Column

“Leer onze kinderen dat er naast National Geographic ook natuur om de hoek is”

“Leer onze kinderen dat er naast National Geographic ook natuur om de hoek is”

Het einde van het jaar kijkt me bemoedigend aan. Ik kán het, ik kan alsnog nog wat oude voornemens uitvoeren. Een daarvan is een steunend lidmaatschap nemen bij Natuurpunt: “een onafhankelijke vrijwilligersvereniging die zorgt voor de bescherming van kwetsbare en bedreigde natuur in Vlaanderen.” Niet veel later glijdt de dikke enveloppe onze brievenbus binnen. Een fiets- en wandelgids, een tijdschrift, een natuur-to-do-lijstje, een zoekkaart voor bij het vogels tellen. Ik word week van het roodborstje op de kalender dat me weemoedig aankijkt, en helemaal blij van de pimpelmezen en andere vrolijke vogels van de hand van Eva Mouton.

Gezien de natuur meer steun vraagt dan enkel de vogels en bomen in gids-vorm neerplanten op onze keukentafel, duik ik met mijn zoon de tuin in om uit te zoeken hoe het met onze vogelvoeder-accommodatie gesteld is. Een hangend zakje, een bakje, een slinger, een bol. We zoeken geschikte plekjes en verspreiden het buffet van zaden, pitten en vet in onze tuin. Tot ik merk dat ik met mezelf aan het overleggen ben. Mijn zoon blijkt intussen binnen te zitten. In opperste concentratie worstelt hij met plakband en karton. Hij bouwt een vogelhuis, maar niet zomaar eentje, hij bouwt aan “een vogelhuis met zachte binnenkant”, ofte: een exemplaar met een bodem van schors en gras, vers uit de tuin.

ndd2

Maar daar blijft het niet bij; er zijn ook potjes nodig, nog meer gras, bladeren ook, water, zout. Hij laveert tussen de tuin, via de keukentafel naar zijn werkzaamheden en weer terug. Knippen, roeren, bijkruiden. En klaar: zijn groene en bruine vogelsoep met verse tuinkruiden (de salie en platte peterselie staan inderdaad binnen handbereik). Die middag eet hij zelf sla uit een kommetje met water, afgewerkt met het restje tuinkruiden en een snuifje zout. Hij eet instemmend, het zit goed, de vogels zullen content zijn. Ik ook. Mijn Natuurpunt-abonnement is nu al geslaagd.

Opvoeden is ook een zoektocht naar de juiste bescherming en ontwikkeling, naar het juiste buffet van voedsel en vet.

Terwijl de vogelsoep staat te lonken naast de vogelpizza (ja, echt), maar de vogels wegblijven (vogels moeten enkele jaren tijd krijgen om het eten in je tuin te ontdekken, las ik enkele jaren geleden), en het slagveld van kook- en knutselmateriaal overblijft, fladderen mijn gedachten van deze natuur naar de natuur van mijn zoon, en bij uitbreiding van al onze kinderen. Hoe hun natuur toch ook een punt van zorg is of toch zorg vraagt. Hoe wij als ouderstel ook een onafhankelijke vrijwilligersvereniging zijn die “zorgt voor de bescherming van kwetsbare en bedreigde natuur in Vlaanderen.” Hoe opvoeden ook een zoektocht is naar de juiste bescherming en ontwikkeling, naar het juiste buffet van voedsel en vet.

De ene natuur kan ook niet zonder de andere. Buitenspelen, wandelen, rondfladderen. Er zijn aantrekkelijkere seizoenen dan deze om voldoende tijd door te brengen in de gezonde buitenlucht, maar het loont toch de moeite. Rond deze tijd van het jaar blijken kinderen namelijk te lijden aan het ‘Nature Deficit Disorder’. NDD is een overkoepelende term die verwijst naar het verdwijnen van natuurervaringen in ons leven. De afstand wordt te groot, en daarmee wordt niet de afstand bedoeld tussen het kind en de tablet die wondermooie detailbeelden van een libel kan weergeven of alle interessante informatie over het Amazoneregenwoud.

ndd4

NDD gaat over een tekort aan het fysieke en zintuiglijke contact met de natuur. Het verwijst naar het voortdurend binnen zitten in kunstlicht, waarbij er weinig beweging aan te pas komt met fysieke en psychologische klachten als gevolg. De term dook voor het eerst op in 2005, in het boek ‘Last Child in the Woods van Richard Louv. Volgens de auteur brengen we allemaal, en dan vooral kinderen, steeds meer tijd door binnenshuis. Hij brengt dit opgroeien zonder de natuur in verband met de verontrustende toename van overgewicht, concentratiestoornissen en depressies bij kinderen. Maar het doet ons ook vervreemden van de natuur, gezien we er overwegend naar kijken door een scherm, een venster of een autoraam.

