen veranderen in de tent dan er langs buiten op staan te ‘pissen’.”
Je hebt een plus-dochter van 20. Maakt dat je gevoeliger voor dit onderwerp?
(fel) “Natuurlijk. Mijn plus-dochter is fysiek kwetsbaarder dan een jongen van 20. Aan een zoon zou ik nooit vragen om in groep naar huis te fietsen, aan mijn dochter vraag ik dat wel. Als ze thuiskomt en vertelt dat ze op straat door een man achterna is gelopen, dan wil ik die man gaan opzoeken. Die beschermingsreflex is bij mij heel sterk aanwezig. Ik weet ook gewoon waar jonge mannen toe in staat zijn omdat ik er zelf een ben geweest.”
Ben je hoopvol over de toekomst?
“Ik denk niet dat seksueel geweld tegen vrouwen snel helemaal de wereld uit zal gaan. Zo’n dingen hebben tijd nodig. Kijk naar de klimaatverandering. Pas na 30 jaar is er een beetje bewustwording over het feit dat er echt wel een probleem is.
We moeten dit dus op de kaart blijven zetten. Het ergste dat nu kan gebeuren is dat er iemand op een kabinet zit en zegt: “vrouwenmishandeling – check – dat hebben we gehad.” Het is een moeizaam en lang proces, maar het glas is voor mij halfvol.”
Schrijf je reactie