“In order to get out of doing her fair share of the child-care, Caitlin Moran will be coming to towns across the UK, insisting the bar stay open late, talking about men, women, Sherlock, David Bowie, big hair, feminism, welfare (…) and THE REVOLUTION.”
Zo kondigde Caitlin Moran in januari haar tournee How to build a Girl aan. Onnodig te zeggen dat ik meteen verkocht was en twee tickets reserveerde voor de voorstelling in Brighton. “Blueprints for changing the world WILL be issued. And then lost in nightclubs later.”
Daar moest ik bij zijn!
Voor wie nog nooit van Caitlin Moran heeft gehoord, snel een korte introductie. Caitlin groeide op in een groot gezin (vier broers, drie zussen) in Wolvehamperton, waar ze zich naar eigen zeggen vooral bezighield met ‘modder naar het huis gooien’. Op haar zestiende startte ze haar carrière als journaliste bij het tijdschrift Melody Maker. Ze interviewde menig popster en celebrity, schrijft nu columns voor The Times, maar is het meest gekend voor haar boek How to be a Woman. Het kwam uit in 2011, werd ondertussen al in 18 talen vertaald en er werden bijna een half miljoen exemplaren van verkocht. Het boek houdt het midden tussen een feministisch pamflet dat aan de toog geschreven is, en een intiem dagboek waarin ze vragen beantwoordt als: “Why are we supposed to get Brazilians? Should you get Botox? What should you call your vagina? And why does everyone ask you when you’re going to have a baby?”
Het is het boek waarover Grazia schrijft: “The book EVERY woman should read”. Ik kan hen geen ongelijk geven. Haar boek is even briljant als hilarisch en aangenaam onbeleefd. LEZEN DUS!
Maar terug naar Brighton. De voorstelling vindt plaats in Het Royal Theatre of Brighton, een oude theaterzaal met rode fluwelen zeteltjes en veel ornamenten aan de muren. Aan de bar zien we vrouwen met veel dorst en een grote mond. Mijn man wordt een beetje zenuwachtig: “Ik ga hier toch niet de enigste man zijn, he?” “Het voelt raar om in een ruimte te zijn die gedomineerd wordt door mensen van het andere geslacht, niet?” plaag ik. Stoer trekt hij zijn schouders op.
Aan de inkom vinden we een standje met merchandise: buttons, kettinkjes en T-shirts met een beleefde oproep tot revolutie. Caitlin Moran laat er geen twijfel over bestaan: zij is een feministe! En voor wie niet goed weet wat dat precies inhoudt, liet ze keukenhanddoeken maken met daarop de 5 regels voor feminisme:
1) Women are equal to men
2) Don’t be a dick
3) That’s it
Zo simpel kan het zijn.
De zaal loopt vol, mannen zijn inderdaad in de minderheid (963 vrouwen en 41 mannen, zal ze ons later vertellen). Caitlin komt onder luid applaus het podium op. Ze draagt haar vaste outfit: een jeans-short (niet het onderbroekenmodel dat tienermeisjes tegenwoordig dragen, maar baggy shorts) een loszittend hemdje, big hair en heel veel eyeliner. Haar tred is zelfzeker, vrolijk en uitbundig, ik word er zelf blij van.
Ze begint haar voorstelling met een applausje voor de weinige mannen die aanwezig zijn. “Want,” zegt ze, “het is wetenschappelijk bewezen (it’s not) dat feministische mannen aantrekkelijker zijn voor vrouwen. En waarom zouden mannen geen feministen zijn? We zijn elkaars broers en zussen, elkaars collega’s, buren en vrienden, we give birth to each other, dus we kunnen elkaar maar beter evenwaardig behandelen.” De toon is gezet.
Caitlin vertelt op welk moment ze doorhad dat er sprake is van een systematische ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in onze maatschappij: de haargel-scène uit There’s something about Mary.
Er zijn zoveel dingen mis met die film, roept ze uit: “Hoe kan het zijn dat Cameron-fucking-Diaz niet weet hoe sperma eruit ziet!? Women know what spunk looks like! We keep an eye on that shit. That shit has consequenses!”
Nee, veel geloofwaardiger zou bijvoorbeeld zijn dat Cameron ongesteld was, naar het toilet ging en haar handen vergat te wassen, dàn door haar haar ging en ineens een roze kuif had. DAT zou veel grappiger zijn want herkenbaar!
Algemene hilariteit in de zaal. Haar mannelijke vrienden vonden het echter niet zo grappig, vertelt ze. Ze vonden het walgelijk, waarom moest ze dat nu zeggen? Maar “period blood is the good blood!” zegt Caitlin. “Als je dit bloed ziet, weet je dat je vruchtbaar bent en leeft! In tegenstelling tot het andere bloed dat we continue zien in films en gewelddadige series. Dat is het bloed van de dood en van pijn en verdriet. Maar daar heeft niemand een probleem mee.”
Wanneer je je nog eens schaamt of ongemakkelijk en onbekwaam voelt, bedenk dan dat het NIET aan jullie ligt.
En zo is er een hele reeks onderwerpen waarover we niet mogen praten in het openbaar, waarmee we stilletjes en elegant moeten omgaan op onszelf: menstruatie, abortus, miskraam, verkrachting, je te dik of te dun voelen, ouder worden… We leven in een wereld die ontworpen is voor mannen. Waarin zij ongedwongen kunnen rondlopen en vrouwen zich te vaak moeten generen of waarin ze zich ongepast of onaangepast voelen. “Dus wanneer je je nog eens schaamt of ongemakkelijk of onbekwaam voelt, bedenk dan dat het NIET aan jullie ligt. It’s this crazy patriarchic society that makes us feel bad about ourselves.”
Media is enorm belangrijk, zegt Caitlin. Als ik naar de wereld kijk, wil ik mezelf herkennen in de personages, in de films, in boeken. Dat gebeurt nu te weinig, er is te weinig diversiteit in de beeldvorming. Daarom is cultuur zo belangrijk. Cultuur kan dingen veranderen. Dingen die in de politiek of in de academische wereld veel trager gaan, kunnen via cultuur in een stroomversnelling geraken. Via Twitter, Tumblr en Facebook ontstaan zoveel initiatieven die een andere kijk op de dingen bieden. “Er bestaat geen perfecte feministe”, zegt ze nog. “Iedereen doet wat zij (of hij) goed kan en bouwt zo mee aan een nieuwe wereld met meer gelijkheid, als een groot lappendeken.”
Het is even pauze en Caitlin raadt haar publiek aan om shots te bestellen, “because pints take too long”. In deel twee zal het vooral gaan over ranzige seks en masturberen stelt ze de mensen nog gerust.
Die verwachting lost ze volledig in met hilarische seksanekdotes, gênante masturbatieverhalen (ze vertelt hoe ze de familiehaarborstel gebruikte als hulpmiddel en excuseert zich bij haar broertje die in de zaal zit) en haar crush op Benedicte Cumberbatch. Over hem tweette ze op een dronken avond: “I’d shag him until security pulls me of him and then I’d wank at him from behind a door.”
Allemaal even hilarisch als aandoenlijk. Want ze laat niet na om haar eigen kwetsbaarheid te tonen. Hoe onzeker ze vroeger was en hoe ongemakkelijk ze zich vaak voelde, zoals ze in haar boek How to build a Girl zo herkenbaar beschrijft.
“Choose your heroes”, raadt Caitlin ons nog aan. Wanneer je zelf niet durft, doe dan alsof je de held bent die je bewondert. “Fake it till you make it”. Ik moet denken aan Russell Brand die in zijn show The Messiah Complex ook het belang van rolmodellen onderstreepte: “Do choose heroes or otherwise your culture will choose heroes for you. And they will not empower you, they will enslave you.”
Een rolmodel is Caitlin Moran zeker voor veel vrouwen. Ze heeft een half miljoen volgers op Twitter en een fansite met de naam Fuck Yeah Caitlin Moran. En na de show staat er een gigantische rij vrouwen te wachten om hun boek te laten signeren. Ik sta ertussen.
Voor mij staat een meisje van zestien, met een grappig bolhoedje en knalrode lipstick. Haar moeder vraagt of ze haar tasje met merchandise even moet vasthouden voor haar. Aan de inhoud van het tasje te zien, is het meisje een grote fan. Wanneer ze aan de beurt is, geeft Caitlin haar een enthousiaste knuffel en een handtekening. De moeder neemt foto’s. Wanneer ze stilletjes naar buiten wilt gaan, roept Caitlin haar terug. “Mum! Come here!” Ze pakt het verlegen vrouwtje vast en zegt, wijzend op haar dochter: “You did a great job.”
Nu snap ik ook wel dat dit deel van haar performance is; toch doet ze het maar. Na een uitputtende show, drie uur lang handtekeningen en knuffels uitdelen, allemaal met hetzelfde enthousiasme. En dat maakt haar zo’n prachtige vrouw. Een feministe met een grote mond en bakken talent, maar ook een vrouw met een vrije geest en een warm hart.
Wanneer ik aan de beurt ben, vertel ik het verhaal van Charlie. Ik geef haar een button die ze meteen opspeldt, ze is zichtbaar gecharmeerd. “Je komt toch niet helemaal uit België voor mij alleen?” Dan krijgt ze mijn man in de gaten en vraagt of ze van hem ook een knuffel krijgt. “You animal!” fluistert ze tegen mij. “You must be getting a lot of good shagging!”
Ik verlaat het theater met een grote glimlach op mijn gezicht. Het boek How to Build a Girl lees ik in de dagen erna in één ruk uit. (Ik lees het in de oorspronkelijke versie want haar Engels is onvertaalbaar.) Het is een heerlijk herkenbaar boek over een veertienjarig meisje dat in een arm gezin opgroeit, worstelt met haar ongelooflijke oncoolheid en zichzelf probeert te heruitvinden. Het boek gaat over de nineties, leven van een uitkering, seks, drank, blaasontstekingen, jezelf durven zijn en eindigt met een kanjer van een levensles:
“… the simplest and most important thing of all: the world is difficult, and we are all breakable. So just be kind.”
Doe jezelf dus een plezier en lees deze zomer minstens één boek van Caitlin Moran. You can (and will) thank me later.
2 reacties
Lectuur van bovenstaand blogartikel genereert bij ondergetekende in de hoofdlijnen twee gevoelens: ten eerste de verwarring rond de vraag of die “patriarchale maatschappij” niet evenzeer mannen gijzelt in stereotypen en verwachtingen waarbij ze zich ongepast of onaangepast kunnen voelen… en twee: een evenredig grote glimlach. Waarvoor dank.
Je hebt gelijk, Michiel, over dat gijzelen in stereotiepen. Lees bijvoorbeeld dit stukje maar eens, van een van onze mannelijke schrijvers: charliemag.be/mensen/afgekeurd.
En die glimlach, daar doen we het voor!