Leer onze kinderen dat sparren niet alleen op een parking naast een tuincentrum groeien, maar ook in een bos.

Het is inderdaad wel gezellig om een filmpje op te zetten en onder een deken met een kom popcorn de slagregen enkel als achtergrondgeluid te moeten ervaren. En het is inderdaad wel donker en dus te gevaarlijk om voor de lol nog een extra fietstochtje met je kind te gaan doen. Toch is het niet verkeerd van de NDD-adepten om ons allemaal rond deze tijd van het jaar wakker te schudden en te motiveren de slagregen wél tegen ons gezicht te voelen en de donkerte met fluovestjes en lampjes wél tegemoet te treden. Laat ons onze kinderen leren dat er naast National Geographic ook wonderbaarlijke natuur om de hoek is. Dat sparren niet alleen op een parking naast een tuincentrum groeien, maar ook in een bos. Dat ook echte wind en zwaaiende benen de gevallen bladeren kunnen doen opwaaien, mooier nog dan een bladblazer. Dat appels ook zonder beet uit aan een boom hangen. Zo dragen wij zorg voor hun natuur, naast onze zorg voor dé natuur. Zo leren zij zorg te dragen voor hun eigen natuur. En vergroot de kans dat ze de zorg voor dé natuur straks van ons overnemen.

Vogels observeren en tellen zal helaas nog niet lukken in onze tuin. Misschien moet ik de collectie vogelhuisjes uitbreiden? Het herinnert me aan de zwaluwnesten van klei die nog in onze garage staan, gemaakt door een pottenbakkende vriend. Opvoeden is eigenlijk pottenbakken. Een continue zoektocht naar de juiste bescherming en ontwikkeling. We krijgen een hompje klei en terwijl dat hompje op de draaischijf van het leven zijn toertjes doet, is het aan ons om het met zachte maar stabiele hand vorm te geven. Een fout is vergeeflijk, want hervormbaar. Het heeft iets van opnieuw en opnieuw, met mildheid en concentratie, voor dat hompje klei en voor onszelf zorgen. Zowel voor zijn en als voor onze eigen zachte binnenkant.

ndd3

Meer inspiratie: Vitamin N, The Essential Guide to a Nature Riche Life, Richard Louv, 2016

Schrijf je reactie

1 reactie
  • Kristine says:

    Dag Uus,
    Beste redactie

    Bedankt voor je knappe tekst.
    Ik ben zo vrij geweest om je te vermelden op de facebook pagina van Werkgroep Isis.

    Onze gidsen nemen kinderen mee op ontdekkingsreis in de natuur en liefst in natuur in hun eigen omgeving, zo kort mogelijk bij hun school.
    De kinderen vinden het geweldig dat ze vanalles zelf mogen doen, dat ze zich vuil mogen maken, dat natuur geen saaie plek is waar ze moeten ‘wandelen’.

    We gidsen bijna 5000 kinderen elk jaar, rond verschillende thema’s.
    Dit jaar zijn we ook begonnen om op zondagen en in schoolvakanties te gidsen voor gezinnen.
    Als we de kinderen aan de gang zetten, komen de ouders ook over de brug en heeft iedereen een plezante namiddag. ‘Al spelend leren’ staat centraal.

    Omdat onze gidsen een dagje ouder worden, zijn we op zoek naar oud-leerkrachten die ons komen versterken. Misschien kan er een oproep gedaan worden via jullie kanalen? Zo zouden we een kritisch publiek bereiken en wellicht mensen met een hart voor natuur en een hart voor kinderen, die hun steentje willen bijdragen.

    Dank je wel en graag tot een volgend artikel,
    Kristine

    Groetjes,
    Kristine
    0495/871709
    beheerraad Werkgroep Isis

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen