Advies

Stoppen met slikken

Alternatieven voor de pil

Stoppen met slikken
Heleen Debruyne is redacteur bij Klara en maakt daarnaast radio over seks, lichaam en alles waar je in keurig gezelschap niet durft over praten.

Deze week belandde de pil in een klein mediastormpje. Volgens de enen zou de pil je libido doen kelderen en volgens de anderen dan weer niet. Ik wil hier niet dieper ingaan op de wetenschappelijke details van wat de pil precies met je lust doet. Wel wil ik focussen op wat grotendeels ontbrak in de verslaggeving: de alternatieven.

Heb je het gevoel dat je niet helemaal jezelf bent sinds je de pil neemt? Heb je effectief last van een laag libido? Vrees niet, je hoeft niet te kiezen tussen de pil of een permanente angst voor zwangerschap. Voor wie graag wil stoppen en benieuwd is naar een leven zonder hormonen, lijst ik een paar alternatieven op. De Nuvaring, het Mirena-spiraal, de anticonceptiepleister en het staafje bevatten ook hormonen die de cyclus beïnvloeden. Daarom laat ik die links liggen.

Het koperspiraal

In de jaren twintig van de vorige eeuw, decennia voor dokters begonnen te experimenteren met de invloed van chemische hormonen op de natuurlijke cyclus, knutselde de Berlijnse gynaecoloog Ernst Gräfenberg een plooibare ring van zilverdraad en bevestigde hij die in de baarmoeder van zijn patiëntes. Zijn uitvinding zorgde ervoor dat het baarmoederslijmvlies een vijandige omgeving werd voor sperma. Later werd er koper aan die zilverdraad toegevoegd, dat een nog beter zaaddodend middel is. Hoe koper precies werkt als anticonceptivum, is nog niet helemaal bekend. Wel is bewezen dat het ongevaarlijk is en de vruchtbaarheid niet schaadt.

Veel vrouwen durven niet te kiezen voor een koperspiraal, omdat ze geloven dat vrouwen die nog geen kinderen hebben gekregen er onvruchtbaar van kunnen worden. Daar kan ik kort over zijn: een fabel. Toch wagen gynaecologen zich er soms liever niet aan, omdat de plaatsing moeilijker zou zijn. Als je echt een spiraaltje wil en je nog geen kinderen kreeg, is de boodschap om je vooral niet te laten afschepen door je dokter. Dring aan en wijs hem of haar op het bestaan van de in ons land nog niet zo bekende Gynefix, een spiraal dat speciaal werd ontwikkeld voor vrouwen die nog niet bevallen zijn.

Veel vrouwen durven niet te kiezen voor een koperspiraal, omdat ze geloven dat vrouwen die nog geen kinderen hebben gekregen er onvruchtbaar van kunnen worden.

Nog een pluspunt: het spiraaltje is veiliger dan de pil, om de eenvoudige reden dat je het niet kan vergeten of uitbraken. Eens het erin zit, zit je voor drie à vijf jaar goed. Voordelig is het dus ook. Maar zoals met alle anticonceptiva, zijn er mogelijke bijwerkingen: sommige vrouwen klagen over verhevigde menstruatie. In uiterst zeldzame gevallen ontsteekt het spiraaltje of wil het niet op zijn plaats blijven zitten – dat laatste vooral omdat het niet goed geplaatst is. Kies dus een dokter die voldoende ervaring heeft met het plaatsen van spiraaltjes.

Condooms

Rubbertjes hebben een slechte reputatie – mannen én vrouwen klagen vaak over een verminderde gevoeligheid tijdens het vrijen. (Mag ik sowieso aanraden om een mannelijke partner die pruilt als hij een condoom om moet, te heropvoeden, of als dat niet lukt, de deur te wijzen?)

Vervelend, maar je kan je condoom-ervaring aanmerkelijk verbeteren. De standaard Durex zijn niet het beste wat de markt te bieden heeft. Ga op zoek naar andere merken, probeer ze uit. Het Duitse merk Condomi is iets duurder maar je voelt meteen het verschil.

Ook belangrijk: glijmiddel! Hoe natter, hoe minder het rubber als een barrière aanvoelt.

Er is natuurlijk ook het vrouwencondoom, maar daar heb ik geen enkele ervaring mee, en ik kon niemand opsporen die het gebruikt. Het is een rubberen huls die je voor het vrijen aanbrengt in de vagina en die net zoals het condoom ook tegen SOA’s beschermt, dus dat is mooi meegenomen. Wie zin heeft in een experiment: op aanvraag te krijgen in de meeste apothekers.

Fertility Awareness Method

Voor ik verder ga: deze methode zou ik alleen aanraden aan vrouwen die een onverwachte baby als een welkome verrassing zouden beschouwen. Fertility Awareness Method (FAM) – een goed Nederlandstalig woord vond ik er nog niet voor – werd aanvankelijk vooral ontwikkeld voor vrouwen die zwanger willen worden. Zij moeten weten wanneer ze precies ovuleren, zodat ze zich op de juiste dagen kunnen laten bevruchten. Er zijn namelijk maar zes dagen in je cyclus waarop je zwanger kan worden. Door je lichaamstemperatuur, je vaginaal slijm en de ligging van de baarmoedermond te checken, kan je precies weten waar je je in je cyclus bevindt en wanneer je vruchtbaar bent. Als je dat weet, kan je natuurlijk evengoed vermijden om op die dagen seks te hebben.

De voorgestelde methodes morrelen niet aan je hormonen. Je bent je bewust van je cyclus en merkt het dus wanneer er iets niet in de haak zit.

Om zekerheid te hebben, moet je wel een vrij regelmatige cyclus hebben. Bovendien is het best wennen: elke dag je symptomen checken, die bijhouden in grafiekjes… Tegenwoordig bestaan er apps die je helpen om alles bij te houden. Er zijn ook kleine draagbare computertjes ontwikkeld die de gegevens registreren.

Je kan natuurlijk ook je cyclus beginnen onderzoeken wanneer je bijvoorbeeld geen vaste partner hebt, zodat je je lichaam beter leert kennen. FAM is trouwens niét hetzelfde als de ‘kalendermethode’, waar we tijdens de lessen seksuele voorlichting over leerden en die hopeloos onbetrouwbaar is. Bij FAM check je veel meer parameters en heb je dus veel meer zekerheid.

Maar goed: het blijft af te raden voor wie weinig zelfdiscipline heeft of absoluut geen kind wil.

De bovenstaande alternatieven zijn omkeerbaar – wie geen of een vervulde kinderwens heeft, kan ook kiezen voor vasectomie (sterilisatie) voor mannen. Bij vrouwen is dat een veel zwaardere ingreep. De voorgestelde methodes morrelen ook niet aan je hormonen. Je blijft gewoon ovuleren en menstrueren. Je bent je bewust van je cyclus en merkt het dus wanneer er iets niet in de haak zit. Eventuele problemen detecteer je veel sneller dan wanneer je nietsvermoedend aan de pil zou zitten.

Tot slot spreekt het voor zich dat welke methode je ook kiest, je er voor moet zorgen dat je veilig vrijt. En dan hebben we het niet over zwangerschap.

Als dit lijstje iets leert, is dat de perfecte anticonceptie niet bestaat. En dat het doorgaans de vrouw is, die de verantwoordelijkheid moet nemen. Vorig jaar hoorden we dat er in 2017 een nieuw soort anticonceptie voor mannen op de markt zou komen. Vasalgel is een gel die in de zaadleider geïnjecteerd wordt en zaadcellen blokkeert. Het is een kleine ingreep en volledig omkeerbaar. Maar sindsdien hebben we daar niet meer veel over gehoord.

Laten we daarom met z’n allen unisono en luidkeels roepen naar de mannen in ons leven: laat horen dat jullie ook willen beslissen over jullie anticonceptie.  En naar farmaceutische industrie: maak werk van betere alternatieven.

Heleen Debruyne schrijft en maakt geluid. www.vuilelakens.be
www.heleendebruyne.blogspot.be
www.facebook.com/heleen.debruyne
Meer lezen?
Anticonceptie voor Mannen

Schrijf je reactie

7 reacties
  • Liefdeskruiden.nl says:

    Wij zoeken al jaren naar natuurlijke manieren om zwangerschap te voorkomen. Al die hormonen in het lichaam werken eerder tegen dan mee aan libido en zin.

  • Ilse Degerickx says:

    Even de stelling dat sterilisatie bij vrouwen een zwaardere ingreep is nuanceren… In België meestal wel ja, omdat vrouwen hier bijna hoofdzakelijk via een kijkoperatie gesteriliseerd worden. En elke operatie houdt inderdaad een risico in. Het is de enige vorm van sterilisatie bij vrouwen die in België terugbetaald wordt. Echter, er is een alternatief: de hysteroscopische sterilisatie, waarbij de sterilisatie plaats vindt met een hysteroscoop via de vagina en de baarmoederholte. Deze techniek, die als voordeel heeft dat er geen (kijk)operatie nodig is, wordt in Nederland frequent toegepast. Het was zoeken naar een naald in een hooiberg om een ziekenhuis in Vlaanderen te vinden waar de techniek toegepast wordt. UZ Gent is één van die ziekenhuizen. Bizar genoeg zijn niet alle werknemers van hun dienst gynaecologie daarvan op de hoogte maar soit, het kan er wel degelijk, zo werd mij bevestigd door het diensthoofd van de vrouwenkliniek dat ik uiteindelijk te pakken kreeg. Wel moet er eerst een onderzoek gebeuren om na te gaan of je in aanmerking komt voor hysteroscopische sterilisatie (ik geloof dat de vorm van de baarmoeder bepalend is). Ik stelde het Riziv de vraag waarom hysteroscopische sterilisatie hier niet terugbetaald wordt (en dus duurder uitkomt voor de patiënt). Ik kreeg als antwoord dat men er zich over dit dossier aan het buigen is, maar dat eventuele terugbetaling niet voor binnenkort zal zijn. In elk geval, mocht ik me later willen laten steriliseren en ik heb de keuze om dit zonder operatie te laten uitvoeren, dan gaat mijn voorkeur daar naar uit.

  • Dieter says:

    Ik vind het geweldig dat hormonale anticonceptie in vraag wordt gesteld. Het zou niet zo vanzelfsprekend mogen zijn, en zeker niet door mannen. Mannen en de farmaceutische industrie zouden dringend werk moeten maken van anticonceptie voor de man.

    Maar als ik mijn franke teut mag boven halen… Dan valt de “en passant” melding van een vasectomie voor mannen toch moeilijk. Zeker binnen de context als een alternatief voor anticonceptie bij de vrouw. De emotie achter die keuze rijkt verder dan “een alternatief voor de pil”.
    Niet elke man lijkt even blij met zijn vasectomie maar je kan een teleurstelling toch niet op de vrouw afschuiven?

    Ik stel daarom ook in vraag of anticonceptie wel een gedeelde verantwoordelijkheid is, en niet eerder een persoonlijke kwestie.
    Ik kan toch moeilijk aan mijn vrouw vragen om zich te steriliseren omdat ik geen kinderwens heb of weigeren dat mijn vrouw zo’n ingreep ondergaat omdat ik mijn opties wil behouden?
    Als mijn vrouw van vandaag op morgen eenzijdig beslist om met de pil te stoppen, dan kan ik dit toch moeilijk weigeren of ‘onverantwoord’ beschouwen? Ik zou wel verwachten dat ze mij verwittigt omdat we dat ook zo hebben afgesproken.

    Als ik een vasectomie “voor ons” zou ondergaan, wat staat er dan tegenover? Als mijn vrouw binnen 5 jaar toch nog een kind wilt, ben ik dan bedrogen? Als ik binnen 5 jaar toch nog een kind wil, is mijn vrouw mij dan iets verschuldigd?
    Ik wil geen leven met schuld, tegenover mijn vrouw of omgekeerd.

    Ik werk er dus aan om vrede te nemen met alle mogelijke gevolgen, want op het einde van de dag blijft het mijn keuze.

  • Kan het pessarium niet op voorhand ingebracht worden en enkele dagen blijven zitten? Als ik me niet vergis, is het pessarium in de VS heel populair. Bij ons een nobele onbekende.

  • Anaïs L says:

    Een mooi en nodig artikel, maar ik wil er wel even op wijzen dat er niét ‘maar 6 dagen’ per cyclus zijn waarin een vrouw vruchtbaar is. Een vrouw kàn tot 3X per cyclus ovuleren omdat er 3 hormoonpieken zijn: de week na de menstruatie, 2 weken na de menstruatie, en 3 weken erna. Bij de meeste vrouwen is de piek de 2e week het hoogst; dat is de reden waarom men het model heeft ontwikkeld van een cyclus van 28 dagen met in het midden de eisprong.
    Veel dokters zijn zich hier blijkbaar niet van bewust; ik heb er wat over opgezocht en er is nog niet veel onderzoek over beschikbaar, maar het leek me belangrijk om ervan bewust te zijn in verband met de FAM.

  • Saskia says:

    Een vraagje: wat zou je aan je tienerdochter aanraden, behalve ALTIJD een condoom gebruiken?

  • Veerle says:

    Ik ben al jaren aan het experimenteren met niet-hormonale anticonceptie. Het koperspiraal vond ik fantastisch want heel makkelijk (je moet nergens aan denken) maar elke maand weer bloedde ik als een rund. Ijzertekort als gevolg. Niet houdbaar jammer genoeg.
    Nu combineer ik Natural Family Planning (je vruchtbare dagen herkennen door je lichaam goed te observeren) met het pessarium met zaaddodende gel die ik gebruik tijdens mijn vruchtbare dagen. Dat pessarium is weinig gekend maar heel makkelijk in gebruik. Triest dat zo weinig artsen/gynaecologen dit aanraden. Je krijgt heel rare blikken als je volhoudt dat je geen hormonale anticonceptie wil 🙁
    Ik ben echter nog niet helemaal tevreden want net als met het condoom kan het inbrengen van het pessarium de flow van het moment behoorlijk onderbreken. Daarom overweeg ik sterilisatie. Niet haalbaar natuurlijk voor andere vrouwen die nog een kinderwens hebben…
    Het zou fijn zijn als er meer niet-hormonale anticonceptie op de markt zou komen…

Charlie geeft regelmatig het woord aan mensen die - net als wij - geen blad voor de mond nemen.

Colofon

Adres Redactie

Toko Space t.a.v. Charlie Magazine
Statiestraat 139
2600 Antwerpen